POWSZECHNA WYSTAWA KRAJOWA w r. 1929

ZJAZD PRZEDSTAWICIELI RZEMIOSŁA WIELKOPOLSK. W SPRAWIE UDZIAŁU RZEMIOSŁA W POWSZECHNEJ WYSTAWIE KRAJOWEJ. 

Odbyty w dniu 18 czerwca br., w gmachu dyrekcji PWK zjazd, miał na celu ustalenie formy i zakresu wystąpienia rzemiosła wielkopolskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej, zgromadził przeto liczny zastęp uczestników (przeszło 40 osób). 

Obrady zagaił dyrektor dr. Piechocki, zaczerń przewodnictwo objął p. Juszczak, syndyk Izby Rzemieślniczej w Poznaniu. Referat p. t. „Rzemiosło a PWK“, wygłosił p. dr. Piechocki objaśniając również plan zabudowy terenów PWK, ap. syndyk Juszczak zdał obszernie sprawę ze stanu prac przygotowawczych do udziału rzemiosła w wielkim przeglądzie twórczych sił polskich. Ministerstwo Przem. i Handlu przyznało sumę 30.000 zł na cel powyższy, pozatem jednak „Rzemiosło" pragnie uzyskać dalszych 200.000 zł w formie pożyczki (na budowę specjalnego pawilonu) z tych funduszy, jakie przypadają Izbom Rzemieślniczym od Ministerstwa tytułem 30% sum, wpływających na wykupione przez rzemieślników patenty. Rzemiosło domaga się przyznania wyżej wymienionych 30.000 złotych w całości na rzecz PWK, bez dzielenia ich między poszczególne województwa. 

Dyskusja toczyła się około zagadnień następujących: 1) powołania do życia komitetów lokalnych na terenie całej Wielkopolski; 2) odpowiedzi na pytania: jak wystąpić, zbiorowo, czy pojedynczo, branżowo, czy regjonalnie? 3) budowy specjalnego pawilonu i zdobycia nań funduszy. W dyskusji przemawiali p. p. radny miasta Górski, red. Borkowski, poseł Miklaszewski, syndyk Juszczak, prezes Syller, dyr. Piechocki, Rebelski, Gątowski, Staszak, Zakrzewski, Linke, i red. Swidziński. 

Uchwalono następujące rezolucje: 

1. Rzemiosło całej Polski winno wziąć udział w Powszechnej Wystawie Krajowej. 

2. Rzemiosło winno zorganizować specjalne komitety powiatowe rzemieślnicze, które podlegać będą Zarządowi Grupy III strefy, przyczem obecni na Zjeździe reprezentanci zobowiązują się jednogłośnie zorganizować w swoich powiatach wspomniane komitety w terminie 14 dni. 

3. Zjazd uchwala, że eksponaty rzemieślnicze będą wystawiane branżowo, a nie regjonalnie. 

4. Zjazd uchwala, aby Izby Rzemieślnicze i Zjednoczenie Związku Cechów Rzemieślniczych Ziem zachodnich wysłało delegację do Min. Przemysłui Handlu oraz Skarbu, celem osiągnięcia kredytu na umożliwienie rzemiosłu wzięcia udziałuw Powszechnej Wystawie Krajowej. 

5. Zjazd uchwala, że nie wolno nikomu uchylać się z pod powyższych uchwał. 

Poczem uchwalił Zjazd następującą rezolucję: „Zjazd przedstawicieli rzemiosła wielkopolskiego odbyty w dniu 18 czerwca 1928 r. w gmachu Dyr. Powszechnej Wystawy Krajowej zwraca się do Rządu w szczególności do Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz Skarbu ze stanowczą prośbą o udzielenie rzemiosłu całej Polski subwencji we wysokości 200.000 złotych na ułatwienie rzemiosłu wzięcia udziału w Powszechnej Wystawie Krajowej. Zjazd doceniając w zupełności znaczenie rzemiosła na PWK sądzi, że powyższą kwotę powinno rzemiosło otrzymać, bo jest ono tym stanem najbardziej obciążonym, który od Rządu dotychczas nic nie otrzymał. 

Zjazd uważa, że w interesie samego Państwa i całego społeczeństwa polskiego leży, aby rzemiosło wzięło jak najliczniejszy udział w Powszechnej Wystawie Krajowej. Zjazd uważa, że obiecana na rzecz rzemiosła kwota w wysokości 30.000 zł. powinna być przesłana w całości do rąk Dyrekcji Powszechnej Wystawy Krajowej, a nie rozdrabniana na poszczególne województwa. 

