Kazimierz II. Sprawiedliwy

syn Bolesława II I., ur. 1128, um. 1101. Panował od 1178 do 1194 lat 16. Złe obyczaje znosi 1179. Zjazd prawodawczy w Łęczycy zwołuje i nadaje pierwsze prawa zabezpieczające majątki duchownych i włościan 1180. Gniezno odzyskuje. Kazimierz odbiera Mazowsze 1183-1184. Cystersi sprowadzeni z Burgundyi do Jędrzejowa 1185. Włodzimierz Jarosławowicz niepokoi Polskę. Synod w Krakowie. Przysłany od Papieża Malebranka dla pobudzenia do wojny krzyżowej, z podarunkami tylko odjeżdża 1189. Kazimierz powraca z Rusi, rokosz w Małej Polsce wszczęty przez Mieczysława III. poskramia, Kraków odbiera, a Mieczysława zmusza do zgody i poprzestania na swojej dzielnicy, wyznaczonej mu przez ojca Bolesława III. 1190 - 1191. Kazimierz najazdy Prusaków i Jadźwingów powściąga i Podlasie obejmuje 1192. Z Węgrami zawiera zgodę (w Starej wsi na Spiżu), aby jak dawniej, tak i teraz góry Tatry stanowiły granicę obu narodów 1192. Wkrótce umiera, synów: Leszka i Konrada zostawiając 1193; a że obadwaj byli jeszcze nieletni, rządy więc przeszły w ręce matki ich Heleny i Mikołaja Pełki, wojewody krakowskiego, który pobiwszy Mieczysława III. starającego się o tron Polski, księciem Leszka Białego obrał 1194. Historyk: Wincenty Kadłubek biskup krakowski.