Wstęp

Sztuk pięknych

Rocznik dziewiąty 

Zeszytem poprzednim zakończyliśmy rocznik ósmy, zeszytem niniejszym, rozpoczynamy rocznik dziewiąty naszego miesięcznika, wydawanego wbrew wszelkim przeciwnościom i pomimo coraz bardziej trudnych warunków, od jesieni 1924 r. - bez przerwy. 

W prospekcie naszym, wydanym w letnich miesiącach 1924 r., zapowiadaliśmy: 

“Miesięcznik Sztuki Piękne zamierza krzewić głębsze zrozumienie i poważny kult dla sztuk plastycznych, niezależnie od wszelkich chwilowych upodobań i prądów, bez jakichkolwiek z góry powziętych uprzedzeń względem pewnych grup, haseł czy kierunków. Każdy poważny artystyczny wysiłek, każdy produkt rzetelnej twórczości, podany w formie o cechach artyzmu, zasługuje bezwzględnie na szacunek i na pełne wnikliwego zrozumienia uznanie. Sztuki Piękne z tego wychodząc założenia, nie będą służyły żadnej z haseł swych reakcyjnej czy rewolucyjnej koterji. Pierwiastek twórczy i znamię artyzmu - oto jedyne kryterja, wyznaczające zarazem kierunek naszemu pismu, w którem nie będzie miejsca zarówno dla bezdusznych epigonów przeżytych już w sztuce etapów, dla niewolniczych kopistów dawno oklepanych form i środków technicznych, jak dla pseudo-plastyków, którzy pod ponętną maską nowatorstwa i postępu usiłują przemycić do sztuki polskiej cudzą pozę a własne nieuctwo i niemoc twórczą”. 

Zapowiedzi tej byliśmy wierni przez lat ośm, będzie naszem staraniem trzymać się także nadal tego programu. 

Pragnąc umożliwić szerokim sforą naszych czytelników pogłębienie artystycznej kultury i wiedzy o sztuce, pragnąc przyczynić się do wytworzenia w Polsce odpowiedzialnej, opartej na racjonalnych zasadach i na znajomości sztuki minionych okresów opinji artystycznej - zamieściliśmy już w pierwszych rocznikach Sztuk Pięknych liczne studja, wyjaśniające charakter i aktualną wartość sztuki polskiej i obcej zarówno w dobie ostatniej, jak i w czasach dawniejszych. Zrazu, w pewnych zwłaszcza kołach, intencje nasze źle były zrozumiane. Zarzucano nam przypadkowość. 

Tymczasem artykuły monograficzne, poświęcane różnym artystom polskim i obcym, czy to współczesnym czy to dawnym, nie były w naszem piśmie zjawiskiem przypadkowem, lecz od początku odpowiadały naszemu z góry określonemu programami. 

Uważaliśmy bowiem, chyba słusznie, że dopiero na szerszeni tle historycznem i porównawczem można w odpowiedni sposób wyjaśnić i określić znaczenie, wartość i charakter bieżących prądów w sztukach plastycznych, zarówno u nas jak i u obcych. 

Tego rodzaju orjentacja była i jest nadal konieczna. Uwłaszcza dziś, w dobie całkowitego w sztuce chaosu. 

Dziś, kiedy wciąż słyszy się coraz to nowe modne hasła, kiedy pospolity snobizm i nieuctwo stroją się zazwyczaj w szaty artystycznej rewelacji. 

Dziś, kiedy o współczesnych, nieraz istotnie skomplikowanych zjawiskach życia artystycznego, czyta się i słyszy wręcz sprzeczne ze sobą, a prawie z reguły niczem nieuzasadnione opinje i sądy. 

Dziś, kiedy w imię tych mniemanych, zupełnie jakoby nowych rewelacyj w sztuce, odsądza się łatwo od wartości największe nawet zdobycze artystyczne okresów minionych. 

Dziś, kiedy — zwłaszcza u nas - zapomina się nazbyt łatwo o tem, ze na tu, ażeby w imię współczesności i postępu odrzucić dawne tradycje i całkowicie się im przeciwstawić trzeba je wprzód posiadać, zrozumieć, poznać, przetrawić. 

Niezależnie od większych studjów i artykułów, położyliśmy ogromnie silny nacisk na „Kronikę Artystyczną', która ma za zadanie wyczerpująco informować o bieżącym ruchu w dziedzinie sztuk plastycznych w Polsce i zagranicą. 