6. Powyższe uchwały oraz rezolucję postanowiono przedłożyć przyszłemu Zjazdowi Zarządu Grupy III strefy, który się odbędzie za 2 tygodnie do wykonania. 

Obrady Zjazdu zaznaczone były szczerą dbałością o powodzenie Wystawy, co świadczy, że jej idea, znaczenie i cele istotnie są zrozumiane w szerokich kołach. 

SZTUKA LUDOWA NA POWSZECHNEJ WYSTAWIE KRAJOWEJ. 

W dniu 12-go lipca rb. w gmachu Dyrekcji Powszechnej Wystawy Krajowej odbyło się posiedzenie przedstawicieli przemysłu ludowego w sprawie ustalenia formy i zakresu wystąpienia przemysłu i sztuki ludowej na Powszechnej Wystawie Krajowej. W konferencji wzięli udział m. i. prezes Reprezentacji Towarzystwa Przemysłu Ludowego p. poseł Malinowski, dyrektor Tow. Popierania Przemysłu Ludowego w Warszawie, pan Młodzianowski, prezes Tow. Popierania Przemysłu Ludowego w Wilnie, p. prof. Lichterowicz, prezes Tow. Popierania Przemysłu w Toruniu, p. inż. Celichowski oraz dyrektor Patronatu dla drobnego rękodzieła i przemysłu ludowego p. dr. Schoenett ze Lwowa. Dyrekcję PWK reprezentował dyrektor dr. Piechocki. 

Zebranie, któremu przewodniczył p. poseł Malinowski, ustaliło, że przemysł i sztuka ludowa powinny bezwzględnie znaleść miejsce w specjalnym dziale na Powszechnej Wystawie Krajowej i zorganizowane w sposób rzucający się w oczy, stanowić atrakcję dla swoich i obcych. Przemysł i sztuka ludowa, stanowiąca nieraz jedyne źródło dochodu dla mieszkańców naszych gór, wsi i małych miasteczek, powinna na Powszechnej Wystawie Krajowej rozbudzić wśród społeczeństwa polskiego większe zrozumienie i zamiłowanie dla tych wyrobów, pozatem otworzyć zagranicą dla Polski nowe rynki zbytu pięknego naszego rodzimego przemysłu ludowego. Należy zaznaczyć, że Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego, patronując przemysłowi i sztuce ludowej ideowo, w bardzo ciężkich warunkach materjalnych urządzały szereg wystaw naszej sztuki ludowej we wszystkich nieomal większych miastach Europy, przyczem wystawy te cieszyły się wszędzie bardzo dużem zainteresowaniem miejscowej ludności. Na Powszechnej Wystawie Krajowej przemysł i sztuka ludowa zostaną zorganizowane jako osobny dział, albowiem Dyrekcja Wystawy, w zrozumieniu ważności propagandy naszej sztuki ludowej, poszła organizatorom jaknajdalej na rękę, oddając na cele powyższego pokazu całe piętro w budynku czteropiętrowej Miejskiej Szkoły Handlowej przy ulicy Śniadeckich, której budowa rozpoczęła się ostatnio, a obecnie znajduje się w pełnym toku. Wystawa przemysłu ludowego zorganizowana branżowo, z uwzględnieniem systemu regjonalnego, stanowić będzie miłą atrakcję dla zwiedzających. Poza pokazem przemysłu ludowego znajdziemy tam pokaz sztuki ludowej, który wykaże ile artyzmu znajduje się w wyrobach mieszkańca gór, i nizin ziemi polskiej. 

INSTYTUCJE SPOŁECZNE A P. W. K. 

