PIENIĄDZ KRUSZCOWY, POLSKI DAWNIEJ I DZIŚ

Gdy Polska, po przyjęciu chrześcijaństwa, za Mieczysława I w r. 966, weszła w bliższy kontakt z Europą zachodnią, zaczęła u siebie wprowadzać różne urządzenia sąsiadów. Granicząc na Zachodzie głównie z Niemcami, przejęła od nich, między innemi, sposób bicia pieniędzy, a mianowicie denarów. Denary te, wykazujące niewątpliwie wzory niemieckie zaczęto bić u nas, w drugiej połowie X wieku. Mennictwo zatem nasze ma dziś za sobą prawie 1000 lat swego istnienia. Czas ten da się podzielić na trzy główne okresy, a mianowicie: denarowy, groszowy i złotowy.

Dla żadnego z tych okresów nie możemy oznaczyć ścisłych granic, gdyż zazębiają się one wzajemnie. Okres pierwszy, denarowy trwa od początku, a więc od drugiej połowy X w. do końca XIII w., drugi, groszowy od początku XIV w. do pocz. XVI w. i trzeci, zlotowy od tego czasu aż do końca XVIII w. Podział ten obejmuje czasy Polski Niepodległej (przed rozbiorami). Po nim przychodzą ponadto okresy: porozbiorowy, wojny światowej i w końcu Polski Odrodzonej.

Jakkolwiek moneta polska w początkach swego istnienia nie tworzy odrębnego typu, gdyż wzorowana była, jak już wspomnieliśmy, na denarach niemieckich, to przecież widzimy na niej takie różnice, które nadają jej pewne cechy rodzime. Te różnice, dostrzegalne łatwo dla wnikliwego badacza są często świadectwem i objaśnieniem zmian i wahań w organizmie państwowym danego czasu. Monety wszystkie, a nasze może we większej jeszcze mierze odzwierciadlały zawsze stan, a więc siłę i słabość państwa, jego bogactwo lub upadek i t. p.

Przed wprowadzeniem chrześcijaństwa do Polski nie znamy monety, bitej pod stemplem polskim. Moneta obca natomiast była już znana mieszkańcom pierwotnej Polski, czego dowodem liczne wykopaliska, dokonane na naszych ziemiach, pochodzące z X w., a zawierające monety greckie, rzymskie, bizantyńskie i arabskie, będące zarazem świadectwem jak daleko sięgały stosunki handlowe tych narodów. Niezależnie od posługiwania się monetami obcemi, ówcześni mieszkańcy Polski musieli w przeważnej części poprzestawać na wymianie płodów, a sztabki kosztownego kruszcu, głównie srebra, oraz futra służyły im właśnie do ułatwienia tej wymiany.