Semiha Berksoy śpiewa w pełnym kolorze

Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie der Gegenwart prezentuje pierwszą w Niemczech kompleksową retrospektywę tureckiej malarki i śpiewaczki operowej Semihy Berksoy (1910–2004). W latach 1936–1939 Berksoy studiował w Hochschule für Musik w Berlinie i odniósł sukcesy jako artysta wizualny i śpiewak operowy. Wystawa obejmująca ponad sześć dekad ukazuje nieustanny związek Berksoy z Berlinem i eksploruje skrzyżowanie jej dwóch pasji, podkreślając jej wyjątkowe, spontaniczne i odważne podejście do malarstwa. Przedstawia ona centralne wątki w twórczości Berksoy: przywiązanie do jej matki, malarki Fatmy Saime, ideologiczne powiązania z postaciami kultury tureckiej, takimi jak poeta Nazim Hikmet, jej kultowe role operowe oraz miejsca i wydarzenia, które zdefiniowały jej bogatą karierę. Wystawa, na której znajduje się ponad 80 obrazów i prac na papierze, a także szeroka gama dokumentów archiwalnych, fragmentów filmów i nagrań dźwiękowych, podkreśla znaczący wpływ Berksoya na krajobraz kulturowy Turcji i nie tylko.

Po zdobyciu uznania w Turcji na początku lat 30. XX wieku Berksoy otrzymała stypendium rządu tureckiego w Berlinie i zapisała się do Hochschule für Musik w latach 1936–1939. Szybko zyskała uznanie i została opisana jako „potężna sopranistka” o „wytrwałym duchu”. W 1939 roku Berksoy zagrała rolę Ariadny w operze Ariadne auf Naxos, którą wystawiono w Berlinie z okazji 75. urodzin Straussa, jednak zmuszona była wrócić do Turcji z powodu wybuchu II wojny światowej. Tam wspierała powstanie Tureckiej Opery Państwowej i Baletu oraz Państwowego Konserwatorium w Ankarze wraz z niemieckim aktorem i reżyserem Carlem Ebertem. Jednak związki Berksoy z Berlinem trwały nadal, czego dowodem jest indywidualna wystawa jej obrazów w Haus am Lützowplatz w 1969 r. oraz udział jej prac w wystawach takich jak „Najnowsza sztuka ze Stambułu” (Haus der Kulturen der Welt, 1998) i „Następna fala w Stambule” (Martin-Gropius-Bau, 2010). Kariera Berksoya łączyła w sobie operę i sztuki wizualne. Pozostała aktywną śpiewaczką operową, wykonując arię Liebestod z Tristana i Izoldy Wagnera w Lincoln Center w Nowym Jorku w 2000 roku, mając 90 lat, cztery lata przed swoją śmiercią. Jej sztuki wizualne prezentowano na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych oraz międzynarodowych biennale, w tym ostatnio na portrecie jej matki z 1965 r. na 60. Biennale w Wenecji. Wystawa w Hamburger Bahnhof zorganizowana jest w formie serii klastrów, które pełnią funkcję operowych winiet, w których postacie Berksoya pojawiają się niczym postacie na scenie. Obok nich prezentowane są rzadkie nagrania Berksoya z lat 30. XX wieku do początku XXI wieku.

Katalog wystawy
Wystawie towarzyszy drugie specjalne wydanie serii katalogów Hamburger Bahnhof, opublikowane przez Silvana Editoriale, liczące 280 stron i dostępne w Buchhandlung Walther König za 20 euro. Numer katalogowy: 9788836660360

Kuratorzy
Kuratorami wystawy są Sam Bardaouil i Till Fellrath, dyrektorzy Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie der Gegenwart. Asystentki kuratorów Emily Finkelstein i Agnes Rameder, Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie Gegenwart.