Powszechna Wystawa Krajowa w 1929 r. w Poznaniu, obrazując całą twórczość Narodu Polskiego z pierwszego okresu dziesięciolecia niepodległego bytu, stanowić będzie, jako wyraz świadomości naszych sił, naszych potrzeb, zalet i braków, żądań i pragnień, o potędze narodu i państwa. Im więc ta świadomość będzie pełniejsza, im większe zatoczy kręgi, tem bardziej skuteczne będą wyniki Wystawy. Cały więc dorobek narodowy, wszelkie przejawy twórczej, polskiej myśli i woli znaleść się muszą jako eksponaty w ramach PWK; ani jednej gałęzi narodowego działania poza nawiasem Wystawy zostawić nie wolno. Dobrze więc się stało, żew ostatnim czasie Dyrekcja PWK. zaproponowała polskim instytucjom społecznym, aby także zgłosiły swój udział do P. W. K. i w formie modeli, wykresów, grafikonów, tablic, fotografij itp. przedstawiły swoją działalność na Wystawie. Instytucje społeczne w Polsce, które przed wojną w epoce Hurków, Apuchtinów czy Bismarków były niejednokrotnie jedynemi ogniskami polskości, przechowującemi wielkie tradycje polskie i które dziś w niejednem państwową i komunalną opiekę społeczną zastępują i uzupełniają, często tam gdzie ingerencja państwa sięgnąć nie jest w możności, owe najrozmaitsze organizacje kulturalno-oświatowe, dobroczynne, zawodowe, towarzyskie, kobiece itp., jako poważny czynnik ładu społecznego odgrywały i odgrywają w życiu naszem bardzo poważną rolę. Dość wspomnieć tu uniwersytety i czytelnie ludowe, kaganiec oświaty, niosące pod strzechy, tak piękne tradycje posiadające, to najrozmaitsze instytucje dobroczynne, które bez rozgłosu i reklamy niejedną łzę otarły z wynędzniałych oczu i niejedno życie Polsce zachowały, te różne stowarzyszenia o charakterze szkoły obywatelskiej, które mieszkańca Polski zamieniają w obywatela Polski, świadomego swych wobec Ojczyzny praw i obowiązków, które ucząc myśleć narodowemi i państwowemi kategorjami, przysparzają państwu obywateli, wnoszących w życie radość życia i radość tworzenia. Ale wystąpienie na P. W. K. instytucyj społecznych nietylko rozszerzy program Wystawy, mieć będzie ono również kolosalne znaczenie dla samych instytucyj; zareklamuje je, ukaże społeczeństwu owoce i wyniki ich działalności, au tych wszystkich, którzy zobaczą że »coś« się w naszych organizacjach robi, a którzy dotądw pracach społecznych nie biorą udziału, obudzi zrozumienie dla pracy społecznej a może i zwiększy szczupłe szeregi pracowników społecznych. I wiele jest jeszcze innych względów, przemawiających zatem, żeby organizacje społeczne na PWK. wystąpiły, nie potrzeba o tem pisać, bo społecznicy nasi dobrze o tem wiedzą. 

Dyrekcja PWK, oddając instytucjom społecznym całe piętro w nowobudującym się gmachu Miejskiej Szkoły Handlowej przy ul. Śniadeckich zrobiła swoje, kolej teraz na same instytucje, które o organizacji wystawienia swoich eksponatów już dziś pomyśleć muszą. 

WYCIECZKA POLAKÓW Z AMERYKI NA TERENACH P. W. K. 

Wycieczka Polaków z Ameryki w liczbie około 150 osób, przebywająca w Poznaniu od dnia wczorajszego, zgodnie z programem przybyła w środę dnia 25 lipca b. r. o godz. 11-tej na teren Powszechnej Wystawy Krajowej. 

Miłych gości w Hali Centralnej powitał serdecznem przemówieniem Naczelny Dyrektor PWK Dr. Wachowiak, który zaznaczywszy na wstępie, że sam jest synem wychodźtwa, a jako taki z tem głębszem uczuciem wita przybyłych zza Oceanu rodaków, podkreślił następnie, że wszyscy Polacy mogą być dumni z rezultatów, jakie w ciągu pierwszych dziesięciu lat Niepodległości osiągnęliśmy we wszystkich dziedzinach życia państwowego. 

Wspaniałą rewją tego 10-letniego dorobku będzie Powszechna Wystawa Krajowa, na którą Bracia nasi z Ameryki winni przybyć jaknajbardziej licznie, aby na niej zaczerpnąć otuchy i przekonać się naocznie, że niepotrzebują się wstydzić w Ameryce, iż są Synami Polski. Tu w roku przyszłym będą mieli możność poznać całą Polskę, gdyż Wystawa ma za zadanie zobrazować kulturę polską, przemysł polski, rolnictwo polskie itd., słowem odzwierciedlić życie całego Narodu. Mówca specjalnie zwraca uwagę na udział w Wystawie emigracji polskiej, nie wyłączając Polonji amerykańskiej; Zarząd Wystawy bowiem stanął na stanowisku, że tam, gdzie ma być reprezentowany cały Naród i jego dorobek, nie może zabraknąć Emigracji która jest tego Narodu cząstką. 

