Leszek Czarny

Najstarszy syn Kazimierza księcia kujawskiego i Konstancyi, córki Henryka Ii-go księcia wrocławskiego, poległego w bitwie z Tatarami pod Lignicą. Urodził się około roku 1250; - dla czarnych włosów otrzymał przydomek Czarnego. 

Po zmarłym bezdzietnie Bolesławie Wstydliwym, jako najbliższy tronu, był bowiem wnukiem Konrada I. księcia mazowieckiego, a prawnukiem Kazimierza Sprawiedliwego, objął ster rzędu w roku 1279. 

Leszek Czarny od samego początku panowania swego, miał długie i krwawe zatargi z Konradem II. księciem mazowieckim, który usiłował wydrzeć mu berło; w domowej tej wojnie, Mazowsze i inne kraje polskie uległy wielkiemu zniszczeniu. Niemało także doznał przykrości od Pawła z Przemankowa biskupa krakowskiego, człowieka dumnego i burzliwego charakteru, który nie przebierał w środkach, a nawet łączył się z nieprzyjaciółmi kraju, dla dopięcia zuchwałych swych celów.

Całe panowanie Leszka Czarnego upłynęło, rzec można, wśród ciągłych wojen i spisków. - W r. 1280 wojska polskie odniosły znakomite zwycięztwo, pod Goślicami, nad Lwem księciem halickim, i aż do samego miasta Lwowa się zapędziły; jednakże Leszek nie starał się o odzyskanie dawnej władzy na Rusi Czerwonej. - Litwini nie przestawali pustoszyć kraju; wprawdzie Polacy w r. 1282 pobili ich pod Lublinem, mimo to już w roku następnym wznowili swe najazdy. 

Nawała tatarska w roku 1287 nawiedziła znowu kraj nieszczęsny i rozniosła spustoszenie po całej prawie Małopolsce. W napadzie tym Tatarzy zabrali wiele jeńców; samych panien 20,000 przeszło uprowadzić mieli z sobą do niewoli. Leszek, podobnie jak poprzednik jego, nie bronił kraju, lecz schronił się przed nimi do Węgier. Po ustąpieniu Tatarów, nastał w Polsce wielki głód i powietrze morowe. 

Leszek Czarny wyniszczył szczątki Jadźwingów na Podlasiu i na tę pamiątkę zbudował kościół Śgo Michała w Lublinie; - ziemie zaś Jadźwingów Mazurami zaludnił. 

Umarł bezpotomnie w Krakowie dnia 30 września 1289 r. - Żył lat 38, - panował lat 10. - Zwłoki jego pochowane zostały w kościele księży Dominikanów w Krakowie. 

Monarcha ten był waleczny, ale mściwy i słabego umysłu; łubiany był tylko przez zniemczałych mieszczan krakowskich,-którym ponadawał liczne prawa i przywileje.