RZEŹBA PLENEROWA

Rzeźbę pomnikową w parku w Szreniawie wykonali:

Jerzy Sobociński (1932-2008), artysta rzeźbiarz związany z Wielkopolską, organizator Biennale Małych Form Rzeźbiarskich. Jest on autorem większości popiersi wykonanych z betonu barwionego.

Bronisław Chromy (ur. 1925), artysta rzeźbiarz tworzący w metalu i kamieniu. Wieloletni prorektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, autor m.in. „Smoka” koło Smoczej Jamy. W Szreniawie znajdują się trzy rzeźby jego autorstwa przedstawiające owce.

Delfina Szczerbal-Jaźwińska (1932-2014), artystka rzeźbiarka związana z Poznaniem. Tworzyła małe formy rzeźbiarskie i rzeźbę plenerową. Autorka znajdujących się w Szreniawie trzech rzeźb: pastuszka i dwóch psów.

Krzysztof Jakubik (1951-2018), rzeźbiarz i medalier, trzykrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki, członek Światowej Federacji medalierów FIDEM (Fédération Internationale de la Medaille), a także wiceprezydent Związku Polskich Artystów Rzeźbiarzy w Zarządzie Głównym w Warszawie.

Adam Wójkiewicz, w latach 1999-2004 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Obecnie jest członkiem Wielkopolskiego Związku Artystów Rzeźbiarzy i tworzy w Środzie Wielkopolskiej.

popiersie biedrzycki
Stefan Biedrzycki (1876-1936),

agronom i inżynier technolog. Profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Politechniki Warszawskiej. Aktywny uczestnik działalności Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Autor zarówno licznych prac naukowych, jak i podręczników, współpracownik wielu towarzystw naukowych, m.in. Centralnego Towarzystwa Rolniczego. Od 1924 r. systematycznie zajmował się gromadzeniem zbiorów obrazujących historię rozwoju techniki rolnej na ziemiach polskich. Stworzył unikalną w skali europejskiej kolekcję maszyn i narzędzi rolniczych, z których część ocalała z pożogi wojennej i należy do najcenniejszych zbiorów MNRiPR-S w Szreniawie.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie cegielski hipolit
Gaspar Józef Hipolit Cegielski (1813-1868),

filolog, działacz społeczny, publicysta, przemysłowiec. W latach 1840-1846 uczył łaciny, greki, języka polskiego oraz historii i geografii w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po odmówieniu wykonania polecenia władz szkolnych dotyczącego przeszukania mieszkań swoich uczniów, podejrzanych o konspirację patriotyczną, został zawieszony, a później usunięty z zajmowanego stanowiska. Nie mając nadziei na ponowne zatrudnienie w szkolnictwie, postanowił rozpocząć praktykę kupiecką. W 1846 r. otworzył w Bazarze sklep z wyrobami żelaznymi, z którego później powstały zakłady naprawcze, a następnie „Fabryka Machin i Narzędzi Rolniczych”. Założone przez Cegielskiego przedsiębiorstwo istnieje do dzisiaj pod nazwą „H. Cegielski – Poznań S.A.”.

Autor rzeźby: Krzysztof Jakubik

popiersie chlapowskiego
Dezydery Adam Chłapowski (1788-1879),

generał, brał udział w kampaniach napoleońskich (był oficerem ordynansowym Napoleona) i w powstaniu listopadowym. Nagrodzony orderami Virtuti Militari oraz Legią Honorową. Więziony przez władze carskie. Działacz gospodarczy i kulturalny, prekursor pracy organicznej, twórca wzorcowego gospodarstwa rolnego, organizator pierwszych praktyk rolniczych. Autor podręcznika „O rolnictwie”.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie czapski
Marian Czapski (1811-1906),

z wykształcenia prawnik, z zamiłowania przyrodnik i hodowca koni. Autor „Historii powszechnej konia” wydanej w 3 tomach w 1874 r., będącej podstawową pracą z dziedziny hipologii, przetłumaczonej na języki rosyjski i niemiecki, oraz licznych artykułów, m.in. w poznańskim „Ziemianinie”.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie drzymala
Michał Drzymała (1857-1937),

chłop z Podgradowic w pow. wolsztyńskim. W latach 1904-1909 prowadził z administracją Królestwa Prus spór o pozwolenie na budowę domu. Ustawa antypolska zabraniała budowania domów na gruntach polskich, Drzymała zamieszkał więc z rodziną na własnym gruncie w wozie wędrownym. Wóz Drzymały stał się symbolem walki z germanizacją w zaborze pruskim. W 1939 r. rodzinną wieś chłopa przemianowano na Drzymałowo.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie dzierzon
Jan Dzierżon (1811-1906),

