Zatrzymać czas, ukazać piękno

Jednym z podstawowych zadań muzeów jest zachowanie dorobku kultury materialnej przeszłych pokoleń i przekazanie ich naszym potomkom. W realizacji tej misji kluczową rolę odgrywają pracownie konserwatorskie. Konserwatorzy działają na zapleczu muzeum, ich praca jest tym lepsza, im mniej widoczna. Z tego powodu trudno jest im zaistnieć w świadomości społecznej, ale ich działalność jest jednak trudna do przecenienia.

Wystawa Zatrzymać czas, ukazać piękno ukazuje prace konserwatorów w poszczególnych pracowniach. Odkrywa przed zwiedzającymi tajemnice warsztatu konserwatora oraz kolejne etapy konserwacji różnych obiektów.

Na wystawie będzie można poznać tajniki działalności pięciu pracowni.

1. Pracownia Konserwacji Ceramiki przedstawi proces konserwacji naczyń archeologicznych od stanu, w jakim archeolodzy dostarczają je do Działu Konserwacji Zbiorów, do efektów widocznych na wystawach. Ponadto zaprezentowane zostaną metody rekonstrukcji aplikacji kościanych (parawan japoński) oraz konserwacja naczyń ceramicznych (lokalne wyroby ceramiczne z XVII–XVIII w., tzw. towary szczecińskie).

2. Na ekspozycji Pracowni Konserwacji Papieru dowiemy się, jakie są najpoważniejsze zagrożenia dla obiektów papierowych oraz jak wygląda proces ich konserwacji (na przykładzie grafik, map i dokumentów).

3. W części wystawy poświęconej Pracowni Konserwacji Mebla i Broni będzie można obejrzeć film poświęcony konserwacji toporka średniowiecznego i zapoznać się z budową kuszy średniowiecznej. Dzięki nowoczesnym badaniom udało się ustalić, że konstrukcje kompozytowe wcale nie są wymysłem współczesnym!

4. Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej przedstawi aranżację warsztatu malarskiego z czasów, gdy artysta musiał sam przygotowywać farby i
podłoża malarskie. Poznamy współczesne metody badawcze, pomagające odtworzyć proces malowania obrazu. Ponadto pokazane zostaną przykładowe efekty wykonywanych w pracowni konserwacji obrazów oraz ram.

5. Pracownia Konserwacji Drewna i Metalu przybliży nam proces konserwacji drewna archeologicznego – na przykładzie średniowiecznych łodzi. Obejrzymy też metalową figurkę Buddy, w trakcie konserwacji której udało się odkryć zwoje modlitewne ukryte wewnątrz statuetki. Ponadto zaprezentowany zostanie proces konserwacji buta średniowiecznego wydobytego na szczecińskim Podzamczu.

W Muzeum Narodowym w Szczecinie pracownicy konserwują rocznie od 350 do 550 zabytków. Czasem są to proste prace kosmetyczne, polegające na usunięciu zanieczyszczeń z powierzchni zabytku, innym razem – duże konserwacje, np. ołtarzy gotyckich lub łodzi archeologicznych, trwające nawet kilka lat.

Praca działu to nie tylko konserwacja. Do obowiązków pracowników należy także ocena stanu zachowania zabytków wypożyczanych pomiędzy muzeami. Dokumentacja sporządzana jest zarówno przed wypożyczeniem do innej instytucji, jak i po powrocie obiektu. Rocznie wykonuje się ok. 500 takich opracowań.

Obowiązkiem konserwatorów jest również monitorowanie warunków klimatycznych w salach wystawowych. Zadanie to realizowane jest dzięki czujnikom wilgotności i temperatury, zainstalowanych w różnych punktach pomieszczeń.

Wreszcie konserwacja dzieł sztuki to także specjalistyczne prace badawcze pozwalające lepiej poznać materiał, z którym mamy do czynienia, oraz podjąć właściwe decyzje dotyczące przebiegu procesu konserwatorskiego. Wykonane analizy przynoszą niekiedy ciekawe odkrycia z zakresu budowy i historii obiektu.