PORTRET REPREZENTACYJNY I EPITAFIJNY

Wystawa portretu reprezentacyjnego i trumiennego składa się z najciekawszych tego typu zabytków ze zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie. Prezentowane obiekty ukazują ważne zjawiska w nurcie polskiego malarstwa portretowego. Najstarsze przykłady odnoszą się do tradycji sarmackich, tak jak portret Marka Matczyńskiego (1631–1697), podskarbiego wielkiego koronnego i wojewody ruskiego, pochodzący z kościoła oo. Pijarów w Warężu, którego Matczyński był fundatorem i dobrodziejem. Drugim niezwykle ważnym i pięknym obiektem jest portret trumienny hetmana wielkiego koronnego Józefa Stanisława Potockiego (1673–1751). Malowany na blasze portret okala ozdobna srebrna rama. Znajdująca się na niej punca pozwala łączyć jej powstanie ze złotnikiem Salomonem Hardwaldtem. Portret pochodzi z kolegiaty w Stanisławowie, obecnie Iwano-Frankiwsku, w której Potocki został pochowany w 1751 r. Przedstawienie było przeznaczone do „castrum doloris”, czyli bogato zdobionego katafalku w oprawie architektonicznej. Był to z kolei jeden z elementów „pompa funebris”, charakterystycznej dla okresu sarmackiego celebracji arystokratycznych pogrzebów.

Typowe dla 2. poł. XVIII w. portrety szlacheckie prezentowane są przez portret nieznanego mężczyzny i nieznanej damy. Stylistycznie łączą się z nimi XIX-wieczne przedstawienia, takie jak portret Stanisława Franciszka Walewskiego herbu Kolumna. Interesującym portretem salonowym jest natomiast przedstawienie damy w różowej sukni pędzla Józefa Męciny Krzesza (1860–1934) z końca XIX w.

Portret początku XX w. reprezentowany jest przez wizerunek Józefa Neumana (1857–1932) i jego żony Kazimiery z Pillerów, autorstwa Ludwika Koehlera oraz subtelny portret konny utrzymany w duchu malarstwa secesyjnego damy na koniu, być może Ireny Skwierczyńskiej (1897–1984). Charakter i sposób malowania tego ostatnie może wskazywać na autorstwo Edwarda Okunia (1872–1945).