Sala XV.

Przyjaciele i wrogowie Polski.

Portrety, odezwy, druki i inne dokumenty, odnoszące się do tych wszystkich osobistości, władców i dyplomatów zagranicznych, którzy bądź to życzliwością swoją, bądź też nienawiścią do narodu polskiego zaznaczyli się w dziejach powstania styczniowego. Drobną część odnośnych świadectw, zgromadzono tutaj, ale i one dają wyobrażenie, jaką sympatją cieszyła się sprawa polska w Europie i jak te sympatje wpływały na rozwój powstania, jakie wreszcie nadzieje żywił naród polski, wierząc w pośrednictwo i dyplomatyczną interwencję obcych mocarstw. 

Na pierwszem miejscu wśród „przyjaciół Polski‘‘ wymienić należy wielkodusznego papieża, Piusa IX., którego portret, w otoczeniu brewe papieskiego wydanego w sprawie polskiej i odezw do duchowieństwa polskiego, zdobi jedną ze ścian. 

Na ścianie drugiej portret Napoleona III., którego polityka najwięcej obudziła nadzieji w Polsce i którego obietnice dodały ducha wytrwałości walczącym zastępom. Obok minister spraw wewnętrznych hr. Colonna Walewski,  którego „durez!“ (wytrwajcie!), wyrzeczone do wysłanników Polski, roznieciły na nowo tlejące już zarzewie powstania. 

Dalej: najwybitniejsi przedstawiciele opinji europejskiej, którzy się oświadczyli z sympatiami dla sprawy polskiej: Wojewoda wołoski ks. Cuza, przyjaciel Polaków, poeta Wiktor Hugo, Garibaldi, Mazzini, Kossuth, Klapka i inni. 

Po stronie drugiej dyplomaci austrjaccy, wśród których minister spraw zagranicznych Jan hr. Rehberg i namiestnik galicyjski hr. Mensdorff Pouilly i inni. 

Na ścianach między oknami dygnitarze rosyjscy wojskowi i cywilni czynni w latach 1861-1864, a wśród nich portret kata Litwy, Murawiewa-Wieszatela i wiekopomny pomnik hańby kultury rosyjskiej: fotografja napisu, który do niedawna, od roku 1863 począwszy widniał na wszystkich miejscach publicznych na Litwie: „Zapreszczajet sia gaworit po polski“ (Zakazuje się mówić po polsku). Oryginał w Muzeum im. Lubomirskich we Lwowie. - Obok: Odezwa patrjotów rosyjskich do Polaków z lipca r. 1863, wzywająca do jedności i zgody z Rosją. 

W gablotce XXVII.: Współczesne karykatury francuskie, odnoszące się do stosunków polskich, z wydawnictwa „En Pologne per Cham. Paris”. 

W gablotce XXVIII. na środku sali: Francuskie i włoskie druki i broszury w sprawie polskiej, między innemi pisma Komitetu centralnego francusko-polskiego, adres ligi narodowej angielskiej w sprawie niepodległości Polski, „Ephemerides polonaises” i wiele innych. 

W rogu mapa Polski z roku 1863 ze współczesnem oznaczeniem miejsc stoczonych bitew i potyczek.