CELE I ZADANIA POWSZECHNEJ WYSTAWY KRAJOWEJ

W świeżo wydanej publikacji p. t. „Co każdy wiedzieć powinien o Powszechnej Wystawie Krajowej“ wskazane są cele i zadania Wystawy, które poniżej podajemy:

Powszechna Wystawa Krajowa ma być jedną z największych naszych manifestacyj zbiorowych pierwszego dziesięciolecia odrodzonej Polski. Na zapytanie, czy moment dla tego rodzaju wielkiego przedsięwzięcia, organizowanego na skalę bardzo wielką, jest stosowny, odpowiedział praktycznie cały kraj i wszystkie jego ziemie przez wzięcie udziału w Wystawie i przez poparcie jej przez wszystkie twórcze siły całego Państwa. Dowodzi to niezbicie, że P. W. K. odpowiada żywotnej potrzebie ekonomicznej i kulturalnej naszego Narodu. 

Nic w tem dziwnego, bo istotnie znajdzie ona całkowite uzasadnienie zarówno w stosunkach gospodarczych kraju, jak również w aspiracjach politycznych Państwa. Trzeba bowiem uprzytomnić sobie, że na Polskę dzisiejszą złożyły się trzy części zaborcze, które wykazują poważne różnice w strukturze gospodarczej, jak iw zdolnościach produkcyjnych i konsumpcyjnych. Zjawiska tego rodzaju na jednym obszarze administracyjnym są rzeczą zupełnie niepożądaną. Polityka gospodarcza dążyć musi do wyrównania tych, nieraz jaskrawych różnic międzydzielnicowych. 

Doskonałym instrumentem do utorowania drogi do osiągnięcia tego celu stanie się niewątpliwie Powszechna Wystawa Krajowa. Musi ona wykazać, jak należy za pomocą zastosowania najnowszych środków produkcji i organizacji pracy dążyć do powiększenia wytwórczości, do jej potanienia, a tem samem do rozszerzenia wewnętrznych rynków zbytu, czyli do podniesienia konsumpcji wewnętrznej, tak znikomej u nas w porównaniu do państw sąsiednich. Już spożycie zbóż na głowę ludności rocznie stawia nas daleko poza Danją, Czechami, Austrją, a cóż dopiero mówić o konsumcji mięsa, cukru i żelaza, energji elektrycznej, o nawozach sztucznych lub maszynach. O rozwoju przemysłu decyduje nietylko silnie rozwinięty eksport, czyli wywóz zagranicę, lecz przedewszystkiem wzmożone spożycie wewnątrz kraju. 

Z tej też racji polityka gospodarcza Polski pójść musi w kierunku podniesienia dobrobytu ogólnego, a tem samem i powiększenia pojemności rynku krajowego. W tym względzie PWK. będzie czynnikiem posuwającym tę sprawę wybitnie naprzód. Następnie, przez dokładne wykazanie rozmiarów i wartości całej wytwórczości naszej, PWK. wzbudzić musi w społeczeństwie zaufanie do produktów krajowych i położyć kres chorobliwemu mniemaniu o rzekomej wyższości towarów zagranicznych nad polskiemi. W ten sposób PWK. oddziała korzystnie na zmniejszenie naszego przywozu dziś nadmiernego i tak fatalnie odbijającego się na naszym bilansie handlowym. Wystawa wykaże też niewątpliwie, że obecne środki finansowe społeczeństwa nie wystarczają do uruchomienia pewnych gałęzi przemysłu, niedostatecznie jeszcze wykorzystanych, i do eksploatacji wielkich bogactw przyrodzonych, w jakie obfituje Polska. 

