Makieta Zaginionego Kwartału

Makieta historycznych fragmentów Łodzi rekonstruuje kształt miasta z 1939 r., czyli okresu najgęstszej zabudowy, tuż przed zniszczeniami II wojny światowej. Ulice i budynki Starego oraz Nowego Miasta zostały pieczołowicie odwzorowane w oparciu o archiwalne dokumenty i fotografie.

Pierwsza część makiety, zaprezentowana we wrześniu 2015 r., obejmuje zabudowę, która przed II wojną światową znajdowała się na obszarze dzisiejszego Parku Staromiejskiego oraz Starego Miasta, od ulic Ogrodowej i Północnej do Wojska Polskiego i Limanowskiego. Większość tych budynków dziś już nie istnieje, a niektóre ulice mają nieco inny przebieg. Część obiektów zburzono w trakcie budowy łódzkiego getta, aby oddzielić je od reszty miasta pasem pustej ziemi. Kamienice, które znajdowały się w obrębie getta, zostały zrównane z ziemią po wojnie, aby w ich miejsce mogło powstać nowoczesne osiedle robotnicze. W tej części makiety szczególną uwagę zwraca czerwony dwuwieżowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, stojąca opodal synagoga Alte Szil oraz przestrzeń Starego Rynku.

W kolejnym etapie powstała druga część makiety, przedstawiająca Nowe Miasto z okresu przedwojennego: kwartały pomiędzy ulicami Północną i Południową oraz Zachodnią i Kilińskiego. Ten obszar uległ zmianom w znacznie mniejszym stopniu niż północna część miasta i nadal możemy podziwiać przeważającą część budynków. Większość historycznych nazw ulic obowiązuje do dziś. Zagadką dla niektórych łodzian może być jedynie ulica Południowa, która zmieniła się w ulice Próchnika i Rewolucji 1905 r. W Nowym Mieście wyróżnia się fabryka przy ulicy Kilińskiego z okazałym kominem (zabudowania należące niegdyś do Roberta Biedermanna), gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego, z charakterystycznymi podjazdami, a naprzeciwko niego budynek Banku Handlowego, dziś stanowiącego siedzibę Gminy Żydowskiej. W oparciu o archiwalne zdjęcia odtworzono wschodnią pierzeję ulicy Zachodniej, która została zburzona w latach sześćdziesiątych XX w. podczas poszerzania tej arterii.

Makieta została wykonana w ramach projektu „W poszukiwaniu zaginionego kwartału” zrealizowanego dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacji Orange, a także dzięki Panu Markowi Zimochowi. Towarzyszy jej film omawiający przeszłość zaprezentowanego fragmentu miasta oraz publikacja online W poszukiwaniu zaginionej ciągłości miasta.