Zwłaszcza w Polsce — gdyż wobec obojętności prasy codziennej dla spraw związanych ze sztuką, najmniej o tern wiadomo. 

Dlatego też rejestrujemy skrzętnie każdy przejaw polskiego życia artystycznego, uwzględniając w możliwie szerokiej mierze także prowincję, gdzie niejednokrotnie szlachetna inicjatywa, ofiarność i pomysłowość wydaje ciekawe i godne uwagi owoce. 

Nasz dorobek w ośmiu dotychczasowych rocznikach Sztuk Pięknych możemy to sobie powiedzieć szczerze i otwarcie - jest naprawdę i poważny i obfity. 

Dla wiedzy o sztuce polskiej jest to materjał jedyny wprost w swoim rodzaju, jedyny i niezastąpiony. Inaczej wyglądałaby historja sztuki polskiej XIX i XX wieku, gdybyśmy posiadali analogiczny materjał z lat poprzednich, bodaj od połowy ubiegłego stulecia. 

Jeżeli chodzi o szerzenie kultury artystycznej w naszem społeczeństwie. Sztuki Piękne stanowią materjał pierwszorzędny. Nasze szkolnictwo średnie i powszechne, wszystkie biblioteki publiczne powinny tedy posiadać komplety Sztuk Pięknych, jeżeli swoje zadanie pojmują rzeczywiście poważnie. 

Pierwszorzędny i jedyny również materjał stanowią Sztuki Piękne dla naszej propagandy zagranicznej, powinny się więc znaleźć Sztuki Piękne na stole i w bibljotece każdej naszej placówki dyplomatycznej za granicą. Wartość materjału, który zawierają roczniki I-VIII Sztuk Pięknych, uplastyczniają może najlepiej zamieszczone poniżej zestawienia. 

I tak, osobne artykuły i studja, przeważnie o charakterze monograficznym, czasem nawet specjalne zeszyty, poświęciliśmy w ośmiu rocznikach takim artystom polskim, jak (cyfry w nawiasie oznaczają rocznik Sztuk Pięknych):

• T. Axentowicz (III)
  
• W. Browski (VIII)
• M. Boruciński (III)
• J. Brandt (V)
• St. Czajkowski (VI)
• Zd. Czermański (VII)
• St. Dębicki (I)
• L. Dołżycki (VII)
• Xaw. Dunikowski (III i VII)
• J. Fałat (II)
• St. Filipkiewicz (III)
• W. Gerson (VII)
• M. Gottlieb (VIII)
• St. Kamocki (IV)
• A. Karpiński (IV)
• A. Kędzierski (VIII)
• W. Konieczny (II)
• W. Kossak (VII)
• K. Krzyżanowski (VIII)
• K. Laszczka (II)
• St. Lentz (VI)
• T. Makowski (VII)
• J. Malczewski (I)
• St. Masłowski (II)
• J. Mehoffer (III)
• P. Michałowski (VII)
• J. Mierzejewski (V)
• J. Pankiewicz (I)
• F. Pautsch (IV)
• I. Pieńkowski (IV)
• K. Pochwalski (II)
• Zb. Pronaszko (VI)
• T. Pruszkowski (IV)
• H. Rodakowski (I)
• H. Rosen (VII)
• K. Sichulski (III i VII)
• H. Siemiradzki (III)
• Wł. Skoczylas (IV)
• L. Śledziński (IV)
• Wł. Ślewiński (I)
• J. Stanisławski (I)
• Z. Stryjeńska (IV)
• J. Szczepkowski (VIII)
• St. Szukalski (V)
• W. Wąsowicz (III)
• W. Weiss (I i II)
• St. Witkiewicz (III)
• E. Wittig (VIII)
• W. Wojtkiewicz (II)
• L. Wyczółkowski (I i VIII)
• W. Wyrwiński (II)
• St. Wyspiański (II, IV, VIII)
• E. Zak (II)

Artykuły z dziedziny sztuki obcej, dawnej i współczesnej, poświęciliśmy takim artystom, jak:

• Fra. Angelico (IV)
  