Na przemówienie powitalne Naczelnego Dyrektora PWK. odpowiedział w imieniu uczestników wycieczki w pięknych słowach pan Stenczyński, przedstawiciel Związku Narodowego Polskiego w Ameryce, który stwierdził, że każda potrzeba kraju może liczyć na żywy oddźwięk wychodźtwa amerykańskiego i że wychodźtwo amerykańskie nieustannie interesuje się wszystkiemi wielkiemi poczynaniami kraju macierzystego. Przemówienie swoje zakończył okrzykiem na cześć 1 Naczelnego Dyrektora Wystawy p. Dra Wachowiaka, któremu zebrani zgotowali serdeczną owację. 

Nastąpiło zwiedzanie terenów wschodnich i zachodnich. Objaśnień udzielali: Inspektor Terenów PWK i Kierownicy Robót. 

POLONJA AMERYKAŃSKA DLA P. W. K. 

Staraniem Dyrekcji P. W. K., aby emigracja polska, stanowiąca nieodłączną część Narodu Polskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej w 1929 r. była należycie reprezentowaną, znalazływ ostatnich czasach należyte zrozumienie ze strony Polonji amerykańskiej, która zrzeszona w 32 organizacjach polskich w Ameryce postanowiła w drodze opodatkowania swych członków po 4 centy (35 groszy) na głowę zebrać na budowę swego pawilonu kwotę conajmniej 20 tysięcy dolarów. Suma ta po zebraniu złożona będzie na ręce posła polskiego w Waszyngtonie p. Ciechanowskiego, który z kolei przekaże ją Dyrekcji PWK. Jak się ostatnio dowiadujemy Związek Narodowy Polski z Chicago, którego wycieczka bawi obecnie w Polsce, część na niego przypadającą tj. 7.000 dolarów polecił przekazać już p. posłowi Ciechanowskiemu do dyspozycji Dyrekcji PWK. Inne stowarzyszenia polskie w Ameryce zrobią to samo w najbliższym czasie. Nadmienić należy, że pawilon Emigracji, który stanie przy ulicy Śniadeckich, po Wystawie zamieniony będzie na muzeum emigracyjne. 

WOJEWÓDZKI KOMITET POMOCY P. W. K. W LUBLINIE. 

W dniu 26-tym lipca rb. w sali konferencyjnej urzędu wojewódzkiego w Lublinie odbyło się konstytucyjne zebranie przedstawicieli społeczeństwa lubelskiego w sprawie utworzenia w Lublinie Komitetu Wojewódzkiego Pomocy PWK. Zebranie, w którem wzięło udział 20-tu przedstawicieli sfer rolniczych, przemysłowych, bankowych, handlowych, samorządowych, urzędowych, prasy, prezydenci m. Chełmna i Siedlec, przedstawicieli Państwowego Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego z Puław, zagaił p. Wicewojewoda lubelski Karasiński, a następnie delegat PWK. Dr. Górski wygłosił dłuższy referat o obecnym stanie prac Powszechnej Wystawy Krajowej. Po ożywionej dyskusji, która się po referacie wywiązała, powzięto następującą uchwałę : Zebrani przedstawiciele woj. Lubelskiego postanawiają stworzyć wojewódzki komitet pomocy PWK. z wojewodą lubelskim Romiszewskim, jako prezesem honorowym i wicewojewodą Karasińskim, jako wiceprezesem honorowym na czele. Komitet dzieli się na 5 sekcyj: organizacyjną, rolniczą, przemysłowohandlową, samorządową i propagandowo-turystyczną. Ta akcja społeczeństwa lubelskiego na rzecz PWK. świadczy dobitnie, że społeczeństwo polskie coraz żywiej interesuje się sprawami PWK, coraz częściej zgłasza swój adres do pracy, by wielkie dzieło narodowe, Powszechna Wystawa Krajowa, wypadło jaknajlepiej. 

SZTUKA PLASTYCZNA NA P. W. K. 

