13. JAN MATEJKO

JAN MATEJKO • PORTRET WŁASNY AUTOTYPIA

Matejko Jan Alojzy urodził się w Krakowie dnia 28 lipca 1838 r. Ojciec jego Franciszek pochodził z Kralowego Hradca w Czechach i był z zawodu nauczycielem muzyki; matka, Joanna Karolina, była córką obywatela i kupca krakowskiego, - Jana Piotra Rossberga.

Nauki początkowe pobierał w szkole św. Barbary i przez kilka lat w liceum św. Anny, rysując już wtedy z zapałem. W roku 1852 wstąpił do krakowskiej Szkoły sztuk pięknych, złączonej podówczas z Instytutem technicznym i tam uczył się malarstwa i kompozycyi pod kierunkiem Wojciecha Stattlera. W roku 1858 wyjechał na studya do Monachium, gdzie bawił tylko dziesięć miesięcy, poczem wrócił do Krakowa. W następnym roku (1859) bawił przez dwa miesiące w Wiedniu. W listopadzie r. 1864 ożenił się z Teodorą Giebułtowską i podróżował po Niemczech i Francyi; w r. 1872 odbył podróż do Konstantynopola. Wezwany w r. 1863 przez Akademię sztuk pięknych w Pradze do objęcia posady dyrektora tejże Akademii nie przyjął ofiarowanej mu godności, a w tym samym roku został zamianowany dyrektorem Szkoły sztuk pięknych w Krakowie, Miasto Kraków ofiarowało artyście berło w r. 1878.

Stworzył cykl wielkich historycznych obrazów z przeszłości Polski, malował prócz tego portrety i ozdobił polichromią wnętrze kościoła P. Maryi w Krakowie. W r. 1859 otrzymał w Monachium pierwsze odznaczenie: medal bronzowy, w r. 1865 złoty medal w Salonie paryskim (za „Kazanie Skargi"), 1867 medal bronzowy na międzynarodowej wystawie w Paryżu, 1873 medal bronzowy na powszechnej wystawie wiedeńskiej, medal na wystawie w Chicago, srebrny medal Institut de France, ofiarowany przez paryską Akademię sztuk pięknych, której był członkiem, 1878 medal złoty I klasy na powszechnej wystawie w Paryżu itd. itd. Był przytem doktorem filozofii honoris causa, członkiem paryskiej, wiedeńskiej i berlińskiej Akademii sztuk pięknych, kawalerem legii honorowej, komandorem orderu Piusa IX i honorowym obywatelem wielu miast.

Zmarł w Krakowie dnia 1 listopada 1893 r. w tym samym domu przy ulicy Floryańskiej, w którym przyszedł na świat i tworzył swe arcydzieła, a w którym obecnie mieści się pod nazwą „Domu Matejki" powstałe z inicyatywy prof. Maryana Sokołowskiego muzeum pamiątek po zgasłym Mistrzu.

Pochowany został kosztem kraju dnia 8 listopada 1893 na cmentarzu krakowskim. Odtworzony tutaj portret własny powstał w roku 1892 i jest własnością p. J. Milewskiego.