Władysław II

Najstarszy syn Bolesława III. Krzywoustego i pierwszej jego żony Zbisławy, księżniczki kijowskiej; urodził się w roku 1104. Liczył już trzydzieści kilka lat życia, kiedy w roku 1139, objął dzielnicę przez ojca sobie wyznaczoną. Była to dzielnica najobszerniejsza; obejmowała bowiem ziemie: krakowską, sieradzką, i łęczycką, Szląsk i Pomorze, a przy tern do jej posiadania przywiązaną, była władza zwierzchnia nad dzielnicami braci młodszych. 

Władysław II. skłoniony namowami żony swojej Agnieszki, siostrzenicy cesarza Konrada III., kobiety pysznej chciwej panowania i nielubiącej Polaków, zamierzył przywłaszczyć sobie ziemie, należące do małoletnich braci swoich, i sam rządzić calem państwem. W tym celu zwołał zjazd do Krakowa, chcąc uchylić testament ojcowski; ale gdy zamiar ten nie udał się, zgromadził ze wszech stron wojsko i wsparty posiłkami Wszewołoda, księcia kijowskiego, siłą oręża odebrał Henrykowi ziemię sandomierską i lubelską, a Bolesławowi Mazowsze. 

Pozbawieni swych dzielnic młodzi książęta, schronili się do brata, Mieczysława, na Wielkopolskę. - Niezadługo jednak Władysław II. pośpieszył za nimi i obiegł Poznań, w którym się byli bracia zamknęli. - Postępowaniem tern Władysława oburzeni panowie świeccy i duchowni przybyli na pomoc uciśnionym i za danym znakiem, gdy oblężeńcy wypadli z miasta, natarli na wojska jego i ze szczętem je znieśli, tak dalece, że Władysław II. własnego ocalenia szukać musiał w ucieczce do szwagra swego cesarza Konrada. Agnieszka broniła się jeszcze czas nie jakiś w Krakowie, lecz również przymuszony była wkrótce udać się za mężem swoim do Niemiec. 

Księże len i później nie przestawał czynić zabiegów o odzyskanie utraconego tronu; lecz ani starania cesarza Konrada III., który zajęty drugą Krucyaty, nie mógł mu czynnej udzielić pomocy, ani wkroczenie do Polski z potężnem wojskiem następcy jego, Fryderyka I-go Rudobrodego, nie odniosły pożądanego skutku - i władzca len umarł w Niemczech na wygnaniu w roku 1159, a według innych dziejopisarzy, dopiero po r. 1162. 

Władysław II. żył lat 58, - panował lat 9, - pochowany został w Altenburgu w Saxonii.