Łodzie ludów świata

Podróż dookoła świata to marzenie wielu osób. Można ją zrealizować w różny sposób: bezpośrednio, jeśli dysponujemy odpowiednimi środkami finansowymi, wirtualnie, np. za pośrednictwem Internetu, a także – zwiedzając wystawy muzealne. „Łodzie ludów świata” to ekspozycja proponująca rodzaj wyprawy poznawczej po szczególnie ciekawych miejscach. Dzięki niej podróżnik ma możliwość zapoznania się z mozaiką kultur nadwodnych na świecie, reprezentowanych przez oryginalne, tradycyjne łodzie.

W Europie, Afryce, Azji, Australii, obu Amerykach, na wyspach Archipelagu Malajskiego i Oceanii wciąż używa się tradycyjnych jednostek pływających: pływaków, tratw, czółen, łodzi i statków. Wykonuje się je od pokoleń z lokalnych materiałów i prostymi technikami, o których wiedza przekazywana jest z ojca na syna. Przyjrzenie się tym jednostkom umożliwia poznanie ich funkcji, znaczenia dla lokalnych społeczności, wpływu na rozwój kultury i zmiany środowiska. Co więcej, zaświadczają one o budowanej przez pokolenia drogami wodnymi sieci powiązań między mieszkańcami Ziemi i nieustannych wzajemnych inspiracjach. Wystawa jest też wyrazem naszej kultury morskiej. Uwidacznia obecną w niej chęć poznania kultur innych ludów, zbudowania całościowego obrazu, w którym możemy ujrzeć siebie jako część globalnej całości.

Przed wyruszeniem w podróż warto uświadomić sobie, że na świecie używane są tysiące odmian tradycyjnych jednostek pływających. Rozpatrywane jako pomysły na przemieszczanie się po wodzie zawierają się one w kilku grupach. To: pływaki, tratwy, łodzie o poszyciu ze skóry i z kory, łodzie koszowe, łodzie jednopienne, łodzie klepkowe, łodzie stabilizowane. By naszkicować w miarę pełny obraz tradycji szkutniczych świata, musimy poznać reprezentantów każdej z tych grup.

Prezentowane na wystawie łodzie, które wiodą nas szlakiem kultur ludów nadwodnych świata, stanowią wybór z kolekcji 41 tego rodzaju jednostek zebranych przez NMM. Większość z nich to dary ludzi morza, przede wszystkim kapitanów i załóg polskich statków, które podczas rejsów po morzach i oceanach od połowy lat 1960. do końca lat 1980. pozyskiwały te cenne obiekty i przywoziły do Polski. Na wystawie znajdują się łodzie z niemal wszystkich stron świata, m.in. z: Kenii, Tanzanii, Ghany, Bangladeszu, Indonezji, Wietnamu, Norwegii, Irlandii, Włoch, Panamy czy Samoa.

Więcej informacji o tych i innych typach łodzi znaleźć można w sześciu kioskach multimedialnych umieszczonych na ekspozycji. Zawierają one ponad 1000 zdjęć i filmów obrazujących tradycyjne jednostki pływające, w tym najprostsze – pływaki z drewna i skóry. Ekspozycję uzupełniają liczne modele łodzi i statków, a także obiekty lokalnych kultur.

Wystawa daje możliwość zaznajomienia się z bieżącym stanem zachowania tradycyjnych jednostek pływających na świecie w ich naturalnym środowisku. Warto pamiętać, że również one uczestniczą w procesie nieustannej zmiany. Obszary ich występowania skurczyły się mocno w ciągu ostatnich 100 lat. Można spodziewać się, że wkrótce wiele z używanych jeszcze dziś jednostek będzie można zobaczyć tylko dzięki takim ekspozycjom, jak wystawa „Łodzie ludów świata”.