Jadwiga

Córka Ludwika króla polskiego i węgierskiego i Elżbiety, córki Stefana króla Bośnii, urodziła się w roku 1371 (według innych w roku 1372); - wychowywała się w Węgrzech i miała dopiero lat dwanaście, gdy ją ojciec odumarł. 

W czasie bezkrólewia po zgonie Ludwika, zabiegi o tron polski Zygmunta Brandeburczyka, męża Maryi starszej siostry Jadwigi, Ziemowita księcia mazowieckiego i Bolesława księcia opolskiego, dały powód do wojny domowej, której klęsk powiększała niezgoda Nałęczów i Grzymalczyków w Wielkopolsce i wznowiony zuchwały najazd Litwinów aż pod Sandomierz. Przerażeni tern Polacy uczynili związek kapturem zwany na znak żałoby, a dla utrzymania spokojności w kraju podczas bezkrólewia ustanowili sądy kapturowe. Następnie wyprawili do Węgier do królowej Elżbiety poselstwo, z zaproszeniem młodszej jej córki Jadwigi na tron polski.

Przybycie pięknej Jadwigi do Krakowa i uroczysta jej koronacya w dniu imienin 15 października 1384 r., położyły koniec zamieszkom w kraju. Cieszył się naród młodziutką królową swoją, która według jednozgodnych świadectw dziejopisarzy, była najpiękniejszą ze wszystkich naówczas żyjących monarchiń w Europie. Zgłosiło się też zaraz o jej rękę kilku książąt; nad wszystkimi z nich jednak celował potęgą i obszernością posiadanych krajów Jagiełło wielki książę litewski, który oświadczył przez posłów swoich, że jeśli Jadwiga przyjmie go za męża, naówczas zostanie chrześcijaninem, skłoni Litwę do przyjęcia chrztu św. i połączy ją z Polską. Tak ponętne obietnice pociągnęły ku Jagielle umysły Polaków . I Jadwiga lubo już była narzeczoną i serdecznie przywiązaną do młodego Wilhelma arcyksięcia austryackiego, z którym się razem wychowywała, po pewnem wachaniu się, zezwoliła na ten związek, gdyż dobro Polski i wybawienie Litwy z błędów pogańskich, wzięły górę w szlachetnem jej sercu nadosobistemi skłonnościami. W dniu 12 lutego 1386 r. Jagiełło w towarzystwie braci i licznego orszaku panów litewskich zjechał do Krakowa, a następnie wraz z braćmi przyjąwszy religię chrześcijańską, uroczyście poślubił Jadwigę. Pamiętny ten dla obojga narodów obrzęd odbył się w katedrze krakowskiej dnia 17 lutego 1386 r. 

Młoda królowa gorliwie wspierała małżonka swego w trudach około zaprowadzenia religii chrześcijańskiej na Litwie i pogodzenia zwaśnionych umysłów w Wielkopolsce. - W roku 1390, gdy Jagiełło znajdował się w Litwie, sama wojskiem polskiem dowodząc, odebrała Węgrom zajmowane przez nich zamki na Rusi Czerwonej. - Założyła stałym funduszem uposażyła kollegium w Pradze czeskiej dla młodych Litwinów sposobiących się do stanu duchownego.

Jadwiga zmarła w Krakowie d. 17 lipca 1399 roku, mając niespełna lat 28. Przedwczesny jej zgon głęboko zasmucił króla i naród cały. 

Cnotliwa ta pani odznaczała się zawsze niewyczerpany dobrocią, serca, żywą chęcią niesienia ulgi poddanym i tak świętobliwą pobożnością, że po śmierci niemal za błogosławiony uchodziła. Umierając cały swój majątek ubogim i na budowę gmachów akademickich w Krakowie zapisała. 

Panowała sama blisko lat trzy, a z mężem swoim lat 13. Zwłoki jej pochowane zostały w kościele katedralnym w Krakowie.