Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Oferta dnia
W KTÓRYM ZBACZAMY DO HOLANDYI W POCZĄTKACH WIEKU SZESNASTEGO
MALARZE HAARLEMSCY
Przechodząc do prymitywów holenderskich, chociaż wielu z tak zwanych prymitywów flamandzkich było Holendrami, trzeba zaznaczyć, że Holendrzy od czasów Rogera van der Weyden tworzyli uwagi godną sztukę.
Ten holenderski dorobek pozostał czysty i odrębny. Śledziliśmy koleje Alberta van Ouwatera w Haarlemie, stwarzającego za czasów Rogera van der Weyden krajobraz i zakładającego szkołę holenderską. Widzieliśmy, jak uczeń jego, Gerard z Haarlemu (Geertgen tot S. Jans), urodzony około r. 1465, a zmarły jako młody mężczyznaw r. 1493, podtrzymuje dalej tradycyę pejzażową, jak o tem świadczą Wiedeń i Luwr. Ouwater miał innego sławnego ucznia, Hieronima Boscha van Aeken (1450-62- 1516), sławnego z powodu niesamowitych i fantastycznych obrazów, przedstawiających Piekło, a godnego uwagi z powodu swego realizmu i karykatur. Wielkim jego uczniem był Brueghel Starszy. Typowym dla Hieronima Boscha jest jego Upadek potępionych, w Brukseli. W Calcar, w Westfalii, znajduje się obraz ołtarzowy (1505- 1508) Jana Joesta z Haarlemu.
MALARZE LEYDEJSCY
W Leydzie było drugie środowisko sztuki holenderskiej.
CORNELIS ENGELBRECHTSEN (1468-1533) żył i uprawiał swą sztukę w Leydzie. Z rzadkich jego obrazów arcydziełem jest wielkich rozmiarów wybitny tryptyk ołtarzowy Ukrzyżowanie, w Leydzie. W późniejszem życiu dostał się on pod wpływ swego ucznia, Łukasza van Leyden, i zmarł w tym samym, co on, roku.
LUCAS VAN LEYDEN
1494 – 1533
Łukasz van Leyden jest sławny jako największy kwasorytnik (akwaforcista) niderlandzki swojego czasu. Był on jako malarz trochę twardy, ale posiadał wszystkie zalety dokładności niderlandzkiej i był subtelnym rysownikiem. Znani powszechnie Gracze w karty Pembroke’a są jego dziełem. Był on uczniem Engelbrechtsena.
Najlepszym malarzem owych czasów w Amsterdamie był Jakób Cornelis van Oostsanan, który działał za czasów Engelbrechtsena i Lucasa van Leyden, a zmarł w tym samym, co oni, 1533 roku.
Z artystów początku wieku szesnastego najlepiej byli znani Jan Scorel i Jan Mostaert.
JAN SCOREL
1495 – 1562
Jan Scorel (albo Scoreel) z Haarlemu był uczniem Mabuse a lub Oostsanana. Był on pierwszym Holendrem, który przyniósł styl włoski do Holandyi. Wstąpiwszy do Rzymu w swej pielgrzymce do Palestyny, właśnie wtedy, kiedy jego ziomek został papieżem jako Adryan IV (1521), namalował go i dostał zajęcie w Watykanie. Po śmierci papieża Scorel wrócił do Holandyi. Umarł jako kanonik w Utrechcie, aw ratuszu tamtejszym znajduje się jego Najśw. Panna i Dzieciątko wśród krajobrazu, z donatorami
MOSTAERT
1474 – 1556
Jan Mostaert z Haarlemu został dziś utożsamiony z tak zwanym „Maitre d’OuItremont". Mostaert przez długi czas służył jako kołek, na którym zawieszano niejeden sprawiający kłopot obraz jakiegoś ówczesnego malarza flamandzkiego wymykającego się wszelkim poszukiwaniom, – pomyłka zaś Waagena wsławnym podręczniku Kuglera rozpowszechniła pomieszanie dzieł jego z dziełami Isenbrandta, który działał, jak to widzieliśmy, w tych samych latach. Waagen, bystry uczony swojego czasu, lubił przypisywać wątpliwe obrazy Mostaertowi z jego pożytkiem lub też szkodą.
Wzmianka o Mostaercie, jako artyście, któremu powierzono namalowanie zawór obrazu ołtarzowego dla St. Bavona w Haarlemie, pojawia się poraź pierwszyw r. 1500. Był on malarzem nadwornym Małgorzaty Austryaczki. Na sztuce jego, na obrazach religijnych czy portretach, widać wpływ Bruges. Odmiennie od Boutsa i Gerarda Davida, Mostaert pozostał w Haarlemie.
Innym artystą z owych lat jest, niezgrabnie tak nazwany, „Mistrz kobiecych pół-postaci“, którego dziełem jest Wypoczynek podczas ucieczki do Egiptu, znajdujący się w National Gallery i tam przypisany Scorelowi.