Jan I. Olbracht

Trzeci syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety, córki cesarza Alberta II., urodził się w Krakowie dnia 27 grudnia 1459 roku. 

życia ojca dal już dowody niepospolitego męztwa w bitwie z Tatarami pod Kopystrzynem; dzielnie się też dobijał o tron węgierski, w roku 1490, ze starszym bratem swoim Władysławem królem czeskim. - Zbytnią wszakże dumę odstręczał od siebie serca Polaków, i dla tego po śmierci ojca, jedynie za staraniem matki swej i brata kardynała obrany został królem polskim, na sejmie w Piotrkowie dnia 27 sierpnia 1492 roku, - i w Krakowie dnia 23 września, r. był koronowany. Po wstąpieniu na tron, rzędy Litwy oddał młodszemu bratu Alexandrowi, brata Zygmunta osadził na księstwie głogowskiem w Szląsku i z Władysławem się pojednał. 

Jan Olbracht idąc za radami mistrza, a następnie ulubieńca swojego Filipa Buonacorsi, uczonego wiocha zowiącego się Kallimachem, zapragnął w Mołdawii utworzyć oddzielne państwo dla brata swego Zygmunta.

W tym celu, w roku 1497, wkroczył na Wołoszczyznę w 80,000 pospolitego ruszenia. Wyprawa ta miała najsmutniejszy koniec; albowiem gdy po bezskutecznem oblężeniu Soczawy i zawarciu rozejmu ze Stefanem hospodarem wołoskim, wojsko polskie ciągnęło z powrotem do kraju, mściwy Stefan podburzywszy Turków, zdradliwie napadł na nie w lasach Bukowińskich, gdzie przywalone podciętemi drzewami i rażone strzałami zasadzonych Tatarów i Wołochów, poniosło zupełną klęskę. - Wołochy z Turkami i Tatarami wpadli następnie do Polski i aż pod Lwów kraj spustoszyli, a wznawiając swe najazdy uprowadzili mnóstwo ludzi do niewoli. 

Za jego panowania, w roku 1294, księstwo Zatorskie zakupione, a w roku następnym, księstwo płockie po zgonie bezpotomnego Janusza księcia mazowieckiego, do Korony było wcielone. 

Nieszczęśliwa wojna Litwy z Moskwą, wr roku 1500 przymierzem na lat sześć zawarłem, ukończoną została, ze stratą Brańska, Czerniechowa i innych miast. 

Jan Olbracht gotując się do wojny z Krzyżakami, wyłamującymi się z pod hołdu winnego Polsce, przybył z wojskiem do Torunia, i tam tknięty appoplexią dnia 17 czerwca 1501 roku, nagle życie zakończył. Był bezżennym. - Żył lat 42, - panował lat 9, - pochowany w kościele katedralnym w Krakowie. 

Król Olbracht uczony, hojny i waleczny, nie miał jednak szczęścia iw życiu swem same zawody spotykał to sprawiło iż w końcu oddał się grom i zabawom. Za niego, szlachta przywłaszczała sobie coraz więcej władzy i znaczenia; obawiała się ona króla, iżby słuchając Kallimacha, w skazującego mu środki podźwignięcia władzy monarchicznej w Polsce, nie poniżył ją i swobód jej nie ograniczył.