Z dziejów Katowic

Wystawa ukazuje pełne dynamizmu dzieje Katowic aż po czasy współczesne na tle burzliwych wydarzeń historycznych w tej części Europy. Zawiera przy tym wątki z przeszłości różnych dzielnic miasta, niegdyś niezależnych osad.

Katowice otrzymały prawa miejskie 11 września 1865 roku. Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii miejscowości, jednak bez wątpienia nie stanowiło jej początku, którego możemy dopatrywać się kilkaset lat wcześniej. Część spośród dzisiejszych dzielnic Katowic ma bowiem rodowód średniowieczny. Czasów średniowiecza sięgają również tradycje hutnicze Katowic, ponieważ warunki naturalne umożliwiły wielowiekowe funkcjonowanie kilku kuźnic żelaza na obszarze dzisiejszego miasta, przede wszystkim nad rzeką Rawą. Nad nią powstała m.in. kuźnica, nazywana bogucką, której zabudowania znajdowały się dokładnie w dzisiejszym centrum miasta, w pobliżu rynku. Przy kuźnicy boguckiej, wyrosła miejscowość o tej samej nazwie, wzmiankowana już w 1397 roku. Najprawdopodobniej to właśnie jeden z dzierżących wspomniany zakład kuźników, Andrzej Bogucki, na prawym brzegu Rawy założył niewielką wieś zagrodniczą nazwaną Katowicami, po raz pierwszy wymienianą w dokumentach z 1598 roku.

W momencie założenia wioski nikt z pewnością nie przypuszczał, jaką rolę na Śląsku odegrają Katowice w późniejszych wiekach. Przełomowy dla tej miejscowości stał się czas rewolucji przemysłowej, który przyniósł wielkie zmiany technologiczne. W ich efekcie w pierwszej połowie XIX wieku na terenie dzisiejszych Katowic zaczęto wytapiać żelazo w wielkich piecach opalanych koksem. Powstały liczne huty cynku i kopalnie węgla kamiennego. Po nadaniu praw miejskich Katowice w szybkim tempie wyrosły na jeden z głównych ośrodków gospodarczych i administracyjnych Górnego Śląska. Zaledwie po kilku latach stały się miastem powiatowym, a po kilkudziesięciu – stolicą województwa. Od tej pory nieprzerwanie pełnią wiodącą rolę w regionie.

Ekspozycja została zaplanowana w sposób umożliwiający jej odbiór na trzech poziomach narracji, różniących się pod względem stopnia szczegółowości oraz formy przekazu informacji. Turyści, miłośnicy historii, zarówno dzieci jaki i dorośli – wszyscy znajdą tutaj coś dla siebie. Teksty w całości przetłumaczono na język angielski, a filmy wprowadzające w tematykę poszczególnych wątków przygotowano również w wersji dla osób niesłyszących. Ciekawe elementy interaktywne zwracają uwagę nie tylko najmłodszych. Gabloty multimedialne, aplikacje, przeźrocza przypominające okres PRL-u, szata graficzna przywołująca klimat minionych epok – to tylko część bogatej oferty. Postawiliśmy na nowoczesność i interaktywność, jednak główną rolę na wystawie pełnią eksponaty, których umieszczono tutaj ponad 500, a także liczne reprodukcje archiwalnych dokumentów, map i planów, starych pocztówek i fotografii. To one stanowią oś przewodnią, wokół której skupiają się treści merytoryczne.

Wydarzenie zostało objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018. Modernizacja wystawy stałej „Z dziejów Katowic” została dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.