Kazimierz III. Wielki

Syn Władysława Łokietka, ur. 1310, um. 1370 panował od 1333 do 1370 lat 37. Umowa w Wyszogrodzie z Krzyżakami 1334 Zrzeczenie się praw do Szlazka. Jan Luxemburski, król Czeski, zrzeka się praw do korony 1335. Krzyżacy zrywają, umowę 1336. Kazimierz zwołuje naród do Krakowa 1339 i Ludwika, króla Węgierskiego następcą, swoim wyznacza. Król przyłącza Ruś do Polski, odbiera Pomorze. Krzyżaków zwycięża. Ziemia Michałowska i Dobrzyńska ustąpione im wraz z 194,000 grzywnami srebra, wracają do Polski 1340. Kazimierz naznacza zjazd w Wiślicy i na sejmie ustanawia prawo „Statut Wiślicki.“ Litwinom Łuck, Brześć i Chełm odbiera 1347-1348 Lwów do Korony przyłącza 1350. Wołyń i Mazowsze łączy z Koroną 1352. Wyznaniom swobodę zapewnia Żydów przywilejami ubezpiecza, rozciąga szczególną opiekę nad włościanami i ztąd króIem chłopków nazwany 1306. Zakład  akademią w Krakowie 1364 Król Kujawy przyłącza do Polski. Zatargi z Litwą 1365. Litwini pustoszą Mazowsze aż po Pułtusk 1366. Ostatnie cztery lata panowania Kazimierza zajęły sprawy wewnętrzne. Budował i porządkował miasta, które opasywał murami, zamki odnawiał lub też nowe stawiał. Historycy: Skotnicki biskup i Anonim archidyakon gnieźnieński.