Władysław IV

Syn Zygmunta III., ur. 1595, um. 1648. Panował lat 16, od 1632 do 1648. Zaraz przy koronacyi ogłoszono wojnę z Moskwą, spieszy więc pod Smoleńsk, którego bronił Stan Wojewódzki; zmusza Sekina, wodza moskiewskiego do odstąpienia od Smoleńska. Posuwa się ku Moskwie, bierze Drohobuz i Wiazmę, a oblega Białę. Koniecpolski bije Tatarów pod Sasowym Rogiem 1633; zajmuje Mozajsk 1634, a Car Michał Fedorowicz prosi o pokój, przez który Moskwa oddaje Smoleńskie i Czernichowskie i zrzeka się pretensyj do lnflant, Estonii i Kurlandyi, a Władysław odmawia tytułu Cara. Poselstwo moskiewskie w Warszawie, a Polskie w Moskwie urządzone; ze Szwecyą rozejm na lat 26, 1635. Król pojmuje żonę Cecylię Renatę, siostrę Cesarza Ferdynanda III. Uciski różne wywołują bunt Kozaków, którzy wycinają garnizon w fortecy Kudak, ale pobici przez Mik. Potockiego poddają się 1636. Po drugim buncie przechodzą do Tatarów 1637-1638. Król funduje klasztor Kamedułów pod Warszawą 1641, wystawia kolumnę ojcu swemu w Warszawie 1643. Historycy: Ks. Kojałowicz, Starowolski, ks. Szczygielski. Poeci: Otwinowski, Opaliński Łuk., Opaliński Krzysztof.