Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Rozwój polskiego kilimu
Urządzenie mieszkania mówi najwyraźniej o jego gospodarzach; bywają wnętrza urządzone nakładem wielkich kosztów, z przesadnym przepychem i bogactwem, a które mimo to świadczą o złym smaku i braku zmysłu estetycznego jego właścicieli, gdy przeciwnie, częstokroć skromnie, lecz umiejętnie urządzone mieszkanie, daje przy użyciu właściwych i celowych sprzętów, obraz kulturalnej całości. Innemi słowy rzec by można: »pokaż mi twój dom, a powiem ci, kim jesteś«. Ponieważ wyrobom artystycznego przemysłu, a przedewszystkiem kilimowi, jako tkaninie uzupełniającej mieszkanie przypada ważna rola przy wykonaniu zadania urządzenia wnętrza domowego, nie od rzeczy przeto będzie, gdy jeszcze raz poświęcimy łamy naszego pisma tej dziedzinie wytwórczości krajowej, jako tkaninie bezwzględnie oryginalnej niebędącej żadną namiastką dywanu, lecz odrębną, o specyficznym charakterze, użyteczną dekoracją. O samym kilimie jako takim, o jego technice, wyrobie itd. pisano w ostatnich latach u nas wiele, niejednokrotnie i my wspominaliśmy obszernemi artykułami o kilimach. W ostatnich czasach szeroki świat znów zainteresował się naszą wytwórczością kilimkarską, a to dzięki licznym rządowym imprezom zagranicznym, na których kilimy nasze, a w szczególności znanych wytwórni: Polski Przemysł Kilimkarski »Kilim« w Krakowie i Kilim Polski S. A. w Warszawie, zdobyły nieoczekiwany sukces. Najpoważniejsze pisma, jak: »The Manchester Guardian« London, »Womens Wear Daily«, New York, »Daily News Record«, New York, »La Revue Moderne«,Paris, »OesterreichsBau und Werkkunst»,Wien, »Neue Freie Presse«,Wien, «Wiener Morgenzeitung«,Wien i w. i. poświęcały częstokroć całe łamy kilimom naszym, a w szczególności krakowskiej wytwórni »Kilim«,reprodukując w pismach swych liczne kilimy pochodzące z wymienionej wytwórni. Okoliczności tej nie możemy pominąć milczeniem, względnie musimy baczną uwagę zwrócić na możność zdobycia nowych rynków sprzedaży.
Wiadomo nam, iż na Zachodzie wzmógł się w ostatnich latach ruch budowlany i że gminy budują całe kolonie, osiedla, czy też liczne domy udziałowe dla tak zw. średniej klasy ludności. Domy te urządza się często zupełnie jednolicie; powstają też liczne instytucje w formie spółek akcyjnych, których celem jest zaopatrywanie nowych takich budowli w jednolity, celowy sprzęt użyteczny, odpowiadający nowoczesnym wymogom pod każdym względem, także estetycznym; do tych sprzętów należą zatem nie tylko dobrze obmyślane meble, piece, lampy, lecz także nowoczesne tkaniny, któremi zastąpić się musi orjentalny dywan, jako zbyt kosztowny. Pożądane by było aby nasze instytucje budujące hotele, mieszkania dla studentów, urzędników itd. wyposażały pokoje odpowiedniemi kilimami, zastępującemi obce wyroby, częstokroć pod każdym względem ustępujące naszym. Pierwszy przykład w tym kierunku dała Polska Y. M. C. A., która do uzupełnienia pokojów sypialnych, biur i wnętrz użyła przedewszystkiem kilimów. Obojętność społeczeństwa na wysoko wartościowe wyroby kilimowe, któremi zachwyca się świat cały, jest wprost zdumiewającą i jedyne wytłomaczenie aczkolwiek nie usprawiedliwienie, może znaleźć w przysłowiu: »nemo propheta in sua patria«.
