POLSKA NA WYSTAWIE W PARYŻU

INFORMACJE DELEGATA RZĄDU W SPRAWIE UDZIAŁU POLSKI W MIĘDZYNARODOWEJ WYSTAWIE NOWOCZESNEJ SZTUKI DEKORACYJNEJ W PARYŻU. 

(Dokończenie)

III. Stan robót we wrześniu 1924 r. Pawilon. Stan robót był następujący: Po zawarciu odpowiednich umów z przedsiębiorcami, na podstawie szczegółowo opracowanych planów i rysunków, na terenie oficjalnie oddanym Polsce na Cours la Reine w Paryżu, rozpoczęto ogrodzenie budowlanego terenu i roboty terenowe. Przypuszczalnie konstrukcja całego pawilonu ukończona będzie 1. stycznia 1925 r. W kraju tymczasem toczą się pertraktacje z firmami o wykonanie robót dekoracyjnych i wewnętrznych, jak posadzki, bramy, ozdoby zewnętrzne, wieżeit. d. W przygotowaniu dalej: wykonanie 8-miu słupów rzeźbionych do głównej sali pawilonu, dekoracja malarska i inne. Komitet czuwa również nad rozpoczętem wykonaniem główych eksponatów. 

Galerja na Esplanadzie Inwalidów. Po ustaleniu rozplanowania, Komitet czuwa nad rozpoczętem wykonaniem urządzeń meblowych i wnętrza kapliczki. Roboty na miejscu w Paryżu (ścianki działowe, sufity i. t. d.) będą mogły być rozpoczęte w listopadzie 1924 r. Grand Palais. Projekt rozplanowania poszczególnych działów – w opracowaniu. Sale będą oddane do dyspozycji w styczniu 1925 r., celem wykonania odpowiednich adaptacji i podziałów. 

IV. Organizacja przygotowań. Wystawy przeglądowe. Komitety. Przygotowania Polski pod egidą Ministerstwa Oświaty, trwające od dłuższego czasu, spoczywają w rękach Delegata Rządu p. Jerzego Warchałowskiego i Komitetu wykonawczego wystawy, pod przewodnictwem Delegata. Na projekt pawilonu, oraz niektórych poszczególnych urządzeń, ogłoszono w swoim czasie szereg konkursów, nadto szereg odezw do artystów i wykonawców. 

Urządzenia i przedmioty o specjalnem przeznaczeniu, które się przygotowują na wystawę zostały w projektach zaaprobowane przez odnośne Komisje kwalifikacyjne komitetu wystawy. Odbyło się też kilka specjalnych wystaw orjentacyjnych, które dały pewien pogląd na materjał do wystawy paryskiej. Obecnie wszelkie przedmioty luźne będą kwalifikowane na Wystawie przeglądowej ze wszystkich dziedzin przemysłu artystycznego i dekoracyj, którą urządza w styczniu 1925 r. w Warszawie Towarzystwo „Zdobnictwo" (sekretarjat Szczygla 1), w ścisłem porozumieniu z Komitetem Wystawy. W grudniu 1924 r. będzie urządzona w Warszawie Przeglądowa wystawa architektoniczna (informacje w Kołach Architektów). W styczniu 1925 r. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego urządzi w Warszawie Wystawę Szkół przemysłu artystycznego, dekoracji i architektury, celem ułatwienia Komitetowi zrealizowania działu Nauczania na Wystawie. Poza Delegatem Rządu i w ścisłem z nim porozumieniu działa Komitet Główny Wystawy, złożony z kilkudziesięciu przedstawicieli Rządu, sfer finansowych, przemysłowych i artystycznych, o charakterze reprezentacyjnym i nadzorczym. Komitet ten wyłonił ze siebie Komitet Wykonawczy i Komisję Finansową. Komitet wykonawczy wyłonił ze siebie kilka Komisyj kwalifikacyjnych. Protektorat nad udziałem Polski w Wystawie Paryskiej objął pan Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Pozatem powołano Prezydjum Honorowe Komitetu Głównego. 

