Sprawozdanie z działalności Miejskiego Muzeum Przemysłowego za rok szkolny 1926-27

I. Zbiory

W okresie powyższym zakupiono do Zbiorów: 1) 3 obrazki podhalańskie na szkle. 2) 2 stare kafle polskie. 3) 30 garnków ludowych. 4) 6 misek ludowych. 5) 20 modeli serków podhalańskich (z gliny palonej). 6) Starą torbę góralską. 7) Oryginalny batik jawajski. 8) Drewnianą baryłkę podhalańską (wyrób ludowy). 9) Chusteczkę koronkową z połowy XIX w. 10) 50 klocków używanych dawniej do druku na tkaninach. 

Nadto otrzymano następujące dary: 1) Od p. generała Zdzisława Hordyńskiego : 8 odznak (krzyży i medali), 1 tamburino włoskie, 2 talerze emaljowane japońskie, 1 fajkę z pianki morskiej, 1 świecznik mosiężny, żydowski, ścienny, 1 barograf. 2) Od p. Dra Adama Pragera: 353 sztuk ozdobnych druków i wyklejek introligatorskich, 1 zabawkę ludową, drewnianą (pies), 1 obrazek haftowany jedwabiem w ramce z r. 1800 , 6 okazów współczesnych wyrobów fajansowych (z tych 4 warszawskich, a 3 austrjackich). 3) Od p. Franciszka Biesiadeckiego: 1 medal bronzowy, 1 fajkę z pianki morskiej. 4) Od p. Kamiji Majerberg: Pantofelki ślubne z r. 1824. 5) Od p. generałowej z Czajkowskich Truszkowskiej: 2 poszewki ozdobnie haftowane z r. 1840. 

Łącznie powiększyły się zatem Zbiory o 296 okazów. W czasie tym wykonywano szereg prac związanych z inwentaryzacją zbiorów, oraz przygotowano do druku przewodnik, przeznaczony przedewszystkiem dla zwiedzających wycieczek. W przewodniku tym wymienione są najciekawsze okazy, oraz omówione najważniejsze działy w tej formie, aby przewodnik ułatwiał ogólną orjentację, a równocześnie zawierał uwagi pouczające. 

Zbiory Muzeum Przemysłowego były dostępne dla publiczności w niedziele i święta, zaś dla wycieczek i osób przejezdnych w każdym czasie. W niedziele i święta zwiedziło Zbiory 220 osób, ponadto oprowadzonych zostało pod fachowem kierownictwem 23 wycieczek (1334 osób). 

Łącznie zwiedziło Zbiory 1554 osób. Ponadto korzystały w tym czasie ze zbiorów, jako modeli rysunkowych, poszczególne szkoły.

II. Bibljoteka

Do księgozbioru zakupiono 6 0 polskich dzieł i 41 w obcych językach, otrzymano zaś w darze 61 książek i 31 rycin. Miejska bibljoteka publiczna im. Ernesta Bandrowskiego otrzymała w darze 191 książek, w tem z daru p. Prezydenta Rollego 184. Prenumerowano czasopism 21. Otrzymano w zamian za “Rzeczy Piękne” 22. Gratis 3. Razem 46. 

W ciągu roku sprawozdawczego korzystało z czytelni 4 .991 osób. Prócz bibljoteki Muzeum, znajduje się w przechowaniu księgozbiór Miejskiej Bibljoteki publicznej im. Dra Ernesta Bandrowskiego. 

Bibljoteka posiada nowo opracowany, oprawny w skórę, inwentarz i podwójny katalog kartkowy t. j. według autorów i tytułów dzieł. Prace wymienione i uporządkowanie księgozbioru na podstawie “numerus currens” przeprowadzono w roku sprawozdawczym 1926/27. Stan Bibljoteki wykazuje 1743 dzieł w 2405 tomach (prócz defektów, dubletów). Bibljoteka dawnych Kursów dla kobiet im. A. Baranieckiego znajduje się obecnie w meljoracji. Książki ułożono według formatu i zastosowano również zasadę “numerus currens”. Katalogowanie przeprowadza się według przyjętych zasad w bibljotece Muzeum. Księgozbiór ten liczy 4002 dzieł, 5276 tomów. W gabinecie rycin zinwentaryzowano 17.298 numerów i sporządzono katalog kartkowy według działów rzeczowych oraz inwentarz kartkowy. 