Umieszczamy kilka reprodukcji kilimów według projektów najlepszych naszych artystów, jak: prof. Józefa Czajkowskiego, Adama Dobrodzickiego, profesora Karola Homolacsa, Romana Orszulskiego, współpracowników wytwórni »Kilim« w Krakowie, skąd reprodukowane kilimy pochodzą. Wytwórnia ta odznaczona złotym medalem na Międzynarodowej Wystawię Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu 1925 r. wybiła się pod względem artystycznym na pierwsze miejsce, dzięki odpowiedniemu kierownictwu artystycznemu. Takie placówki, których w kraju mamy niewiele, powinniśmy popierać i umożliwiać nie tylko ich egzystencję, lecz także systematyczny ich rozwój, ażeby móc się wykazać celowym i korzystnym eksportem, który stać się może źródłem dochodów państwa. To też słusznie wspomina p. de Cordis w Nr. 19 »La Revue Moderne« w obszernym artykule poświęconym krakowskiej pracowni »Kilim«, iż założyciel jej kierując się ideowemi względami należy do tych nielicznych, którzy dobrze zdawali sobie z tego sprawę, iż z wielkiem zainteresowaniem spotka się nowoczesny kilim artystyczny w całym świecie. Postanowił on więc przy współpracy najwybitniejszych sił artystycznych wskrzesić tę starą sztukę polskiego przemysłu kilimkarskiego, skierowując ją na nowe tory, tworząc w ten sposób niezmiernie ruchliwą placówkę przemysłu artystycznego, którą nazwać można dziś bezwzględnie najbardziej ciekawą w tym rodzaju. Nie ulega wątpliwości, że wyroby tej pracowni spotykają się z pełnem uznaniem szerokiego ogółu w kraju i zagranicą.
#4C{Warsztat poziomy. Tow. Popierania Przem. Ludow. w Warszawie.
Czytamy w innej znów recenzji tejże wytwórni krakowskiej między innemi zdanie: ...«patrząc na znane nam już kilimy wystawione w tym samym pawilonie, pochodzące z wytwórni Polski Przemysł Kilimkarski »Kilim« w Krakowie, które tchną świeżą tężyzną zdrowego narodu, możemy wierzyć w wielką przyszłość polskiego przemysłu artystycznego«.
Jeśli sukcesy moralne aczkolwiek wielkie nie idą w parze z powodzeniem materjalnem, wytwórni kilimkarskiej, to przyczyna leży gdzieindziej i musimy dążyć do tego, by przeszkody te usunąć. Uważamy na podstawie zdobytego doświadczenia, że jedynie częste oficjalne pokazy urządzane przez odpowiednie czynniki rządowe zagranicą, mogą przysporzyć i otworzyć nowe rynki zbytu, któremi w pierwszym rzędzie są: Ameryka, następnie Szwecja, Holandja, Francja, Hiszpanja it. d. Liczne pracownie nie stojące na odpowiedniej wyżynie artystycznej, kończą żywot swój wcześniej lub później, o czem świadczy niezbicie fakt, iż z pośród tak licznych powstałych po wojnie pracowni, pozostały zaledwie nieliczne i z tych nie jedna jeszcze warsztaty swe zlikwiduje, walcząc o zbyt nagromadzonego lichego towaru, którego uświadomiona publiczność mimo szumnej reklamy nie chce nawet za tanią cenę nabywać.
Na ten temat pisaliśmy obszernie i przypominamy artykuł w Nr. 3, rocznika II. czasopisma «Przemysł, Rzemiosło i Sztuka».
Niewątpliwie na najbliższej wystawie polskiej w Poznaniu w roku 1929, zapoznamy się z bardzo nowemi tworami nie jednej pracowni kilimów, gdzie daną będzie sposobność nietylko do popisu, lecz także z powodu spodziewanego bardzo licznego napływu cudzoziemców, należy się spodziewać nawiązania ścisłego kontaktu handlowego z dalekimi krajami Zachodu.
Kazimierz Witkiewicz