Na wspólnym podwórku

Miniony świat wielonarodowościowej i wielokulturowej Łodzi sprzed 1939 r. ożywa na wystawie prezentowanej w podziemiach Pałacu rodziny Poznańskich. To zaproszenie do spotkania z polskimi, niemieckimi i żydowskimi lokatorami czynszowej kamienicy, którzy współdzielą radości i smutki dnia codziennego.

Wielowątkowa opowieść o przemysłowej metropolii z początku XX w. pozwala poznać i zrozumieć realia życia w przestrzeni, w której nieustannie krzyżowały się drogi przedstawicieli kilku narodowości. Wystawa podzielona jest na osiem stref tematycznych, poświęconych wybranym zagadnieniom z życia industrialnej, wielokulturowej Łodzi, a ukazanych na tle fenomenu rozwoju przemysłowego i demograficznego miasta. Przywołuje rzeczywistość, której już nie ma, bo została unicestwiona przez II wojnę światową. Zwiedzający odwiedza gabinet carskiego urzędnika, poznaje łódzkie świątynie i synagogi, po drodze spotyka fabrykanta, zagląda do pracowni grawera i sklepu modystki, by przez prześwit bramy wjazdowej wejść na typowe miejskie podwórze, z którego udaje się do mieszkań łódzkich rodzin.

Zróżnicowana społeczność przemysłowej metropolii reprezentowana jest na ekspozycji przez grono bohaterów mieszkających we wspólnym domu. Na wystawie zaaranżowane są mieszkania rodzin: żydowskiej Goldmanów, polskiej Kaczmarków i niemieckiej Langerów, wypełnione specjalnie dobranymi przedmiotami, związanymi z religią i językiem domowników. Przechadzając się po korytarzu kamienicy, zaglądamy przez uchylone drzwi i przysłuchujemy się rozmowom prowadzonym w jidysz, po polsku i niemiecku.

Obrazu codziennego życia dopełnia wizyta w lokalu zabytkowego magla, a także chwila odpoczynku w kawiarence, dawniej zwanej w Łodzi cukiernią, gdzie rozbrzmiewają dźwięki piosenek z międzywojnia. W podświetlonej witrynie kramu żydowskiego kupca Goldmana zobaczyć można ciekawą kolekcję porcelany i szkła użytkowego ze zbiorów Muzeum.

Dzięki starannie przygotowanym ścieżkom audio zwiedzający może wsłuchać się w dźwięki ulicy i poczuć atmosferę jej zgiełku. Na przedwojennym podwórku rozbrzmiewa śmiech dzieci, słychać pogawędki sąsiadek przy studni, odgłosy trzepania dywanów, wyładunku węgla do piwnicy czy śpiewu ptaków. Gry interaktywne i materiały audiowizualne uzupełniają zachowane obiekty pochodzące z tkanki miasta, m.in.: elementy pieca kaflowego z dekoracjami rocaille, trzy pary drzwi wejściowych z ozdobną kratą*, obsadzone w fasadzie zaaranżowanej kamienicy czynszowej, żeliwna pompa studzienna czy zabytkowa pokrywa włazu kanalizacyjnego z napisem cyrylicą, pochodząca z łódzkiej firmy braci Zell**.

Kurator: Anna Walaszczyk

Dofinansowanie: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Łodzi.

*Artefakty przekazane Muzeum przez Miejskiego Konserwatora Zabytków w Łodzi zostały poddane renowacji przez łódzką firmę Renowa – Renowacja i Pielęgnacja Obiektów Dziedzictwa Historycznego Karol Brzeziński.

**Obiekty pochodzą z zasobów Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi i zostały użyczone na wystawę w długoletni depozyt.