V. Strona Finansowa. Udział Polski w Wystawie jest oficjalny. Rząd nasz przyjął zaproszenie Rządu Francuskiego i mianując swego Delegata oraz powołując Komitety, tem samem wziął na siebie odpowiedzialność finansową za przedsięwzięcie. Jednakowoż wobec trudnej sytuacji finansowej Państwa i związanych z nią koniecznych oszczędności, nie mogąc pokryć całkowicie wydatków wystawy, Rząd zwrócił się za pośrednictwem Komitetu głównego do Społeczeństwa o współdziałanie i ofiary pieniężne. Przyrzeczone dotąd fundusze rządowe są niewystarczające. Należy się spodziewać, że budżet państwowy na rok 1925, który obecnie jest w opracowaniu, szerzej uwzględni konieczność tego wypadku, a jednocześnie Skarb Państwa znajdzie sposób jak najszybszego zrealizowania sum budżetowych, gdyż ze względu na bliski termin otwarcia wystawy – w kwietniu 1925 r. i rozpoczętą budowę pawilonu oraz inne prace, znaczniejsze wydatki przedstawiają się jako niecierpiące najmniejszej zwłoki. 

Akcja finansowa wśród społeczeństwa, zainicjonowana przez Komisję Finansową Komitetu, dała dotąd bardzo nikłe wyniki. Ożywienie jej jest niezbędne, a konieczność dopływu ofiar pieniężnych od społeczeństwa jest tem większa i tem pilniejsza, że fundusze rządowe z budżetu 1925 r. nie prędko będą płynne. Sam budżet wydatków wystawy nie mógł być zawczasu definitywnie ustalony, gdyż musiał czekać i na skrystalizowanie się warunków co do miejsca i kosztóww samym Paryżu, jak również na sprecyzowanie naszego programu, który, jakkolwiek skromny, jednakowoż jest uzależniony od artystycznych koncepcyj, rozwijających się i dojrzewających stopniowo. Dzisiaj cyfrę preliminowanego wydatku 400.000 złotych można uważać za całkiem prawdziwą. 

VI. Trudności. Realizacja wystawy napotyka na ogromne trudności artystyczne, organizacyjne i finansowe. Trudności artystyczne. Wysoki cenzus artystyczny wystawy i zdecydowanie nowoczesny jej charakter wymaga od artystów niezwykłego wysiłku. Wysiłek ten szczególnie trudny jest w dzisiejszych czasach, kiedy walka o byt pochłania wszystkie siły życiowe człowieka, gdy nieustalone warunki życia i pracy wytwarzają atmosferę gorączkową, pozbawioną koniecznego dla twórczości spokoju. W dodatku honorarja, jakie Komitet możepłacić artystom są tak skromne, że nie mogą one zachęcić ich do szczególnie wytężonej pracy. To też udział artystów w konkursach nie był liczny i zgłoszenia się do roboty ze zdecydowaną inicjatywą były rzadkie. Wielu artystom zabrakło poprostu odwagi. Główne więc zadanie wystawowe spoczęło na barkach nielicznej grupy, nadmiernie pracą przeciążonej. Jest nadzieja, że w ostatniej chwili braki, stąd wynikłe, będą nadrobione. 