W czasie wakacji odmalowano Czytelnię i sąsiednie pokoje, w następstwie czego gruntownie oczyszczono księgozbiór.

III. Pracownie

Drukarnia: Wszystkie wydawnictwa Muzeum tłoczone są we własnej drukarni, która oprócz tego wykonuje zamówienia Gminy miasta Krakowa. W roku sprawozdawczym prowadzono w drukarni praktyczny kurs dla absolwentów Szkoły Przemysłu Artystycznego i przeprowadzono szereg eksperymentów graficznych w związku z wydawnictwami bibljofilskiemi. 

Stolarnia: Pracownia stolarska została rozszerzona przez dołączenie sąsiedniej ubikacji, oraz przesunięcie drzwi w korytarzu. Jednocześnie zmieniono posadzkę betonową na drewnianą w pracowni robót ręcznych oraz wstawiono podwójne okna celem uniknięcia wilgoci, jaka istniała od początku. W pracowni stolarskiej wykonano szereg urządzeń meblowych, których projekta są umieszczane w wydawnictwie Muzeum »Wzory Mebli«; pozatem sporządzono szereg sprzętów dla celów własnych Muzeum, w szczególności wykonano boazerję w sali odczytowej w związku z gruntowną restauracją tej sali. 

Metalownia: W pracowni metalowej zainstalowano aparat do elektrycznego spawania metali, oraz ustawiono nowy aparat do spawania metali gazami, wykonany w pracowni Muzeum. Aparaty powyższe służyć będą dla celów kursowych Muzeum. 

Introligatornia: Pracownię introligatorską przeniesiono na I-sze piętro w miejsce, gdzie dawniej znajdowały się Warsztaty Krakowskie, przesunięto drzwi w korytarzu, celem uzyskania trzeciej ubikacji dla pracowni. Pozatem poczyniono staranie dla uzyskania z Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej szeregu maszyn introligatorskich. Z pracowni introligatorskiej przez cały ubiegły rok szkolny korzystali uczniowie szkoły dopełniającej dla introligatorów. 

Cynkografja: Zapotrzebowanie klisz dla wydawnictw Muzeum w r. b. tylko częściowo wykonano w pracowni własnej, która z braku odpowiedniej siły kierowniczej nie jest narazie czynną. 

Hafciarnia: Obok stałego naprawiania tkanin zabytkowych (gobelinów, ornatów it. p.), wykonano szereg sztandarów, oraz drobniejszych haftów. 

W ogóle pracownie Muzeum służyły w roku sprawozdawczym przedewszystkiem dla celów dydaktycznych, pozatem dla wykonywania robót własnych i magistrackich, wreszcie niektóre pracownie, jak metalownia i hafciarnia wykonywały też roboty na zamówienia prywatne.

IV. Kursy

W okresie sprawozdawczym zorganizowano następujące kursy: 1) Całoroczny kurs rysunków odręcznych (zapis. 12 ucz.). 2) Rysunków geometrycznych (17 ucz.). 3) Rysunków dla metalowców (14 ucz.). 4) Rysunków stolarskich (16 ucz.). 5) Rysunków zawód, budowl. (11 ucz.). 6) Rachunków ogóln. (13 ucz.). 7) Rachunk. przemysł.( 10 ucz.). 8) Czteromiesięczny kurs trykotarstwa recznego (20 ucz.). 9) Trzechmiesięczny kurs dla majstrów fryzjerskich (25 ucz.). 10) Trzechmiesięczny kurs dla pomocników fryzjerskich (43 ucz.). 11) Sześciomiesięczny kurs garbarski (28 ucz.). 12) Jednomiesięczny kurs krawiecki dla kroju męsk. (30 ucz.). 13) Czteromiesięczny kurs lakierniczy (20 ucz.). 14) Trzechmiesięczny kurs obsługi kotłów parowych (28 ucz.). 15) Trzechmiesięczny kurs techn.-zdobniczy dla introligatorów (16 ucz.). 16) Il-gi czteromiesięczny kurs trykotarstwa ręczn. (17 ucz.). 17) Trzechmiesięczny kurs obsługi maszyn par. (16 ucz.). 18) Całoroczne wykłady elektrotechniki ogólnej (19 ucz.). 19) Całoroczne wykłady nauki o stylach przv udziale 20-50 słuchaczy. 20) Kurs typograficzny dla uczniów Państw. Szkoły Przem. Art. (10 ucz.). 21) Trzytygodniowy kurs urządzania wystaw sklepowych, urządzony wspólnie z Izbą Handlową i Przemysłową w Krakowie (10 uczniów).

