„Formy podstawowe” to cykliczny program skierowany do uczennic i uczniów od czwartej do ósmej klasy szkoły podstawowej, realizowany przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Edukacyjną Fundację im. Romana Czerneckiego. W tym roku odbędzie się jego trzecia edycja.
W ramach programu powstaje pudełko mieszczące w sobie propozycję wystawy, która w każdej chwili może się zmaterializować w kształcie wybranym przez uczniów, wspieranych przez kadrę nauczycielską i zespół edukacji Muzeum.
Wśród artystów, którzy w tym roku, specjalnie na zaproszenie “Form podstawowych”, przygotowali swoje nietypowe dzieła sztuki, znalazło się 8 artystów i artystek z Polski i zagranicy: Adriano Costa, Jarosław Fliciński, Veronika Hapchenko, Edith Karlson, Krzysztof Maniak, Ahmet Öğüt, Olivia Plender, Laure Prouvost.
Ich prace zapakowane zostały w specjalne zaprojektowane przez architekta Macieja Siudę pudełka-narzędziowniki (przypominające kształtem wielkie piórniki) i wysłano do 10 wybranych szkół podstawowych z miejscowości poniżej 30 tys. mieszkańców w województwie mazowieckim i 4 instytucji kultury.
Pudełka i dzieła sztuki w nich zawarte są bazą do dalszych aktywności realizowanych w szkołach. To “uśpiona” sztuka, instrukcje i propozycje artystycznych działań i eksperymentów, które stanowią zaproszenie i inspirację dla uczniów i uczennic do wspólnej pracy nad przygotowaniem własnych dzieł sztuki oraz finałowych wystaw w przestrzeni szkół (w klasach, na korytarzach czy boisku). Pomogą im w tym ich nauczycielki i nauczyciele oraz odwiedzające szkoły edukatorki muzealne z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Wystawa – zaprojektowana w formie artystycznych ćwiczeń i obiektów umieszczonych w pudełku – odwołuje się do tradycji historii sztuki: postaci Marcela Duchampa i jego wystawy podróżującej w walizce czy też „Ffluxkits”, czyli pudełek przygotowywanych przez artystów związanych z ruchem Fluxus, które zawierały m. in. partytury, modele, nagrania audio, gry, puzzle i szablony. Formy podstawowe odnoszą się także do innych eksperymentów związanych ze sztuką i edukacją podejmowanych w XX i XXI wieku, takich jak Pure Consciousness – zainicjowaną w 1998 roku serią wystaw On Kawary, które miały miejsce w przedszkolach. Obrazy japońskiego konceptualisty mogły posłużyć jako narzędzia dydaktyczne wspomagające naukę dni tygodnia i cyfr.
Program jest realizowany w klasach i na korytarzach szkolnych, w salach gimnastycznych i na boiskach. Wystawa umieszczona w pudełku może być przygotowywana wielokrotnie i interpretowana na rozmaite sposoby (poprzez każdorazową selekcję fragmentów, inny dobór skali i kolorów itp.). Za jej pomocą stawiamy pytania: co możemy zrobić ze sztuką? Czym może być wystawa? Czego możemy się nauczyć od artystek i artystów? Czy poprzez kontakt ze sztuką powstaje wiedza? I w końcu: jak rozumieć sztukę lub jak czerpać przyjemność z jej nierozumienia?
„Formy podstawowe” zostały zainspirowane inicjatywą School Prints [Druki szkolne], którą realizowano przez chwilę w Wielkiej Brytanii tuż po drugiej wojnie światowej. Zestaw litografii stworzonych przez grupę uznanych artystów trafił wówczas do szkół podstawowych. Były to dzieła m.in.: Barbary Jones, Henriego Matisse’a, Henriego Moore’a, Johna Nasha czy Pabla Picassa.
Program „Formy podstawowe” powstaje pod opieką kuratorską Sebastiana Cichockiego i Heleny Czerneckiej.
Projekt realizowany w ramach współpracy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w
Warszawie i Edukacyjnej Fundacji im. Romana Czerneckiego.