Trudności organizacyjne. Pomijając trudności zorganizowania artystów do pracy, największą trudność stanowi pozyskanie firm, chętnych do udziału w wystawie. Przedsięwzięcie to nie jest wielkim targiem, przedstawiającym interes dla bieżącej produkcji przemysłowej. Szczególny wysiłek techniczny i konieczność wprowadzenia do produkcji nowych oryginalnych wzorów, których naogół niema, wstrzymuje firmy od udziału, zwłaszcza, że wiąże się z tem znaczny koszt nakładu. Zrozumienie interesu tego nakładu jak i pozyskanie nowych oryginalnych polskich wzorów – należy, zdaje się, jeszcze do przyszłości. Niejedna firma, na której udział liczono, której eksponaty są konieczne dla budowania wystawy, cofnęła się lub żąda znacznej zapomogi, albo wręcz zamówienia eksponatu za pieniądze. Ciężkie przesilenie gospodarcze, jakie w tej chwili przechodzimy, jest niewątpliwie jednym zgłównych tego powodów. W jednym wypadku firma, której udało się, dzięki współpracy artystów, zgromadzić w swym ręku najlepsze wzory, zmuszona była z powodu przesilenia finansowego zawiesić pracę na czas nieokreślony. W drugim wypadku długotrwały, niezakończony beznadziejny strejk robotników jednej z najpoważniejszych firm, która miała być jednym z głównych eksponentów, stworzył dla Komitetu niespodziewanie trudną sytuację, z której tylko największym wysiłkiem i szczęśliwym zbiegiem okoliczności znaleśćby się mogło wyjście. Finansowe trudności wypływają z powyższego same przez się i tylko większy, natychmiastowy przypływ pieniędzy do kasy Komitetu sprawę uratować zdoła. 

VII. Wezwanie do Społeczeństwa. Odezwa, którą Komitet do społeczeństwa wystosował, przedstawiając ważność i konieczność jak najświetniejszego udziału Polski w tej wystawie wymaga poparcia całego społeczeństwa, a w szczególności prasy. Skoro rzecz jest zadecydowana i zaawansowana, wszyscy, jak stwierdza korespondent paryski poczytnego dziennika warszawskiego, jesteśmy za nią odpowiedzialni. A zainteresowanym jest nietylko ten lub inny artysta, biorący udział w wystawie, zmuszony do największego w najtrudniejszych warunkach wysiłku, wystawiony na krytykę i tyle trudności, zainteresowaną jest nietylko ta lub inna firma, ofiarnie i odważnie stająca do międzynarodowego popisu, ale całe społeczeństwo polskie, wszystkie wielkie zrzeszenia, firmy przemysłowe z obcej chociażby dziedziny, firmy handlowe, wreszcie Rząd i sfery polityczne, gdyż nikt nie zaprzeczy, że sukces Polski w Paryżu, gdy cały świat przyglądać się będzie zapasom narodów na terenie artystyczno-kulturalnym i przemysłowym, wyrażonym w tak zrozumiałych, tak do każdego przemawiających formach, odbije się zdecydowanie i korzystnie na każdej pracy w kraju, na każdem indywidualnym lub zbiorowym wysiłku. Dzisiaj bowiem żaden już kraj obejść się nie może bez zaufania zagranicy, bez zajęcia w każdej dziedzinie poważnego, swego własnego miejsca w wielkiej rodzinie narodów. 

REGULAMIN DZIAŁU NAUCZANIA W DZIALE POLSKIM NA MIĘDZYNARODOWEJ WYSTAWIE NOWOCZESNEJ SZTUKI DEKORACYJNEJ W PARYŻU 1925 R. wraz z wnioskami, uchwalony na konferencji profesorów, zwołanej przez Pana Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego dnia 29 września 1924 roku w Warszawie. 

I. W Polskim Dziale Nauczania na wystawie paryskiej, który mieścić się będzie w Galerji na I. p. w Grand Palais (dług. 44 m. X szer. 4m.) biorą udział szkoły państwowe, miejskie, prywatne i poszczególni pedagodzy. 

II. Właściwym przedmiotem wystawy są metody nauczania, nie zaś same prace szkolne jako takie. Jednakowoż i prace szkolne mogą być wystawione w tym dziale, o ile służą do zilustrowania metody. Prace wykonane w szkole, a odpowiadające swym poziomem ogólnym wymaganiom artystycznym i technicznym wystawy sztuki dekoracyjnej, mogą być umieszczone w ogólnych działach wystawy, z zaznaczeniem pochodzenia i autorstwa. 

