MODELE SERKÓW ZAKOPIAŃSKICH

Mimo, że minął źle pokierowany zapał do zdobnictwa podhalańskiego, mimo zmiany prądów i smaku w dzisiejszej sztuce, owe zetlałe i na poły przez robactwo stoczone zabytki góralskiego sprzętu domowego budzą ciągle nasze zainteresowanie, jako prace doskonale pomyślane i wytwornie wykonane. Góral lubiał, aby wszystko co go otaczało było zdobne, nie zostawił więc bez upiększenia i serków owczych, wygniatanych w drewnianych, jaworowych formach. Form tych były trzy rodzaje. Jedne w postaci płaskiej, sercowatej - to parzenice. Drugie - dziś powszechnie wygniatane, oscypki, formy cylindrycznej, zdobne w kozę i skiby. Trzeci nakoniec rodzaj zaczerpnięty z świata zwierzęcego w kształcie kaczusi, jaskółki, kozy, jelenia itd. 

Formy negatywne reprodukowanych serków znajdują się w Muzeum Tatrzańskiem w Zakopanem. Zostały one wyzyskane przez art. rzeźbiarza St. Sobczaka, który wpadł na nader szczęśliwy pomysł utrwalenia wszystkich piękniejszych, a dziś już nie spotykanych odmian, w żółtawej, nie polewanej glinie palonej. Tego rodzaju odbitki naśladują bez zarzutu serki, które mogą być przechowywane bez obawy o zniszczenie i mogą służyć jako okazy w muzeach etnograficznych, względnie jako modele w gabinetach rysunkowych naszych szkół średnich i zawodowych. 

T. Stasinek