WAŻNIEJSZE DATY I FAKTY Z ŻYCIA MATEJKI

1838 - JM . ur. dnia 24 VI w domu przy ul. Floriańskiej nr 363 (41) w Krakowie. Ojciec: Fr. Mateyka, zniemczony Czech, matka: Karolina z Rossbergów, z krakowskiej rodziny pochodzenia niemieckiego (wyznania ewangelickiego).

1849 - Pierwsze rysunki, kopie rycin Oleszczyńskiego etc. (1849— 1851).

1852 - JM . zapisany do Szkoły Sztuk P., przeniesionej do Collegium Minus.

1853 - W. K. Stattler wyjeżdża do Rzymu, zastępuje go Wł. Łuszczkiewicz. Pierwsza w Krakowie wielka wystawa obrazów.

1855 - Stattler wraca z Rzymu.

1856 - Spór JM . ze Stattlerem o ’’Głowę dziada z siwą brodą” . — ’’Stańczyk udający ból zębów ” ułatwia JM . wstęp do Biblioteki Jagiellońskiej.

1858 - Na Wystawie Starożytności otwartej 12 IX JM . kopiuje portrety Długosza i kard. Hozjusza, robi wiele rysunków. — Pierwsza krytyka L. Siemieńskiego (w nr 105 ’’Czasu” 8 V) obrazu: ’’Gustaw Adolf i ks. Sz. Starowolski na Wawelu”. — JM . wyjeżdża do Monachium 10 XII.

1859 - Studia u prof. Anschutza w Akademii Monachijskiej od stycznia do lipca. — Medal brązowy za rysunki. Choroba i 2-miesięczny pobyt w szpitalu. — JM. wraca 2 IX do Krakowa, powołany do wojska.

1860 - JM . wyjeżdża do Wiednia 15 V. — Studia rozpoczęte w czerwcu u prof. Rubena w Akademii Wiedeńskiej, przerwane po 8 dniach sporem o ’’Jana Kazimierza na Bielanach”. — Ukończenie ’’Ubiorów w Polsce”. — Śmierć ojca. 

1861 - JM . zmienia mieszkanie i przenosi się na 1 kwartał do domu Fischera w Rynku Gł.

1862 - JM. przenosi się do mieszkania przy ul. Krupniczej, gdzie urządza sobie pracownię w ciasnym pokoju dawnego zakładu fotograficznego. — Fotograf Rzewuski robi pierwszy portret JM.

1863 - JM. udziela lekcji. — Na wyprawę miechowską daje 500 złotych reńskich. — Pożar Wiśnicza. — Wystawienie ’’Stańczyka”. 

1864 - ’’Kazanie Skargi” zakupuje Maurycy hr. Potocki. — JM. zostaje 5 XI członkiem czynnym Tow. Naukowego w Krakowie. — Ślub JM. z Teodorą Giebułtowską. 

1865 - JM. z żoną wyjeżdża 25 III do Paryża (po drodze zwiedza Drezno: Galerię i Grunes Gewoelbe), dokąd przybył 28 III; zwiedza Versailles, Fontainebleau, St. Denis, St. Germain etc. — ’’Kazanie Skargi” wyróżnione w Paryżu medalem złotym. — Powrót JM. z Paryża 28 V. 

1866 -’’Rejtan — Upadek Polski” wystawiony w Krakowie. — Stypendium na wyjazd za granicę. — JM. wyjeżdża w grudniu do Wiednia.

1867 - Złoty medal na Wystawie Powszechnej w Paryżu za ’’Rejtana”. — Obraz nabywa ces. Franciszek Józef I. — W lipcu odwiedza JM. Grottger i pokazuje mu 6 rysunków z cyklu ’’Lituania”. — Śmierć ks. St. Giebułtowskiego (JM. daje jego portret we ’’Wskrzeszeniu Łazarza”). — JM. z Ant. Oleszczyńskim wyjeżdża przez Wiedeń do Paryża we wrześniu; zwiedza po drodze katedrę w Strassburgu; kupuje w Paryżu płótna i farby na ’’Unię”. — Odwiedza często chorego Grottgera. — W grudniu bawi w Wiedniu.