ksiądz katolicki ze Śląska, wybitny pszczelarz, nazywany ojcem współczesnego pszczelarstwa. Odkrył u pszczół partenogenezę, czyli dzieworództwo, bezpłciową odmianę rozmnażania, w której osobniki potomne rozwijają się z niezapłodnionej komórki jajowej. Skonstruował pierwszy na świecie ul snozowy o ruchomych plastrach. Autor licznych publikacji tłumaczonych na języki obce. Odznaczony wieloma nagrodami europejskimi.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie glinka
Mikołaj Glinka (1827-1907),

hodowca owiec elektoralnych i bydła holenderskiego. Owce hodowane przez niego były nagradzane na licznych wystawach krajowych i zagranicznych.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie głowacki
Bartosz Głowacki (ok. 1758-1794),

chłop spod Krakowa, bohater insurekcji kościuszkowskiej, uczestnik ataku kosynierów na armaty rosyjskie, za co został mianowany przez Tadeusza Kościuszkę oficerem. Zmarł wskutek ran odniesionych w bitwie pod Szczekocinami.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie janasz
Daniel Janasz (daty życia nieznane),

hodowca bydła, aktywny działacz Sekcji Rolnej przy Towarzystwie Popierania i Przemysłu i Handlu, organizował Wydział Hodowlany i Mleczarski Centralnego Towarzystwa Rolniczego. Rzecznik wprowadzenia kontroli obór. W 1879 r. założył jako pierwszy w Królestwie Polskim mleczarnię posługującą się wirówką.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie kosciuszko
Tadeusz Kościuszko (1746-1817),

generał polski i amerykański, inżynier wojskowy. Uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych w latach 1776-1783. Jako Najwyższy Naczelnik Sił Zbrojnych był przywódcą powstania przeciwko Rosji i Prusom 1794 r. Po klęsce pod Maciejowicami dostał się do niewoli rosyjskiej. Po uwolnieniu udał się na emigrację, początkowo do Stanów Zjednoczonych, następnie do Francji i Szwajcarii. Był rzecznikiem zniesienia poddaństwa chłopów, czemu dał wyraz w Uniwersale Połanieckim.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie mikolajczyk
Stanisław Mikołajczyk (1901-1966),

polityk, przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego, poseł na Sejm, premier Rządu RP na Uchodźstwie, wicepremier i minister rolnictwa w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowym. Przeciwstawiał się zbudowaniu komunistycznego systemu władzy w Polsce. W sfałszowanych wyborach parlamentarnych w 1947 r. poniósł porażkę i wobec zagrożenia aresztowaniem, zdecydował się na ucieczkę do Wielkiej Brytanii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W USA podjął działalność polityczną na rzecz państwa polskiego. Zmarł na emigracji. W 2000 r. jego prochy sprowadzono do Polski i złożono na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie Tadeusz nowak
Tadeusz Nowak (1913-1994),

polityk, działacz ludowy, publicysta. Pochodził z rodziny zamożnych chłopów z Wielkopolski. W 1934 r. wstąpił do Stronnictwa Ludowego, gdzie współdziałał ściśle ze Stanisławem Mikołajczykiem. W czasie okupacji po aresztowaniu i śmierci Jana Wojkiewicza przejął wszystkie sprawowane przez niego kierownicze funkcje. Po zakończeniu wojny Tadeusz Nowak ze względu na publiczne przeciwstawianie się łamaniu prawa przez partię komunistyczną został w 1950 r. aresztowany. Po trzech latach zwolniono go, ale aż do 1989 r. znajdował się poza nurtem przemian politycznych zachodzących w kraju. Pracował w Zjednoczeniu Przemysłu Ziemniaczanego, Wielkopolskiej Spółdzielni Ogrodniczej, zajmował się również pszczelarstwem. Za osiągnięcia w swojej pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu rolno-spożywczego otrzymał w 1982 r. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1989 r., został wybrany prezesem Zarządu Wojewódzkiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego a w 1990 r. Prezesem Honorowym Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zmarł w 1994 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Autor rzeźby: Adam Wójkiewicz