V. Odczyty i wykłady

1) X . Wilhelm Meijerink z Oskarström: “Szwecja pod względem geograficznym, etnograficznym i kulturalnym, oraz życie kolonij polskich w Szwecji” z obrazami świetlnemi. 2) Wizytator Władysław Wierzbicki: “Bośnia, Hercegowina i Dalmacja” wrażenia z podróży z obrazami świetlnemi. 3) Tow. południowych i zachodnich Kresów: Cykl odczytów, a) Dr. Józef Kaczmarek: “O mniejszościach naród, w Niemczech”, b) Stefan Szczepaniak: “O Polakach pod zaborem pruskim na Górnym Śląsku”, c) Jan Buczewski: “O Polakach na Warmji i Mazurach”. d) X . Red. Ferdyn. Machay: “O stosunkach wśród Polaków na Spiszu i Orawie”. 4) Cykl odczytów radjowych p. t.: “Psychotechnika i poradnictwo zawodowe”. 1. “O psychotechnice” (Dr. Władysław Medyński). 2. “O zawodzie inżynierskim” (Dr. inż. Bronisław Biegeleisen). 3. “O zawodzie rolniczym” (Dr. Stefan Surzycki, Prof. U. Jag.). 4. “O zawodach handlowo-przemysł.” (Dr. Rudolf Bereś). 5. “O zawodzie nauczycielskim” (Dr. Mieczysław Ziemnowicz). 6. “O zawodach kobiecych” (Karolina Oleksowiczówna, naucz. Szkoły Przemysł. Zeńsk.). 7. “O zawodach prawniczych” (Dr. Jan Gwiazdomorski, st. as. U. Jag.). 8. “O zawodzie lekarskim” (Dr. Władysław Medyński). 9. “O zawodach artystycznych” (dział plastyki) (Prof. Karol Homolacs).

VI. Konkursy

1) Krakowski Klub Automobilowy za pośrednictwem Muzeum Przemysłowego ogłosił konkurs na afisz “Wyścig Tatrzański”.

VII. Wystawy

W okresie sprawozdawczym odbyły się następujące wystawy: 1) Wystawa graficzna wspólnie z T. M. K. 2) Wystawa prac konkursowych na afisz “Wyścig Tatrzański” Krak. Klubu Automobilowego. 3) Wystawa budownictwa wodnego urządzona przez Towarzystwo Techniczne w Krakowie.

VIII.

W czasie od dnia 6/XI. 1926 r. do dnia 30/IV. 1927 r. wyświetlono ogółem 81 programów z dziedziny przemysłu, krajoznawstwa, sportu it. p. przy frekwencji 10.644 osób.

IX. Szopka krakowska

Podobnie jak w latach ubiegłych, przystąpiono również w okresie sprawozdawczym, a to w czasie od dnia 26 grudnia 1926 r. do dnia 2 lutego 1927 roku, do wznowienia przedstawień “Szopki Krakowskiej”. Odbyło się 17 przedstawień przy frekwencji 3.586 osób. 