1868 - JM. uczestniczy w I wystawie Tow. Przyj. Sztuk P. we Lwowie

1869 - W 300 rocznicę Unii lubelskiej JM. wystawia we wrześniu swój obraz w Krakowie, a potem (do 12 X) w Ossolineum we Lwowie. — Zwiedza Przemyśl, Żółkiew, Podhorce. — We Lwowie funduje 2 stypendia dla uczniów krakowskiej Szkoły Sztuk P., jedno dla Polaka, drugie dla Rusina. — Otwarcie grobu Kazimierza W. na Wawelu i pogrzeb szczątków królewskich. — Dnia 7 IX JM. zaczyna malować szkic do ’’Batorego”. — Obywatelstwo honorowe m. Lwowa.

1870 - JM. wyjeżdża do Paryża, zwiedza Salzburg, Monachium (Galerię obrazów hist, w Maksimilianeum). — Mieszka u T. Maleszewskich, widuje się z M. Krajewskim . — Krzyż Legii Honorowej za ’’Unię lubelską”. 

1872 - ’’Batory” skończony w sali Tow. Naukowego — wystawiony w Krakowie, Wiedniu, Pra­dze, Budapeszcie. — JM. nabywa dom przy ul. Floriańskiej 41. — Spór z drem Mayerem o kaplicę Wąsowiczów na Wawelu. — JM. odsyła dyplom członka Tow. Naukowego K rak. — Kończy podmalowanie ’’Kopernika”. — W lecie bawi w Wiedniu, widzi się z F. Streittem i D. Pentherem, zwiedza ponownie Belweder i Ambraser-Sammlung. — W końcu sierpnia z żoną i H. Gropplerem jedzie do Stambułu, skąd wraca w połowie listopada.

1873 - W listopadzie JM. przenosi się do własnego domu przy ul. Floriańskiej — urządza własną pracownię w Szkole Sztuk P. — ’’Kopernik” nabyty ze składek i darowany Uniwersytetowi Jag. — W lutym JM. uczestniczy w wystawie w Pałacu Spiskim, zorganizowanej na dochód Tow. Bratniej Pomocy Artystów, a wymierzonej przeciw Tow. Przyj. Szt. P. — Wyjeżdża do Pragi, Wiednia, Budapesztu (w marcu). — Czesi proponują oficjalnie JM. objęcie dyrekcji A kadem ii S. P. w Pradze. — JM. odmawia w piśmie z dnia 17 V. — O biad ku czci JM. w Hotelu Saskim 19 V. — Adres Artystów. — JM. zostaje członkiem - korespondentem Academie des Beaux-Arts w Paryżu w miejsce d’Aligny’ego. — W. K. Stattler ustępuje ze swego stanowiska. — JM. mianowany 30 VIII dyrektorem Szkoły Sztuk P. — Otwarcie roku szkolnego w październiku.

1874 - ’’Batory” wystawiony w Paryżu. — Francuska Akademia wybiera JM. w miejsce W. Kaulbacha na członka zagr. Institut de France. — Berlińska Akademia: Preussische Akademie der Kunste wybiera JM. 20 V na swego członka. — JM. bawi we Lwowie — odwiedza H. Rodakowskiego — obejmuje opiekę nad Szkołą Rysunkową im. Baranieckiego w Krakowie. — W grudniu ukazują się pierwsze zeszyty ’’Albumu”, nakładem Lewentala w Warszawie. — Osobny Komitet postanawia wybić złoty medal na cześć JM. — We Lwowie grono kobiet rzuca myśl zakupienia ’’Unii lubelskiej” ze składek publicznych.

1875 - Studia koni w Krakowie, Krasiczynie i Gumniskach. — Udział w pracach T. Prylińskiego przy odnowieniu Sukiennic. — Wręczenie JM. medalu złotego, wybitego ze składek publicznych. — ’’Dzwon Zygmuntowski” wystawiony w Paryżu.