popiersie oczapowski
Michał Oczapowski (1788-1854),

ekonomista, pionier nauk rolniczych w Polsce. Profesor Uniwersytetu w Wilnie oraz dyrektor Instytutu Agronomicznego w Marymoncie. Autor wielu publikacji z dziedziny rolnictwa, m.in. 12-tomowego „Gospodarstwa wiejskiego”.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie Ryxowa
Izabella Ryxowa (Ryksowa) (1843-1903),

pierwsza polska zootechniczka, hodowczyni trzody chlewnej i drobiu. Sprowadziła inkubator wodny Lagrange’a. Brała udział w licznych wystawach rolniczych, uzyskując złote i srebrne medale. Udzielała się w Towarzystwie Przyjaciół Oświaty, Krakowskim Towarzystwie Rolniczym, Towarzystwie Gospodarczo-Rolniczym. Obracała się w krakowskich kręgach artystycznych i literackich.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

Popiersie Maksymilian Nowicki-Siła
Maksymilian Siła-Nowicki (1824-1890),

zoolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Akademii Umiejętności. Był pionierem ruchu ochrony przyrody w Polsce, Szczególnie pasjonował się florą i fauną tatrzańską, współtworzył Towarzystwo Tatrzańskie oraz założył Krajowe Towarzystwo Rybackie. Jako jeden z pierwszych prowadził badania naukowe nad chorobami i szkodnikami roślin uprawnych.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie Stanisław Staszic
Stanisław Staszic (1755-1826),ksiądz katolicki, publicysta, uczony przyrodnik i geolog, polityk (m.in. minister stanu Księstwa Warszawskiego od 1809, minister stanu Królestwa Polskiego od 1824). Jako pierwszy odkrył złoża węgla w Polsce. Był zwolennikiem reform społecznych, działał na rzecz poprawy położenia chłopów. W 1816 r. założył Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, uwalniając zamieszkałych na jego terenie chłopów od poddaństwa.

Autor rzeźby: Jerzy Sobociński

popiersie Jan Wójkiewicz
Jan Wojkiewicz (1906-1942),

działacz ludowy, prezes wielkopolskiego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Twórca i pierwszy komendant Batalionów Chłopskich X Okręgu Poznań. Działacz delegatury Rządu Rzeczpospolitej Polskiej. Zamordowany przez hitlerowców w Forcie VII w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari.

Autor rzeźby: Adam Wójkiewicz

rzeźby
„Owca” – tak zatytułowana jest każda z trzech prac pełnoplastycznych, tworzących razem grupę wolnostojących rzeźb, wykonanych z kamieni polnych i kamionki.

Autor rzeźb: Bronisław Chromy

rzeźba chłopiec z piszczałką
„Pastuszek z owczarkiem” – kompozycja kamionkowa w kolorze brązowym, pełnoplastyczna, wolnostojąca. Przedstawia grającego na fujarce pastuszka i siedzącego obok psa. Rzeźby zbliżone do wielkości naturalnej.

Autorka rzeźb: Delfina Szczerbal

rzeźba pies
„Owczarek alzacki” – rzeźba kamionkowa w kolorze brązowym, pełnoplastyczna, wolnostojąca. Przedstawia siedzącego psa owczarka. Rzeźba zbliżona do wielkości naturalnej.

Autorka rzeźby: Delfina Szczerbal

Poza rzeźbą parkową przedstawiającą postacie wybitnych działaczy ludowych, polityków, żołnierzy, na terenie Muzeum znajdują się również rzeźby będące efektem pleneru rzeźbiarskiego, który odbył się w Szreniawie w 2012 r.

rzeźba
Krzysztof Jakubik

„Multiplikacja”

rzeźba
Karolina Komasa – Kusz

„Pierwsze”

rzeźba modliszki
Jerzy Grygorczuk

„Nasza modliszka”

rzeźba
Michał Kubiak

„Popiersie portretowe”

rzeźba
Joto Giotto Dimitrow

„Modernizacja rolnictwa”

rzeźba
Joto Giotto Dimitrow

„Kury pieją”

rzeźba
Michał Wielopolski

„Mapa” (inspiracją do jej powstania było satelitarne zdjęcie Szreniawy)

Więcej na temat rzeźby plenerowej w Muzeum można przeczytać w artykule w „Roczniku MNRiPR-S w Szreniawie” t. 29

Fotografie: Hanna Ignatowicz, Katarzyna Jackowska, Anna Barłóg-Mitmańska, Adam Wasielewski, Piotr Pietrzak.

/Kamila Śliwińska/