Hrabia Axel Oxenstierna.

KANCLERZ KRÓLESTWA SZWEDZKIEGO.

Ten sławny mąż stanu urodził się w Fani) w Uplandyi 1583 r. Otrzymawszy staranne wychowanie domowe, uczęszczał w Rostocku, Wittenberdze i Jenie na wydział teologiczny, a lubo później poświęcił się polityce, wielkie zawsze miał upodobanie w teologii i zajmował się krzewieniem zasad wyznania ewangelickiego. Zwiedziwszy większą część dworów niemieckich w roku 1602 powrócił do Szwecyi, gdzie wkrótce potem wstąpił do służby publicznej; w r. 1606 Karol IX mianował go posłem w Meklenburgu, a w r. 1608 wstąpił do senatu, gdzie nieprzerwanym szeregiem zasiadało przed nim trzynastu jego przodków. Po wstąpieniu na tron Gustawa Adolfa (1611 r.) zostawszy kanclerzem państwa i pierwszym ministrem, towarzyszył królowi w wojnach z Moskwą, i ułożył 1617 r warunki pokoju Stołbowskiego. Podczas wojny Szwecyi z Polską (1622 r.) wysłany został do Prus i mianowany gubernatorem jeneralnym wszystkich okręgów zajętych przez Szwedów. Kiedy cesarscy poszli na Pomorze celem zajęcia brzegów Bałtyku, Oxenstierna wyjednał u księcia pomorskiego pozwolenie zajęcia Stralsundu przez Szwedów, poczem udał się do Kopenhagi, żeby skłonić króla, do zgodzenia się na tę zamianę. Za pośrednictwem Francyi i Anglii udało mu się również zawrzeć rozejm sześcioletni z Polską.

Gdy wojna przeniosła się do Niemiec, Gustaw Adolf powołał do siebie kanclerza, żeby korzystać z mądrej jego rady, i udzielił mu nieograniczone pełnomocnictwo w sprawach politycznych i wojskowych' nad Renem. Po śmierci króla w bitwie pod Lutzen (1632 r.) stanął na czele koalicyi protestantów, której umiejętnem postępowaniem przez dwa lata zapewnił powodzenie. Po przegranej pod Nordlingen (1634 r.) udał się do Paryża, gdzie połączył się z kardynałem Richelieu przeciwko Austryi, a odniósłszy znowu kilka zwycięztw, powrócił do Sztokholmu zdać sprawę ze swego zarządu. Tu wszedł do rady regencyjnej podczas małoletności królowej Krystyny, lecz po ii dojściu do lat. powoli zaczął tracić ze swego wpływu, lubo wszelkiemi siłami opierał się jeszcze jej abdykacyi (1654 r.), skoro ta jednak nastąpiła, usunął się zupełnie od spraw publicznych i umarł w tymże roku. Część jego korespondencyi łacińskiej i szwedzkiej została drukiem ogłoszona; jemu również przypisują drugi tom dzieła: p. t. Historia belli sueco-germanici, ktorego tom pierwszy napisał Karol Chemnitz.