X. Wydawnictwa

W roku sprawozdawczym wydano własnym nakładem następujące prace: 1) Dwa zeszyty “Wzorów mebli zabytkowych i nowoczesnych”. 2) “Rzeczy Piękne” rocznik V. Nr. 9-12. 3) 6 numerów czasopisma “Rzeczy Piękne” rocznik VI. 4) Zofja Machulska: Podręcznik rachunków domowych. 5) JuIjan Pagaczewski: Posąg św. Stanisława na Skałce. 6 ) Jan Hopliński: Farby i spoiwa. 7) Marjan Seredyński: Nauka o handlu, podręcznik dla szkół handlowych (Il-ie wydanie). 8 ) Stanisław Batko: Nauka obywatelstwa (II-gie wydanie). 9) Seweryn: Tajniki rzemiosła malarskiego. 10) Marjan Padechowicz: Kalkulacja w stolarstwie, podręcznik dla stolarzy i szkół zawodowych (wydanie II-gie). 11) Karol Homolacs: Podręcznik do introligatorskiego zdobnictwa stemplowego z uwzględnieniem technik swobodnych jak: haft, ścienne malarstwo patronowe it. p. 12) Ks. Dr. T. Kruszyński: Skarbiec Katedry Wawelskiej i Muzeum Metropolitalne (zesz. 2). 13) Memorjał o papierni prądnickiej. 

XI. Poradnia artystyczna

Poradnia Artystyczna przy Muzeum Przemysłowem rozpatrywała 225 spraw z zakresu portali, szyldów i wogóle reklamy kupieckiej. Równocześnie oceniono szereg projektów, między innemi także grobowców, pomników it. p., oraz udzielono szereg porad firmom pozamiejscowym w zakresie przemysłu artystycznego.

XII. Komisja egzaminów czeladniczych i dla eksternów

W okresie sprawozdawczym odbyło się 60 posiedzeń Komisyj Egzaminacyjnych dla 18 zawodów i 111 kandydatów czeladniczych; zdało egzamin 96 ucz., repr. 15. Nadto odbyło się 11 posiedzeń Komisji Egzaminów dla eksternów, zdawało 40 kandydatów, reprezentujących 17 zawodów; zdało 33 egzaminowanych, reprobowano 7.

XIII. Pracownia psychotechniczna

Pracownia psychotechniczna znajduje się pod kierownictwem pp. inż. dr. Biegeleisena i dr. Medyńskiego; nadto zatrudnia pracownia dwie siły pomocnicze. Korzystając z kredytów państwowych, Gmina miasta Krakowa, oraz Izby Handlowej i Przemysłowej została pracownia obecnie znacznie wzbogacona testami tak dla badań zbiorowych jak i indywidualnych. W roku sprawozdawczym przeprowadzono badania psychotechniczne nowo wstępujących uczniów Państwowej Szkoły Przem.-męskiej, oraz kandydatów do Krakowskiej Szkoły Rzemiosł; pozatem przeprowadzane są stale badania uczniów rzemieślniczych tutejszych burs, wreszcie, na prośbę firmy »Elektrolux« przeprowadzono szereg badań kandydatów na akwizytorów wymienionej firmy. Obecnie czynione są przygotowania wraz z Dyrekcją Krakowskiej Spółki Tramwajowej, do zainstalowania aparatów dla badań motorowych. W związku z tym faktem okazał się dzisiejszy lokal za mały i Dyrekcja Muzeum przygotowuje znacznie większe pomieszczenie na II piętrze, gdzie obok pracowni psychotechnicznej powstaje Poradnia Zawodowa. W październiku b. r. odbył się w Paryżu 4-ty międzynarodowy Kongres psychotechniczny, na którym delegatami gminy miasta Krakowa byli pp. inż. Tor, dyrektor Muzeum Przemysłowego, oraz inż. Biegeleisen, kierownik pracowni psychotechnicznej. 

XIV. Instytut rzemieślniczo-przemysłowy

Instytut Rzemieślniczo-Przemysłowy otwarty przy Muzeum Przemysłowem w roku 1926 współdziałał z Muzeum we wszystkich kierunkach związanych z podniesieniem rękodzieła i przemysłu, w szczególności w urządzaniu kursów, odczytów, wykładów, w wydawnictwach, udzielaniu porad zawodowych, prowadzeniu pracowni psychotechnicznej, jak również w pracy przy zakładaniu poradni zawodowej.