1876 -  Hr. Tyszkiewicz kupuje ’’Batorego”. — JM. nabywa wieś Krzesławice. — Żona niszczy swój portret w ślubnej sukni, z r. 1865.

1877 - ’’Unia lubelska”, zakupiona przez K om itet Lwowski, przechodzi na własność kraju. — M. Gorzkowski zostaje sekretarzem S. S. P. — Otwarcie grobu Batorego. — JM. jedzie z żoną 23 IX do Warszawy, zatrzymując się w Częstochowie; po krótkim pobycie u hr. Sierakowskich w Waplewie zwiedza pola Grunwaldu i Tannenberga, Malborg, Gdańsk (gdzie poznaje Stryowskiego), Toruń — wraca 12 X do Krakowa. — 22 X poświęcenie nowego lokalu S. S. P. w gmachu Warfiewicza. — JM. uczestniczy w pogrzebie Al. Kotsisa. — H. Rodakowski z żoną odwiedza JM. dla zobaczenia ’’Grunwaldu”. — Choroba JM. 

1878 - W Paryżu JM. wystawia ’’Unię lubelską”, ’’Zawieszenie dzwonu”, ”W. Wilczka” — otrzymuje najwyższe odznaczenie, wielki honorowy medal złoty. — Rafaelowska Akadem ia w Urbino obiera JM. jednomyślnie na swego członka. — List do konserwatora krak. w sprawie burzenia ołtarza w kaplicy Królewskiej na Wawelu i wstrzymanie robót. — Urodziny 12 II i śmierć 7 III córki JM. Reginy. — Wystawienie 28 IX ’’Grunwaldu” w ratuszu krak. (gdzie z powodu wymiarów był skończony). — Uroczystość wręczenia JM. berła, poświęconego na Wawelu, jako znaku ’’panowania w sztuce” 29 X. — W listopadzie wyjazd do Włoch; JM. zwiedza Triest, Wenecję, Bolonię, Florencję, Rzym i Neapol.

1879 - W połowie stycznia powrót JM. z Włoch. — Wystawienie ’’Grunwaldu” w Warszawie, Petersburgu, Berlinie, Lwowie i Budapeszcie. — Otwarcie i poświęcenie nowego gmachu S. S. P. na Kleparzu w dniu 8 XI. — Poświęcenie odnowionego gmachu Sukiennic. — Udział JM. w pogrzebie M. Gottlieba 19 V II. — Wstrzymanie się JM. od uczestnictwa w uroczystości jubileuszowej ku czci J. I. Kraszewskiego. — Przeniesienie pracowni JM. z Techniki do nowego gmachu S. S. P. — Druk objaśnień do ’’Ubiorów w Polsce”.

1880 - Wyjazd JM. z żoną do Paryża 30 V. — Powrót z Paryża 21 VI. — Wystawienie w Paryżu ’’Grunwaldu” i Portretu 4 dzieci artysty. — Wazon Sevres, dar honorowy rządu francuskiego. — Wystawienie ’’Klęski pod Warną” w W iedniu. — Wystawienie ’’Zjazdu pod Wiedniem” i ’’Zabicie Tenczyńskiego” w Warszawie. — J. B. Zaleski nadsyła z Villepreux wiersz ku czci JM. (drukowany w ’’Czasie” nr 148 z dn. 2 VII). — Cesarz Franciszek Józef I zwiedza pracownię JM. w Krakowie 2 IX. — JM. ofiarowuje mu ’’Zjazd pod Wiedniem”. — Choroba JM.

1881 - JM. projektuje kostiumy na bal maskowy w Sukiennicach.

