O SZCZEGÓŁACH HISTORJI SZTYCHARSTWA ZAWARTYCH W ART. „JANKO LISEWICZ, RYTOWNIK RENESANSOWY“

Nie wdając się zupełnie w dyskusję nad meritum tego artykułu, które zresztą dostatecznie zostało objaśnione w poprzednim numerze „Rzeczy Pięknych" pozwolę sobie zwrócić uwagę na niedokładności innego rodzaju, a mianowicie: 1) Str. 32. w. 15-17 od dołu: „Za Zygmunta III Wazy działa w Polsce pierwszy koryfeusz sztuki włoskiej, Tomasz Dolabello (Dolabella?), ale był to tylko malarz sztalugowy". Tomasz Dolabella nie był tylko malarzem sztalugowym, ale i sztycharzem. Znamy miedzioryt przedstawiający Zygmunta III na koniu pod Smoleńskiem r. 1611 z podpisem: „To Dolabella Pictor S. R. M. figuravit, sculpsit et excudit Cracoviae 1611“. 4 większe, 2) str. 32 w. 13-12 od dołu: „Gdańszczanin Jeremiasz Falek (1619-1663) jest wtedy jeszcze dziecięciem..." Jeśli jak autor twierdzi J. Falek urodził się w r. 1619 - to przecież niemogł być „jeszcze dziecięciem", gdy „Janko Lisewicz" w r. 1618 swój obrazek rytował. Jednakowoż w badaniach nad datami urodzin i śmierci Falcka zostały ustalone inne daty, a to 1610-1677. Daty podane przez autora opierają się, jak przypuszczam, na informacjach podanych przez Rastawieckiego, który, jak wiadomo nie zawsze jest ścisłym i dokładnym. To samo odnosi się do dat Hondiusa, również zaczerpniętych z Rastawieckiego. 3) str. 32 w. 12-11 od dołu: .a Holender Wilhelm Hondius (1602-1652)...“ Jako datę urodzin Hondiusa ustala Błock r. 1601, co zaś do daty śmierci, to wypowiada następujące zdanie: „Mit Sichercheit ist über sein Todesjahr nichts anzugeben; falls jedoch das Portrait des Wilhelm III. Prinz von Oranien zu Pferde von W. Hondius gestochen ist, so dürfte derselbe etwa um 1660 gestorben sein . Ponieważ zaś dotychczas J. Błock jedyny specjalnie Hondiuszem się zajmował i badał go - więc przez niego podane daty ogólnie są przyjęte jako najprawdopodobniejsze, 4) str. 34 w. 3-6 od góry: „Obraz ten, zdaniem hr. K. Przeździeckiego pochodzi z pracowni Jakóba Callot’a w Nancy (religijny obraz dziełem sztycharza 30 letniej wojny? Dziełem tego francuskiego Chodowieckiego, Callot’a, autora „Misères de la Guerre" 1592-1635-?!!)“. Co się zaś tyczy kwestji czy J. Callot wogóle mógł obraz treści religijnej namalować, to po długich dyskusjach na temat, czy kompozycje olejne (bardzo jest ich zresztą niewiele), co do których autorstwa posądza się J. Callot’a - są rzeczywiście jego dziełami, doszli badacze, specjalnie Callot’a studjujący do przekonania, że malował olejem, lecz tylko jeden obraz jako całkiem napewno z pod jego pochodzący pędzla ustalono i to kompozycje o właśnie religijnej treści, a mianowicie: „Św. Sebastjan" znajdujący się w Luwrze.

Jeżeli zaś zaczniemy mówić o sztychowanem dziele Callot’a, to przekonamy się, że np. już w swej „sztuce" prof. J. Łepkowski podaje cyfrę 392 obrazów sztychowanych, przedstawiających różnych Świętych. Edward Meaume w swych „Recherches", które do dziś dnia są najlepszym katalogiem sztychowanego dzieła Callota podaje obrazów sztychowanych, których główną postacią jest Madonna 63. Jasno zatem wynika, że Callot, ilustrator 30-letniej wojny, nietylko okropności wojny malował, lecz również wiele czasu i pracy dziełom o religijnej treści poświęcał. 

A teraz jeszcze jedna drobna kwestja dotycząca Callot’a, a mianowicie, data umieszczona na końcu poprzednio cytowanego ustępu „1592-1635". Otóż data urodzin Callota nie jest jeszcze do dziś dnia ustalona. Najnowsze jednak badania w tej mierze pozwalałyby raczej jako datę urodzin oznaczyć r. 1593. I tak wbrew zdaniu Meaume’a, który wr. 1860 podaje r. 1592 prawie wszyscy późniejsi biografowie Callota, a więc Michał Lasue, Husson (ojciec), Henryk Bouchot oraz P. P. Plan jako najprawdopodobniejszą datę urodzin przyjmują r. 1593. Franciszek Studziński.