WCZESNOŚREDNIOWIECZNE REZYDENCJE WŁADCÓW W EUROPIE ŚRODKOWEJ

Jej tematyka koncentruje się wokół palatiów, które spełniały różnorodne funkcje w społeczeństwach wczesnego średniowiecza. Pierwsze palatia na ziemiach polskich powstały w drugiej poł. X w. wg wzorów zaczerpniętych z cesarstwa niemieckiego. Zlokalizowano je w najważniejszych ośrodkach państwa Piastów: na Ostrowie Lednickim, w Poznaniu i zapewne w Gnieźnie. W rezydencjach tych zamieszkiwali pierwsi historyczni władcy: Mieszko I, Bolesław Chrobry i Mieszko II. Kamienne rezydencje zdecydowanie wyróżniały się na tle drewnianej zabudowy. Pełniły zarówno funkcje państwowe, jak i prywatne, przez co musiały odpowiadać na różne potrzeby. W palatiach znajdowały się m.in. okazałe sale reprezentacyjne, skarbiec i kancelaria. Obok mieściły się komnaty mieszkalne służące władcom i ich najbliższym. Niezwykle ważną częścią składową budowli pałacowych były kaplice. Dla zewnętrznych odbiorców podkreślały one status religii chrześcijańskiej, a dla mieszkańców pałacu stanowiły punkt, wokół którego koncentrowało się życie duchowe rodziny panującej.

Na wystawie zaprezentowane są makiety palatiów ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Modele to rekonstrukcje rezydencji odkrytych na ziemiach polskich: na Ostrowie Lednickim, Ostrowie Tumskim w Poznaniu, w Przemyślu i w Krakowie. Uzupełniają je modele pałaców cesarskich z Paderborn i Zurychu, na których mogły być wzorowane założenia piastowskie. Obok rekonstrukcji palatiów pokazane są również plany rezydencji w Gieczu i Wiślicy, Devinie, Werli oraz kaplicy w Tilledzie. Taki dobór budowli pozwala na prześledzenie różnorodności stosowanych rozwiązań technicznych, ale również tendencji stylistycznych we wczesnoromańskiej świeckiej architekturze Europy Środkowej.