Stanisław Leszczyński

Syn Rafała Leszczyńskiego, podskarbiego wielkiego koronnego i Anny Jabłonowskiej, ur. 1667, um. 1769, panował od 1705 do 1709 lat 4. Arcybiskup lwowski koronuje Stanisława na króla 1705. August zwyciężony, ucieka do Saksonii. Karol XII. pobity pod Połtawą 1709. Leszczyński zmuszony był opuścić kraj, udając się na dwór Ludwika XV. króla Francyi, od od którego, lubo otrzymał w posiadanie Lotaryngię, nie zapomniał przecież o ojczyźnie, która pod hultajskiemi rządami Augusta uległa ogólnemu zniszczeniu. To też, jak tylko doszła go wieść o śmierci Augusta II. nowe rozpoczął starania o odzyskanie upadającego tronu. Prymas Potocki silnie popierał sprawę Leszczyńskiego na sejmie elekcyjnym w Warszawie 1734. Leszczyński ogłoszony królem zaprzysięga Pacta Conventa. Lecz gdy Wiśniowiecki wystąpił z pola elekcyi i połączył się z Moskalami, król Stanisław, widząc niemożebność walczenia z pomagającą liczbą, z Prymasem uchodzi do Gdańska, gdzie oczekiwać go miały wojska posiłkowe króla francuzkiego Ludwika XV. Moskale oblegający Gdańsk, zmuszają go do kapitulacyi, a po powrocie ogłaszają królem Augusta III.