WYSTAWA MANUFAKTURY KOPENHASKIEJ W BERLINIE

Królewska manufaktura w Kopenhadze. Arnold Krog (1885 1914), porcelana zdobiona pod szkliwem.

Ceramika, ten prawdziwy dar ziemi i ognia, posiada szczególny urok technicznej pracy, która pozwala na każdym kroku czynić pewne odkrycia i trzyma w ustawicznem napięciu ciekawość ducha. Jednak dzieje technicznego mozołu są mało zrozumiale przez szerokie masy iz tego powodu skromna dla oka patera Palissy’ego nie opowie o bohaterstwie jego wysiłku garncarskiego, a skorupka porcelanowa, 0 cudach przemiany związków chemicznych I tej potwornej temperaturze (1300 – 1400°), z której wyszła śnieżna i prześwietlająca.

Obok tego rodzaju wzruszeń są i inne, czysto estetyczne, dzięki artyście, który może uzewnętrznić swe wartości tylko przy twórczej współpracy technika. Piękno ceramiczne żyje dopiero w materjale, musi się nagiąć do pewnych technicznych wymagań i musi się z techniką nierozerwalnie zespolić, aby mogła powstać dobra ceramika.

Duńska ceramika, pełna wynalazczości artystycznej i techn., jest niedoścignioną w swym wyrazie. Duńczycy są urodzonymi garncarzami, szczęśliwymi dziedzicami skłonności wytworzonych i rozwiniętych przez cały szereg pokoleń. Wiedzą, że piękno nie jest koniecznością natury, tylko ludzkim konwenansem i umieją normować te wartości, oraz nadawać im ton.

W bieżącym roku gościł Berlin w państwowej »KunstbibIiothek« wystawę kopenhaskiej, królewskiej manufaktury. Przedstawicielem przebrzmiałych ech i romantyczno-malarskiego kierunku w zdobnictwie ceramicznem były prace wykonane wedle projektów Arnolda Kroga.

Królewska manufaktura w Kopenhadze. Chr. Joachim, fajans „tranquebar“, zdobiony pod szkliwem.

Działalność jego w manufakturze w r. (1885- 1914) przypada na czasy niepowodzeń finansowych, wywołanych następstwami wojny w roku 1864, których ostatecznym wynikiem jest przejście manufaktury w roku 1888 wręce Spółki Akc. »Aluminja«, zachowującej dawny tytuł oficjalny i królewską markę. W kartach kroniki nowej spółki zajmuje Krog zaszczytne miejsce, jego bowiem odważny i pracowity temperament malarski odmładza starczą manufakturę. Zrywa z chińszczyzną i stylami historycznymi, a wprowadza ozdobę w naturalistycznem ujęciu, przypominającą częstokroć w roślinnym lub zwierzęcym motywie ruchliwy drzeworyt japoński.

Prace Chr. Joachima są wynikiem wielkiej kultury artystycznej, umiejętności przystosowania się do wymagań chwili i doskonałego opanowania techniki. Dzisiejszy Joachim jest zupełnie uproszczonym. Znikły jego dawne pociągnięcia, rozsadzające wprost formę naczynia, znikły resztki stylizowanego naturalizmu, nowy majster staje przed nami i z naiwnym uśmiechem swej rafinowanej duszy potrąca delikatnie w gawędziarską strunę ludowości.

N. Tidemand objawia pewną dozę humoru, malując rozigrane ptaki i zwierzęta, a w studjum naturalistycznem, wykonanem na porcelanowej płycie, robi konkurencję malarzom sztalugowym, wykazując zarazem godną podziwu wprawę techniczną. Ten sposób wykorzystania materjału ceramicznego można przyjąć z pewnem zastrzeżeniem i zapewne wywoła on sprzeciwy ze strony stróżów czystości stylu zdobniczego w ceramice.