WYSTAWA „WERKBUNDU" WE WROCŁAWIU

Spotykamy się często na wystawach międzynarodowych ze związkiem niemieckim „Werkbund“. Instytucja ta powstała z początkiem obecnego stulecia, a powołali ją do życia ludzie o znanych w sztuce nazwiskach, jak: Muthesius, Vandervelde, Riemerschmidt, Roller, Hoffmann, Vetter i inni. Z publikacji wydanej nakładem Miejskiego Muzeum Techniczno-przemysłowego w Krakowie, p. t. „O znaczeniu idei Związku Uszlachetnienia pracy dla Monarchji Austrjackiej", dowiadujemy się o celach i zadaniach „Werkbundu“. Dr. Adolf Vetter, progator przeszczepienia na grunt austrjacki idei niemieckiego „Werkbundu“ i autor wspomnianej publikacji tak określa działalność w roku 1912 niemieckiego Związku: wszystkie dziedziny twórczej i organizacyjnej pracy zostały w program Związku wciągnięte. Powstały warsztaty, wytwarzające rzeczy wyłącznie doborowe, że wymienimy niemieckie warsztaty pod nazwą Deutsche Werkstätten für Vereinigte Handwerkskunst, stanowiące jądro miasteczka ogrodu Hellerau pod Dreznem. Warsztaty te, w początkach swoich ograniczone do stolarstwa meblowego, dziś coraz to więcej rozwijają zakres swego działania, aż do budowy miast włącz nie. Jest to ta sama droga, jaką odbył nowy kierunek sztuki stosowanej i architektury: "vom Sophakissen zum Städtebau“, jak trafnie określa Muthesius, „od wykonania drobnej poduszeczki na sofę, do planowania budowy miast ! Powstały dalej inne zjednoczenia pod hasłem wyrobu i rzeczy w najlepszym gatunku. Wielki przemysł i handel, te podstawy niemieckiej potęgi, a także i szerokie masy konsumentów, częściowo już przejęły się myślą i ideałami „Werkbundu" A co najważniejsze, słuszna ocena rzeczy szlachetnie pomyślanych i wzorowo wykonanych, przekonanie o wyższej ich wartości powoli przenika sfery konsumentów. Ze konsument decydująco rozstrzyga o losach produkcji, uznała to nauka ekonomji społecznej dopiero w ostatnich czasach. Konsument, a nie kto inny, jest dziś najpotężniejszym politykiem przemysłowym. I dopóki nie weźmie on żywego udziału w popieraniu jakościowej produkcji, dopóty cała akcja w tym kierunku, prowadzona przez rozmaite zakłady i szkoły przemysłowe, pozostanie jednostronną. A przedewszystkiem rozstrzygająco oddziałać na produkcję mogą i powinny państwa i miasta, jako najwięksi konsumenci, posiadający po temu środki i swobodę działania.

W myśl tych haseł równocześnie prawie z naszą P. W.K. urządzono we Wrocławiu Wystawę Osiedli, która jak pisze Witold Wierzchowski w czasopiśmie „Architekt" stanowiła całość świadczącą chlubnie o kulturze Wschodnich Niemiec. Na wystawie powstały dwa wielkie osiedla staraniem Wrocławskiego Tow. Akc. Budowy osiedli. Silnie reprezentowany był dział przemysłu budowlanego i wszelkich z nim związanych materjałów. Nowoczesne urządzenia wnętrz mieszkaniowych z całą grupą wszystkich działów przemysłu artystycznego, wykonały dużo nowości w formie i materjale. A. B.