Henryk Probus (Rzetelny) (1289-1290)

Książę wrocławski, syn Henryka III i Judyty, córki Konrada mazowieckiego, po śmierci Leszka Czarnego przybył do Krakowa (1889) na wezwanie zniemczonych mieszczan krakowskich i niektórych panów małopolskich. Wprawdzie rycerstwo pod przewodnictwem Pawła z Przemankowa, biskupa krakowskiego, ogłosiło już Bolesława, ks. mazowieckiego, w. księciem, ale gdy Bolesław ustąpił Henrykowi bez oporu, przeciwko zniemczonemu Piastowi wystąpił Władysław Łokietek, młodszy brat Leszka Czarnego. Wsparty pomocą książąt wielkopolskich, mazowieckich i pomorskich, pokonał w bitwie pod Siewierzem wojska Henryka i wkroczył zwycięsko do Krakowa. 

Mieszczanom jednak milszy był książę, co tak zniemczał, że pieśni niemieckie układał, a kraj ojców od Polski oderwał, uznając się członkiem Rzeszy Niemieckiej. Gdy Łokietek spokojnie przebywał w Krakowie, nadciągnęły nowe zbrojne posiłki, przysłane ze Szląska przez Henryka, który, złożony chorobą, w obu wyprawach nie mógł brać udziału. Mieszczanie otworzyli im zdradziecko mury miasta. Załoga Łokietka, wzięta w dwa ognie przez Szlązaków i mieszczan, nie zdołała się utrzymać. Władysław Łokietek schronił się do klasztoru księży Franciszkanów; tu przebrany za mnicha, spuścił się z muru pobliskiego ogrodu i ucieczką ratował życie. - W tej samej chwili, gdy wojska Henryka zajmowały Kraków, on sam dogorywał we Wrocławiu. Umarł 23-go czerwca 1290 r., pochowany tamże w kościele św. Krzyża. Ostatnią wolą przekazał swe prawa do ziemi krakowskiej i sandomierskiej Przemysławowi, ks. wielkopolskiemu.