OGRODNICTWO I GLEBOZNAWSTWO

Wystawa otwarta po modernizacji w 2010 roku. Przedstawia dwa tematy merytorycznie ze sobą powiązane. Pierwsza część wystawy poświęcona jest przyrodniczym podstawom ogrodnictwa, czyli gleboznawstwu. Gleby powstają ze skał macierzystych wierzchniej warstwy skorupy ziemskiej. W podświetlonej gablocie obejrzeć można glebotwórcze skały magmowe, osadowe i metamorficzne często o zadziwiającej strukturze. Z bogatej muzealnej kolekcji monolitów glebowych widz może zapoznać się z dziewiętnastoma profilami glebowymi. Reprezentują one różne typy gleb występujących w Polsce. Najliczniej reprezentowane są gleby brunatne właściwe, które stanowią 25% gleb naszego kraju. Interesujące są dwa przykłady rekultywowanych gruntów pogórniczych z Kopalni Konin. Dwudziestoletni okres odpowiedniej rekultywacji przywrócił im miano gleb, ale antropogenicznych. Niezwykle malownicza jest, ujęta w nowoczesną formę, makieta ilustrująca przekrój naturalnego środowiska łąki. Przedstawia ona wpływ zmieniających się warunków środowiska na skład gatunkowy roślin danego siedliska przyrodniczego. Temat ogrodnictwa ze względu na małą powierzchnię wystawienniczą przedstawiony został hasłowo poprzez aranżację różnego typu ogrodów. Ogrodnictwo na ziemiach polskich rozwijało się już w okresie przedpiastowskim. Pierwsze ogrody włościańskie mały charakter użytkowy. Zakładano je tuż przy chatach i uprawiano w nich rośliny rodzime i napływowe np. bób, groch, rzepę, ogórki itp. Pierwsze ogrody ozdobne w okresie średniowiecza zaczęli zakładać zakonnicy sprawadzani do Polski: Cystersi i Benedyktyni. Wirydarz klasztorny, otoczony z czterech stron murami i krużgankami, stanowił miejsce spacerów i wypoczynku wśród pachnących ziół i roślin kwiatowych. W okresie odrodzenia pojawiły się ozdobne ogrody pańskie tzw. dziardyny. Obsadzane były drzewami w formach alei, szpalerów strzyżonych lub labiryntów. W ogrodach takich bywały posągi, groty, wysepki na wodzie, mostki i wymyślne fontanny. Dla XIX wieku charakterystyczne stały się ogrody pałacowe, dworskie i miejskie publiczne a dla XX wieku różnego typu parki.

W drugiej połowie XIX wieku produkcja ogrodnicza nabrała charakteru wielkotowarowego. Nastąpiła intensyfikacja i specjalizacja produkcji na: warzywnictwo, sadownictwo i uprawę roślin ozdobnych. Na wystawie prezentowany jest postęp techniczny w zakresie używanych narzędzi ogrodniczych. Na uwagę zasługuje makieta pierwszego ogrodu hodowlanego założonego przez Jana Ulricha w Warszawie w 1805 roku. Obejrzeć można również modele starszych typów szklarni i inspektów.

/Dorota Matela/