III. Sposób przedstawienia metody może być różny, naprzykład: a), zwięzłe napisy, widoczne i czytelne, z wyznaniem wiary kierownika, lub poszczególnych pedagogów, b). tablice graficzne i statystyczne, uzmysławiające program szkolny, ilość i wiek uczniów, rodzaj i ilość warsztatów, rozwój szkoły i t. d. c). rysunki schematyczne, przedstawiające podstawy nauki formy, ornamentu lub t. p. oraz rysunki uczniów, najlepiej ilustrujące metodę i t. p. 

IV. Zakres tego działu odpowiada ogólnemu zakresowi wystawy, czyli obejmuje: architekturę, sztukę dekoracyjną i stosowaną we wszystkich jej objawach oraz twórczość dziecka z dziedziny dekoracyjnej. 

V. Plan, rozkład sali i projekt dekoracji ogólnej dostarczony będzie przez Sekcję Nauczania Komitetu Wykonawczego wystawy. Komitet wystawy da do dyspozycji wystawców surowe ściany, biorąc na siebie urządzenie sufitu (velum) i sporządzenie ścianek działowych. Wystawcy winni sami przygotować swój materjał wystawowy i przedstawić do aprobaty Sekcji Nauczania projekt urządzenia swego działu. O przyjęciu na wystawę materjału, przygotowanego przez szkołę, również decyduje Sekcja Nauczania. 

VI. Koszta przygotowania i opakowania materjału, urządzenia i dekoracji poszczególnych działów oraz proporcjonalnie rozłożone koszta dekoracji całej sali ponoszą wystawcy z funduszów własnych, szkolnych lub z zapomogi, o którą mogą się starać w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Koszta transportu tam i z powrotem bierze na siebie Komitet wystawy. 

VII. Sekcję Nauczania Komitetu stanowią pp.: Józef Czajkowski, Karol Jankowski, Wojciech Jastrzębowski, Czesław Młodzianowski, Fryderyk Pautsch, Jan Raszka, Jan Szczepkowski, Władysław Skoczylas, Karol Stryjeński, delegat oddziału art. przemysłu przy Szkole przemysłowej we Lwowie, delegat Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i delegat rządu Jerzy Warchałowski. 

VIII. Termin składania krótkich pisemnych deklaracyj udziału w wystawie pod adresem; Komitet Wykonawczy wystawy paryskiej (Tamka I. w Warszawie) upłynął 20 Października b. r. Na przedstawienie szkicu urządzenia swego działu wyznacza się termin 1 miesiąca od chwili ogólnego podziału sali i wyznaczonego w przybliżeniu miejsca. Cały zaś materjał wystawowy, po przyjęciu przez komisję, ma być przygotowany do wysyłki i dostarczony Komitetowi w Warszawie do dnia 20 lutego 1925 r., a to wobec ustalonego terminu otwarcia wystawy paryskiej już w kwietniu 1925 roku. 

Wnioski, a). Zebrani na konferencji uchwalili prosić Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, które czuwać będzie nad przygotowaniem na czas materjału zadeklarowanego przez wystawców, aby udzieliło wystawcom jak najdalej idącego poparcia, b). Uchwalono wreszcie, celem ułatwienia zrealizowania tego działu oraz przeglądu w ogólności metod nauczania w Polsce w wymienionych dziedzinach, prosić Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o urządzenie w Warszawie w drugiej połowie stycznia 1925 roku ogólnej Wystawy Szkół, która da materjał już gotowy lub do uzupełnienia na wystawę paryską. 

* * *

STANY ZJEDNOCZONE A WYSTAWA W PARYŻU. Dotąd liczba pawilonów zagranicznych wynosi 36. Stany Zjednoczone odmówiły swego udziału, a to z tego powodu, że ich dorobek na tem polu stoi zbyt nisko, aby mogły współzawodniczyć z innemi państwami.