1882 - Dar ’’Hołdu pruskiego” dla Zamku królewskiego na Wawelu. — Choroba umysłowa żony. — Wyjazdy do Lwowa, Podhorzee i Wiednia. — Wydział Krajowy funduje stypendium im. JM. — W Krakowie nazwano plac imieniem JM. — ’’Hołd pruski” na wystawie we Lwowie, w Wiedniu i Rzymie; cesarz austriacki zwiedza wystawę w Wiedniu; Neues Wiener Tageblatt nr 282 atakuje za ten obraz JM. w artykule pt. ’’Polski obraz”. — Proces z drem Eibenschutzem ; zast. prawny JM. adw. J. M ochnacki.

1883 - Interwencja w Wiedniu przez posła O. Hausnera w sprawie S. S. P., wobec niechętnego stanowiska min. J. Dunajewskiego. — P. Weloński odwiedza JM. — Spór z konserwatorem o orła w Bramie Floriańskiej (zob. ’’Czas” 18 IV, nr 87 i ”N. Reforma” 24 IV, artykuł JM.: ’’Jeszcze w sprawie Orła na baszcie św. Floriana”; tam że artykuł Łepkowskiego w tej sprawie). — ’’Odpowiedź pierwsza p. Dyrektorowi JM. w sprawie wielkiego ołtarza w katedrze na Wawelu, z polecenia Prześwietnej Kapituły” — ks. Ign. Polkowski (’’Czas” 25 IV); ”W sprawie odezwy p. JM. z dnia 27 b. m. i r. wystosowanej jako list otwarty do Prześwietnej Kapituły katedry krakowskiej”, sprostowanie podane przez p. J. Niedziałkowskiego, dyrektora Budownictwa m. (’’Czas” 1 V ). — Ks. Ign. Polkowski: Jeszcze małe objaśnienie w sprawie W. ołtarza na Wawelu (’’Czas” 2 V). — List otwarty JM. w sprawie ołtarza w kaplicy zamkowej do Kapituły Katedralnej K rak. na ręce ks. kanonika Ign. Polkowskiego (’’’Czas” 27 IV). — Wykończenie ’’Sobieskiego” w sali Sukiennic wobec braku miejsca w pracowni. — Wyst. w Wiedniu: ’’Sobieski”, ’’Skarga”, ”Wernyhora”. — Wystawa Jubileuszowa dzieł JM. w sali Zamku kr. na W aw elu; katalog tej wystawy podaje M. G. III, str. 322 i 323. — JM. zapowiada 13 IX ofiarowanie papieżowi ’’Sobieskiego” w darze od narodu polskiego; obraz oddano w W atykanie z udziałem JM. 16 X II. — W drodze do Rzymu JM. zwiedza Florencję. 

1884 - ’’Hołd pruski” na wystawie w Paryżu. — ’’Wernyhora” i ’’Skarga” wystawieni w Wrocławiu. — ’’Hołd pruski”, ’’Skarga”, ’’Wernyhora” i 3 portrety wystawione w Berlinie; jury uchwaliło przedstawić cesarzowi do wielkiego medalu złotego na I miejscu JM., na drugim Fr. A. Kaulbacha. — Zatarg z Munkacsym. — Komitet prosi JM. o namalowanie ’’Kościuszki”, zamierzając nabyć go ze składek publicznych. — JM. ofiarowuje ’’Kochanowskiego” Uniwersytetowi Jag. 

1885 - Biskup Strossmayer prosi o ’’Hołd pruski” dla Zagrzebia (Agramu). — JM. odmawia udziału w Komitecie Pomnika Mickiewicza. — Obraz (feretron): ”Św. Cyryl i Metody” dla Welehradu, poświęcony przez Leona XIII. — ’’Hołd pruski” wystawiony w Pradze i Budapeszcie. — Zjazd Słowiański w Petersburgu i list JM. do redakcji ’’Minuty”. — Wyjazd JM. z córkami do Zakopanego.

1886 - Rygier i Gadomski opracowują projekty pomnika Mickiewicza wedle pomysłu JM. — Udział JM. w pracach Komisji restauracji Wawelu. — ’’Joanna d’Arc” wystawiona w Warszawie.

