Mieczysław III Stary (1173—1177, 1200–1202)

Mieczysław, dla powagi Starym zwany, najstarszy z kolei syn Bolesława Krzywoustego i Salomei, hrabianki Bergu, ur. roku 1131, otrzymał władzę wielkoksiążęcą po śmierci Bolesława Kędzierzawego. 

Spokrewniony przez córki i synów z licznymi książętami Europy, nieugiętej woli, chciał podźwignąć osłabioną władzę królewską i wrócić jej dawną potęgę. Ustanawiał sędziów i urzędników, którym przodował Henryk Kietlicz, nakładał podatki, dawał moźnowładcom uczuć swą władzę wielkoksiążęcą. 

Surowe rządy i nadużycia urzędników oburzyły naród. Panowie krakowscy z biskupem Gedeonem (Giętką) na czele, złożyli go z tronu (1177) i powołali brata jego, Kazimierza, księcia sandomierskiego. 

Mieczysław musiał się schronić do swej dzielnicy Wielkopolski, lecz tu wyrodny syn jego, Odo, chcąc pozbyć się ojca i przyrodnich braci, stanął na czele niechętnych, wypędził Mieczysława i zawarł zgodę z Kazimierzem, oddając mu Gniezno. 

Nie ustąpił jednak Mieczysław Stary. Z pomocą Pomorzan roku 1181 odzyskał Wielkopolskę, której mu Kazimierz, jako działu dziedzicznego, nie bronił. 

W r. 1190 udało mu się nawet na czas krótki odzyskać władzę najwyższą: skorzystał z pobytu Kazimierza na Rusi, zajął Kraków, lecz musiał po powrocie brata ustąpić. 

Wreszcie w czasie małoletności Leszka Białego, po śmierci Kazimierza, odstąpiła mu Helena, matka i opiekunka Leszka, dobrowolnie rządy państwa r. 1200. Lecz już dwa lata później, roku 1202 umarł sędziwy starzec, do ostatniej chwili życia nieugięty obrońca władzy książęcej i prawa starszeństwa. 

Pochowany w Kaliszu, w kościele św. Pawła.