Z drugiej strony wykaże wystawa, że Polska nie jest tylko odbiorcą cudzych produktów, lecz, że jest także poważnym oddawcą towarów i surowców. Nie ulega wątpliwości, że rozwój stosunków polskich w tym kierunku jest bardzo znaczny. Generalny przegląd naszej twórczości będzie pierwszorzędnym czynnikiem naszej propagandy zagranicznej i czynnikiem zwiększenia eksportu. Jest rzeczą ogólnie wiadomą, że zagranica nie zna Polski, a tę nieznajomość wyzyskują nasi wrogowie w sposób dla nas najfatalniejszy, przedstawiając tendencyjnie Polskę jako kraj półdziki. Jeżeli więc chodzi o stałe zainteresowanie Polską gości zagranicznych i pokazanie im Polski prawdziwej, tworzącej przy wielkich warsztatach pracy dobra ogólno-ludzkie, to najlepszą propagandą w tym kierunku będzie żywa Wystawa, operująca materjałem poglądowym i pokazem plastycznym. Jeden dzień spędzony na Wystawie żywiej przemówi do zagranicznego kupca lub uczonego, niż sucha statystyka, lub gołosłowna reklama. Do tego dodać należy z ekonomicznego punktu widzenia doniosły cel Wystawy, jakim będzie dodatni wpływ na bilans handlowy. Przez ożywienie i rozszerzenie zbytu wewnątrz kraju, przez rozrost naszego eksportu, przez ożywienie stosunków handlowych, nastąpi zrównoważenie naszego bilansu handlowego. Ze tak jest, wskazuje przykład Francji, która przez wystawy ratowała i podnosiła swą siłę gospodarczą, a z Paryża uczyniła metropolję świata. Dochody samej kolei podniosły się we Francji po wielkiej wystawie paryskiej w r. 1900 o 82 miljony franków. 

Tem większe znaczenie mają wielkie wystawy dla krajów, pod względem gospodarczym dopiero się rozwijających, jak Polska, gdyż wystawy takie dają szeroką sposobność przedstawienia zwiedzającym całokształtu gospodarki krajowej, wskazują na nieznane dotąd źródła zakupu surowców i fabrykatów, oraz stykają świat interesów bezpośrednio z producentami, eksporterami i importerami.

Po za temi ekonomicznemi celami P. W. K., podkreślić należy jeszcze jej znaczenie wychowawcze dla samego społeczeństwa; plastyczne ukazanie miljonom obywateli obrazu Rzeczypospolitej nowoczesnej, będzie olbrzymim krokiem naprzód do poznania siły gospodarczej i kulturalnej kraju i obudzi wiarę w potęgę narodu. Zaś materjał zebrany przez uczonych naszych na wystawie i przy badaniu jej skutków, wytknie kierowniczym czynnikom dokładną linję działania w różnych dziedzinach naszego życia na cały szereg lat. 

Streszczając te względy konieczności i nadzieje PWK, powiedzmy wszystkim, że Wystawa pokaże świat, iż w tych pierwszych dziesięciu latach odzyskanej samodzielności państwowej dokonaliśmy olbrzymiego dzieła. Kraj, wyniszczony wojnami i rabunkową gospodarką okupantów, odbudowany, warsztaty pracy uruchomione, aparat państwowy zmontowany, obrona kraju postawiona na stopie właściwej, szkolnictwo zorganizowane i czyniące z dniem każdym wielkie postępy, waluta ustalona, organizacja instytucyj kredytowych na dobrej drodze, wszystkie inne dziedziny życia publicznego w miarę środków otoczone należytą opieką. 

Przez Wystawę swą wystąpi Polska, jako czynnik gospodarczy, kulturalny i polityczny w Europie, a tem samem stanie się potężnym środkiem do utrwalenia pokoju światowego. Polska zda egzamin dojrzałości, wykaże dowodnie, że w zespole narodów jest czynnikiem twórczym i użytecznym. Z tych wszystkich względów zwiedzenie Powszechnej Wystawy Krajowej winno stać się najświętszym obowiązkiem narodowym każdego obywatela Rzeczypospolitej. Wszyscy winni spieszyć na P. W. K., by przy wielkim pomniku naszego twórczego dorobku, uczyć się, poznawać i kochać kraj swój i budować w sobie wiarę w moc i potęgę Polski.