Właściwości tempery

Tempera jest czemś pośredniem między farbą olejną a wodną i ma wogóle charakter gwaszy o większej sile koloru i lżejszem traktowaniu. Schnie szybko i bez połysku, jest więc matową z właściwym sobie tonem, najwięcej przypominającym pastelę. Niezmiernie ważnem jest to, że dobra tempera koloru nie zmienia, nie żółknie więc z czasem i nie ciemnieje, stale zachowując właściwą sobie świeżość. Po wyschnięciu twardnieje, mimoto jednak posiada dość elastyczności, by racyonalnie użyta nie pękała i nie odpadała. 

O trwałości tempery pisze już Vasari w XVI. wieku w Życiorysach najsławniejszych artystów: »Obrazy Giotta nią malowane«, mówi, »przetrwały wieki, ze swej świeżości i piękności nic nie straciwszy«. Jakże natomiast przedstawia się olejna? Olej, spoiwo farb od niego nazwanych, starzejąc się, brunatnieje i staje się mętnym, wskutek czego powstaje zgubny, przez Niemców tak nazwany »Galerieton«. Ileż obrazów Tintoretta zmarniało w ten sposób? Wskutek niego znikają z czasem także wszystkie tony bardziej delikatne. Wad olejnego, z wielu względów nieprzyjemnego, szczególnie do podmalowania, uniknąć można używając tempery. Farbą olejną trudno rysować i trudno usuwać rzecz już raz nałożoną; olejne bowiem całkiem odskrobać się nieba, próbne więc kładzenie barw jest prawie że wykluczone. Tego rodzaju trudności tempera nie zna wcale, bo będąc mniej lepką i gęstą od olejnego, więcej się nahaje bo rysowania; wadliwe zaś części łatwo zmyć gąbką i pokryć bez wymęczenia nową farbą. Przy niej wygląda olejne brudno, brak mu świeżości tempery, obraz więc nią podmalowany, a olejnem tylko wykończony, zyskuje niezmiernie na kolorze; czysta bowiem i wdzięczna tempera przegląda z pod spodu. Wielką jest ekonomia czasu przy jej użyciu wskutek prędszej bo lżejszej roboty, szybkiego schnięcia, a przeto i możności nieprzerywanej pracy. 

Farby tempera jaśnieją po wyschnięciu, a to, co nieraz przez farbę mokrą przeglądało, nie jest widoczne po jej wyschnięciu. Z tem więc trzeba się liczyć, mieszając farby i to jest bezsprzecznie wielką trudnością tempery; w tem jaśnieniu jednak leży szczególny jej urok i wdzięk. 

Nastrojów plein-airu i perspektywy powietrznej nie odda żadna inna technika z równym wdziękiem i świeżością, w równie delikatnym i dyskretnym tonie, jak ona. Brak połysku ułatwia pracę w słońcu, bo nie refleksując, dozwala subtelniejszego wykończenia. Bryłowatość oddaje tempera bez porównania lepiej od akwareli, będąc ciałem mniej od niej płynnem. 

Angielski malarz i genialny estetyk J. Ruskin, tak pisze: »Długoletnie studya nad rozwojem freska i malarstwa olejnego we Włoszech, jak i nad stosunkiem malowania farbami kryjącemi a lazerującemi w Anglii, przekonały mnie zupełnie, że najwyższe co sztuka osiągnąć może, przypada na farbę matową«.