200 LAT KOPALNI „KATOWICE”. NASZA KOPALNIA

Historia kopalni „Katowice” („Ferdynand”) zaczęła się w 1823 roku. Wówczas sukcesem zakończyły się starania Ignatza Ferdinanda von Beyma, jednego z udziałowców pobliskiej huty cynku „Fanny”, mające na celu rozpoczęcie wydobycia węgla w rejonie Bogucic. Początkowo prosta eksploatacja płytko zalegających pokładów przerodziła się z upływem czasu w wartościowy zakład wydobywczy. Kolejni właściciele, administratorzy oraz kierownicy dokładali starań, aby wyposażyć go m.in. w dostępne nowości techniczne, a liczne pokolenia górników z zaangażowaniem sięgały po zalegające w tym miejscu bogate złoża. Działalności zakładu towarzyszyło także wiele inicjatyw społecznych, obejmujących z biegiem lat kolejne dziedziny. Ludzie związani z kopalnią mogą godzinami opowiadać wydarzeniach kulturalnych, obchodach barbórkowych, wczasach pracowniczych czy imprezach sportowych.

W swojej historii kopalnia trzy razy stawała przed groźbą zamknięcia. Najpierw w 1875 roku, kiedy to podziemne wyrobiska zostały zalane przez wody gruntowe. Stosunkowo mały, jak na ówczesne czasy, zakład przez kilka miesięcy pozostawał nieczynny. Wydobycie zdołano przywrócić dopiero w połowie 1877 roku. Kolejny raz widmo likwidacji pojawiło się w czasie wielkiego kryzysu ekonomicznego na początku lat 30. XX wieku. Wówczas w obronie zakładu stanęły tysiące mieszkańców Katowic oraz władze miejskie chcące prowadzić kopalnię na własny rachunek. „Ferdynand” został unieruchomiony na kilka miesięcy, ale ostatecznie produkcję wznowiono jesienią 1933 roku. Ostatni raz miał miejsce pod koniec lat 90. XX wieku. Prowadzona wówczas od kilku lat restrukturyzacja górnictwa zakończyła 176-letnią tradycję wydobycia węgla w tym miejscu.

Kopalnię zamknięto, ale pamięć o niej przetrwała. Miejsce to zyskało szansę, której nie miało wiele innych zakładów spośród kilkudziesięciu działających w województwie śląskim. Duża część historycznych zabudowań została zachowana, a dzięki adaptacji na potrzeby Muzeum Śląskiego w Katowicach stała się wizytówką Śląska, jedną z najbardziej reprezentacyjnych przestrzeni regionu. Ze względu na szacunek do miejsca, w którym się znajdujemy, jego bogatej historii, tradycji oraz dziesiątek tysięcy ludzi związanych z nim zawodowo i emocjonalnie 200-lecie kopalni zostało uczczone jubileuszową wystawą.

Kurator wystawy: dr Piotr Rygus
16.09.2023–30.06.2024
Muzeum Śląskie w Katowicach, ul. T. Dobrowolskiego 1 / Stolarnia i Spichlerz