• R. Belling (VI)
• P. Bonnard (I)
• E. Bourdelle (II)
• P. Cézanne (I)
• D. Chodowiecki (VI)
• J. B. Corot (V)
• G. Courbet (V)
• L. David (III)
• E. Degas (I i II)
• E. Delacroix (I)
• A. Dürer (IV)
• Van Gogh (VII)
• EL Greco (VI)
• J. A. D. Ingres (I)
• J. J. Kaendler (VIII)
• F. Léger (VI)
• H. Matisse (I i IV)
• J. Mestrovic (VI)
• Michelangelo (II)
• J. Della Quercia (I)
• Rafael Sanzio (I)
• A. Renoir (II)
• O. Schlemmer (VII)
• J. R. Tintoretto (IV)
• D. Velazquez (III)

Niezależnie od tych artykułów, zamieszczaliśmy studja syntetyczne na temat współczesnego malarstwa francuskiego, niemieckiego, czeskiego, węgierskiego i rosyjskiego, studja na temat mozaiki, porcelany saskiej i polskich “farfurów”, arrasów jagiellońskich, kobierców mahometańskich, sztuki chińskiej i staro-perskiej, perspektywy i intarsyj włoskich, wpływu Św. Franciszka z Assyżu na sztukę, obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, sztuki ludowej, ludowych drzeworytów, kolonji artystów polskich w Rzymie, architektury współczesnej i zabytkowej, przemysłu artystycznego, ważniejszych wystaw, organizowanych w Polsce i zagranicą, etc., etc. 

Teksty artykułów i studjów wyszły z pod pióra następujących autorów polskich:

• H. D’ Abancourt
• De Franqueville
• Z. Ameisenowa
• K. Bartel
• Z. Batowski
• A. Brossig
• J. Brzękowski
• A. Buszek
• J. St. Bystroń
• J. Chełmoński
• A. Chmiel
• M. Dąbrowska-Gerson
• M. Dąbrowski
• J. Dürr
• W. Husarski
• M. L. Jabłonkówna
• H. Jasieński
• A. Kędzierski
• J. Kleczyński
• Fr. Klein
• Z. St. Klingsland
• S. Komornicki
• Wł. Kozicki
• Ks. T. Kruszyński
• W. Kulczycki
• H. Kunzek
• A. Lauterbach
• A. Madeyski
• Wł. Mahler
• H. Majzner
• T. Mańkowski
• K. Maszkowski
• J. Mehoffer
• J. Młodecki
• M. Morelowski
• J. Mycielski
• T. Niesiołowski
• M. Paszkiewicz
• L. Piniński
• Irena Piotrowska-Głębocka
• A. Potocki
• St. Przybyszewski
• J. Remer
• S. Rutkowski
• R. St. Ryszard
• M. Samlicki
• A. Schroeder
• T. Seweryn
• K. Sichulski
• M. Skrudlik
• P. Smolik
• M. Sterling
• St. Świerz-Zaleski
• E. Szenwicowa
• W. Szrajberówna
• T. Szydłowski
• A. Szyszko-Bohusz
• Wł. Tatarkiewicz
• Wł. Terlecki
• M. Treter
• J. Ulatowski
• M. Wallis
• J. Warchałowski
• E. Wierzbicki
• K. Winkler
• S. Zahorska
• T. Żuk-Skarszewski

Z autorów obcych zamieszczaliśmy teksty pióra:

• M. Decamps
• M. Denis
• P. Gauguin
• W. George
• I. A. D. Ingres
• Alfred Kuhn
• B. Lazarevic
• A. Lhote
• H. Matisse
• Ch. Moreau-Vautier
• M. Nesterow
• S. Reti
• A. Vollard.

Pomimo niesłychanie ciężkich obecnie warunków, pomimo ogólnego kryzysu gospodarczego, właśnie dlatego, że zdaje się znów nadeszły takie czasy, iż wedle słów Al. Gierymskiego “lepiej jest w Polsce być koniem wyścigowym, niż malarzem” - pracę swą zamierzamy prowadzić uparcie dalej. 

Umożliwia nam to poparcie, jakiego nam stale użycza grono naszych abonentów i współpracowników, a ponadto wielkoduszna, iście obywatelska ofiarność naszego nakładcy. 

Wierzymy w zwycięstwo dobrej sprawy. Chcemy dalej służyć sztuce, pomimo braku pomocy z tej strony, z której spodziewać się jej moglibyśmy mieć prawo, pomimo zbyt wielkiej obojętności względem naszego pisma tych sfer, którym na jego utrzymaniu i dalszym rozwoju zależeć powinno najwięcej.

Kraków - Warszawa, w styczniu 1933.

Redakcja.