Dyrekcja P. W. K. komunikuje: w związku z ustąpieniem p. Jerzego Warchałowskiego ze stanowiska dyrektora Działu Kultury i Sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej niektóre pisma podały wiadomość, jakoby sztuka plastyczna nie miała być reprezentowana na Wystawie. Informacja ta jest mylna. Czynniki miarodajne Powszechnej Wystawy Krajowej ani na chwilę nie zrezygnowałyz tego działu Wystawy, do którego przywiązują wielką wagę. Do budżetu na rok bieżący wstawiono 300 tysięcy złotych na organizację tego działu, dalsze środki będą uruchomione w miarę możliwości budżetowych. Strona organizacyjna Działu Kultury i Sztuki jest przedmiotem rokowań ze sferami artystycznemi i w najbliższym czasie będzie sfinalizowana. 

CO SŁYCHAĆ NA POWSZECHNEJ WYSTAWIE KRAJOWEJ. 

Na terenie Powszechnej Wystawy Krajowej przy zbiegu ulic Śniadeckiej i Grunwaldzkiej w dniach najbliższych rozpocznie się budowa pawilonu samorządów miejskich, wojewódzkich i powiatowych. Godnem uwagi jest, że przestrzeń przeszło 8.000 m2, na której stanie pawilon, została za darmo wykarczowana w zamian za drzewo. Przy zbiegu ulic Wystawowej i Śniadeckich w najbliższej przyszłości zostanie zbudowany pawilon Ministerstwa Komunikacji, vis à vis w znajdującym się tam ogródku dziecięcym, który zostanie zniesiony, pawilon Ministerstwa Poczt i Telegr. Umowę z Ministerstwem Komunikacji już podpisano. Umowa z Ministerstwem Poczt i Telegrafów zostanie zawarta w połowie czerwca.

Na razie zamknięto Park Wilsona z powodu rozpoczęcia budowy nowych palmiarni i szklarń oraz różnych pawilonów. Staną tam: pawilon uzdrowisk Polski, pawilon Emigracji polskiej, pawilon Przemysłu szklanego, pawilon magistra Klawe i pawilon Hersego. 

MIASTA NA POWSZECHNEJ WYSTAWIE KRAJOWEJ. 

W Poznaniu odbył się w gmachu PWK Zjazd przedstawicieli Miast, które wystąpią na Powszechnej Wystawie Krajowej zarówno indywidualnie, jak i w zespole grupowym. W obradach wzięli ponadto udział członkowie Komisji Związku Miast dla spraw PWK, wyłonionej na Zjeździe Związku Miast w lutym br. oraz przedstawiciele Zarządu i Dyrekcji PWK. 

Zjazd, któremu przewodniczył p. Prezydent Miasta Wilna, Folejowski zastanawiał się nad ustaleniem zapotrzebowania metrażu dla każdego z wystawiających miast, oraz ustaleniem ceny za metraż. Zjazd upoważnił Dyrecję P. W. K. do budowy pawilonu Samorządów, w którym znajdzie pomieszczenie również Samorząd miejski. Pawilon ten, jak wiadomo, stanie u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Śniadeckich, a budowa jego w/g planów Naczelnego Architekta PWK. p. Sławskiego, jest już w pełnym toku. W końcu omówiono eksponaty miast i rozdzielono miejsca w pawilonie dla nich przeznaczonym. W celu klasyfikowania eksponatów wybrano specjalną Komisję artystyczno-kwalifikacyjną, w skład której weszło 5-ciu inżynierów architektów większych miast, a to mianowicie: z Warszawy, Poznania, Łodzi, Krakowa i Bydgoszczy oraz przedstawiciel Związku Miast w Polsce. Obrady cechowało ogromne zrozumienie ważności Powszechnej Wystawy Krajowej dla życia gospodarczego Polski, a wszelkie uchwały zapadły jednocześnie. 

Należy zaznaczyć, że Zjazd powyższy był ostatnim etapem w organizacji udziału Miast Polskich i Zakładów Użyteczności publicznej miast w Powszechnej Wystawie Krajowej. 

Po południu goście zwiedzali tereny wystawowe, interesując się żywo pracami budowlanemi Powszechnej Wystawy Krajowej. 

APEL POWSZECHNEJ WYSTAWY KRAJOWEJ. 

Jak to już swego czasu donosiliśmy, Dyrekcja PWK przystępując w dniach najbliższych do rozmieszczenia dużego plakatu wystawowego, prosi, za naszem pośrednictwem, wszystkie urzędy, instytucje oraz osoby prywatne, by życzliwie się do tej akcji odniosły i w ten sposób przyczyniły się do propagandy wielkiego dzieła, jakiem jest Powszechna Wystawa Krajowa.