1887 - JM. studiuje groby: królowej Jadwigi i kard. Oleśnickiego, otwarte w katedrze na Wawelu. — Sprawa burzenia gmachu św. Ducha. — ’’Joanna d’Arc” wystawiona w W iedniu, następnie w Paryżu, Brukseli i Monachium. — Pismo JM. do Prezydium Namiestnictwa we Lwowie 21 V w sprawie kartonów dla Politechniki lwowskiej. — Poświęcenie nowego gmachu Collegium Novum Uniwersytetu Jag. — Myśl ofiarowania ’’Joanny d’Arc” Francji od narodu polskiego. — JM. doktorem filozofii honoris causa. — Arcyks. Rudolf z małżonką zwiedza pracownię JM. w S. S. P .; otrzymują w darze ’’Pieśń” i szkic do ’’Joanny”. — JM. odznaczony medalem (18 VIII) Artibus et Scientiis. — JM. ustanawia stypendium dla ucznia kształcącego się w sztuce witrażu. — Wyjeżdża do Racławic celem poznania miejscowości i zobaczenia terenu bitwy. 

1888 - ’’Kościuszko pod Racławicami”, zakupiony ze składek publicznych, własnością Muzeum Nar. w Krakowie; uroczystość w Sukiennicach; wystawienie we Lwowie i w Poznaniu.— JM. z córkami 24 V w Wiedniu. — Pismo JM. do Rady m. Krakowa w sprawie gmachu św. Ducha. — Iz. Szaraniewicz, prezes Stauropigii lwowskiej, zaprasza JM. na wystawę starożytności ruskich. — JM. 11 X II przybywa do Lwowa. — Kunstlergenossenschaft w Wiedniu mianuje JM. członkiem honorowym. — Choroba JM.

1889 - ’’Kościuszko” wystawiony w Wiedniu, następnie w Paryżu. — Udział JM. w pracach Komitetu restauracji kościoła N. M. P. — JM. pisze i drukuje objaśnienia do ’’Dziejów cywilizacji w Polsce”. — Choroba JM. — Dr Rapaport zamawia na podstawie szkiców do ’’Dziejów cywilizacji” obraz: ’’Przyjęcie Żydów za Władysława Hermana”.

1890 - Wydawca M. Perles z Wiednia proponuje JM. ilustrowanie Dziejów Polski; JM. przyjmuje zamówienie na ’’Poczet królów i książąt polskich” (200 złotych reńskich za rysunek; pensja miesięczna JM. wynosiła 233 złotych reńskich). — P. Weloński z Rzymu odwiedza JM.

1891 - JM. występuje z Komitetu budowy Pomnika A. Mickiewicza. — Ślub córki JM. Heleny z Unierzyskim.

1892 - JM. we Lwowie 6 IV ; ’’Konstytucję 3 maja” ofiarowuje na ręce Sejmu Galicyjskiego dla Sali Sejmowej w Zamku król. w Warszawie. — Udział JM. w wystawie sztuki w Monachium. — Pism a JM. do Prezydenta m. Krakowa w sprawie gmachu św. Ducha: JM. zrzeka się godności obywatela honorowego i odsyła dyplom, zwraca uzbierane składki w kwocie 1918 zł. r. 43 ct., zapowiada, że nigdy więcej dzieł swych w Krakowie nie wystawi. — Zaręczyny córki JM. Beaty z W. Kirchmayerem . — Bondy w Wiedniu wydaje Album dzieł JM., 15 reprodukcji w tece.

1893 - Udział JM. w pracach Komitetu Wawelskiego. — JM. w Karlsbadzie: 24 VI do 18 VII. — ’’Wernyhora” wystawiony w Chicago. — JM. proponuje Wydziałowi Krajowemu nabycie zbiorów dla Muzeum w Krakowie lub Lwowie. — Wydawnictwo Oesterr. Monarchie in Wort und Bild zamawia u JM. rysunki. — JM. umiera dnia 1 XI w domu przy ul. Floriańskiej 41 w Krakowie.