TOM 8: ROZDZIAŁ VI

O PIERWSZYCH ANGIELSKICH MALARZACH MORZA I ZWIERZĄT

MALARZE MORZA

CLARKSON STANFIELD
1793 - 1867 

William Clarkson Stanfield, ur. w Sunderland, oddany został w naukę do malarza herbów w Edymburgu, jednakże w roku 1808 puścił się na morze. Zwerbowany w r. 1812 do floty, wstąpił w służbę Indyi Wschodnich,powrócił 1818, mając lat dwadzieścia pięć, i został malarzem kulis w jednym z teatrów londyńskich. Z Londynu udał się 1821 do Edymburga, gdzie spotkał się z Dawidem Robertsem (1796 - 1864), który pracował wówczas w teatrze królewskim, i z Aleksandrem Nasmythem, 1822  dostał się do teatru Drury Lane, w roku 1820 i 21 wystawił w Akademii. Nagłe powodzenie zyskał widokami  morskimi i weneckimi; został członkiem Akademii, namalowawszy dziesięć widoków weneckich dla sali bankietowej w Bowood (1830) i dziesięć dla Trentham Hall w r. 1834. Malarstwo teatralne zarzucił w r. 1834. W r. 1836 namalował Bitwę pod Trafalgarem dla Senior United Service Club. Żonaty był dwukrotnie; z dziewięciu synów i trzech córek syn George Clarkson Stanfield poszedł w ślady ojca. Clarkson Stanfield zmarł w Hampstead 18 marca 1867. Najpiękniejszemi jego malowidłami są widoki morza, między nimi słynne The Provision Boat (Łódź prowiantowa). Mało jest artystów, którzyby lepiej od niego chwytali ruch wody i szał burzy. Umiał tchnienie wichrów przenosić na płótno. 

COOKE
1811 - 1880 

EDWARD William Cooke, akademik królewski, urodź. 28 marca 1811 w Pentonville, jako syn Jerzego Cookea, rytownika, zajętego u Turnera, był z pochodzenia Holendrem. Uczeń ojca, studyował następnie architekturę u Pugina, wykonał dwanaście wielkich sztychów: Mosty starego i nowego Londynu, oraz seryę Statków i Łodzi. W roku 1835 posłał malowidła okrętów do Akademii Królewskiej. Pierwszej swojej podróży do Holandyi (1838) zawdzięczał kupę malowideł, tworzących typ jego sztuki. Był w Holandyi szesnaście razy. Od r. 1845 malował wybrzeża Morza Śródziemnego, a także widoki Florencyi i Rzymu. Odbył podróż do Skandynawii i Wenecyi, Hiszpanii i Egiptu; zmarł 4 stycznia 1880, w pobliżu Groombridge. 

GEORGE CHAMBERS(1803 - 1840), syn malarza z Whitby, rozpoczął również jako żeglarz. Wcześnie ujawnił zdolności artystyczne, szkicując morze i okręty. Był również malarzem morza. 

HOOK (1819 - 1907), należy pod względem wizyi do pierwszych angielskich pejzażystów i malarzy widoków morskich.

PIERWSI MALARZE ZWIERZĄT

LANDSEER
1802 - 1873 

Rytownikowi z Queen Anne Street 1. 83 w Londynie (obecnie Foley Street) urodził się dnia 7 marca 1802 r. syn, którego w metrykach zapisano jako SlR EDWIN LANDSEER. Edwin Henry Landseer uczył się nasamprzódu ojca, a potem w szkołach akademickich, gdzie w trzynastym roku życia zdobył sobie nagrodę za rysunek, przedstawiający psa. W r. 1820 uderzył po raz pierwszy w anegdotyczną nutę swym Psem alpejskim, ratującym wędrowca, któremu przydarzyło się nieszczęście w górach; następnie obrazem Napaść na spiżarkę zdobył względy szerokiej publiczności,  która w ciągu długiego jego życia chętnie kupowała sztychy z jego dzieł, wykonywane przez jego brata, Tomasza Landseera, S. Cousina i innych. W roku 1824 udał się razem z Lesliem do Szkocyi, zamieszkał w gościnnym domu Waltera Scotta i malował portrety i zwierzęta. W r. 1849 odwiedził Belgię; podróży tej zawdzięcza obraz Dialogue at 'Waterloo (Rozmowa pod W.), za co zaliczony został do stanu rycerskiego. Po śmierci Eastlake’a w r. 1865 ofiarowano mu prezydenturę Akademii, ale jej nie przyjął. Pięć jego lwów na Trafalgar Square odsłonięto w r. 1869. Landseer malował dla prostego ludu, przenosząc na płótno czworonożnych przyjaciół człowieka w ich stosunkach do tego człowieka. Ze zbyt często dochodził do niemiłego sentymentalizmu w tym względzie, zaprzeczyć się nie da. Zmarł w St. Johns W ood d. 1 października 1873; uczczono go pogrzebem na koszt państwa i pochowano w katedrze Św. Pawła w Londynie. 

SIDNEY COOPER
1803 - 1902 

W nizkim urodzony stanie w Canterbury, THOMAS SIDNEY COOPER zaczął szkicować w wczesnych latach; mając lat dwanaście, poszedł terminować u malarza powozów, a w siedemnastym roku życia malował kulisy; przybywszy w r. 1823 do Londynu, wstąpił do szkół akademickich, zaczął niebawem malować portrety w Canterbury i uczyć rysunków. W r. 1827 udał się razem z Burgessem do Brukseli; tutaj obaj młodzieńcy trudnili się malowaniem szyldów dla sklepów i restauracyi, aby zakwitnąć niebawem jako portreciści. W Brukseli Cooper, ożeniwszy się z Karoliną Paarson, został nauczycielem rysunków, uległ wpływowi sztuki Verboeckhovena i wstąpił na drogę malarstwa scen  pasterskich. Rewolucya belgijska z roku 1830 wygnała go z powrotem do Londynu, gdzie też, jako członek Akademii  Królewskiej, zakończył życie. 

MINIATURA 

W pierwszych latach wieku dziewiętnastego miniatura przeszła w rodzaj drobnego portretu, tak, jak go uprawiał  CHALON (1781 - 1860) i grupa artystów, do których należą między innymi GEORGE HAYTER, J. D. ENGLEHEART, Pani MEE (1770? - 1851), Newton (1785 - 1869) i THORN BURN (1818 - 1885). Fotografia zniszczyła ten rodzaj sztuki. Malarzem owoców i kwiatów w tych czasach był GEORGE LANGE (1802 - 1864), syn porucznika kawaleryi. Szkoła akademicka próbowała wciąż wielkiej maniery, ale smutne były owoce tych wysiłków. Biedny HEYDON (1786 - 1846), którego górne ideały i olbrzymie ambicye sprowadziły konflikt z Akademią, ostatecznie odebrał sobie życie.