Mierzwa i srebro. Gdańsk w XIII wieku

Codzienne przedmioty stanowią tło dla wydarzeń naszego życia. Podobnie zabytki – przechowują wspomnienia o pierwszych użytkownikach. Podpowiadają nam, jak wyglądał ich dzień, z czym się zmagali i o czym marzyli.

Moc opowiadania historii jest zaklęta w niepozornych rzeczach, osobistych bibelotach. Odnalezione przez archeologów w miejscach nieoczywistych – głębokich błotach otaczających dawne domy, czyli w mierzwie, są dla badaczy równie wartościowe co średniowieczne srebro.

Snują bowiem opowieść o zwykłych ludziach – kupcach, rybakach i tkaczkach, żyjących w czasach przeobrażeń: gdy tereny dzisiejszego Gdańska nie były jeszcze częścią miejskiego krajobrazu. Opowieści te bywają zaskakujące – w dawnej słomianej ściółce odnajdujemy unikaty na skalę kraju, ślady styku kultur Wschodu i Zachodu. Dzięki nim wiemy, że dawni mieszkańcy kwartału ograniczonego dzisiaj ulicami Tartaczną i Panieńską byli podobni do nas. Podążali za aktualnymi trendami, interesował ich świat – dowiadywali się o nim od podróżników, kupców i wojowników. Bez Internetu, bez książek i dalekich podróży odcisnęli swój ślad w materialnej kulturze średniowiecznej Europy.

Bliskie są nam aspiracje wczesnośredniowiecznego człowieka: mieć to, co wyjątkowe i rzadkie. Realizowano je na miarę posiadanych zasobów – poprzez naśladownictwo, sprytne imitacje, w ramach dostępnych surowców. I choć cyna zastąpiła srebro, a szklane paciorki klejnoty, to nie sposób odmówić tym zabytkom nieoczywistego piękna.

Przedmioty odnalezione w trakcie badań archeologicznych prowadzonych przy ul. Tartacznej zwiastują to, czym stanie się Gdańsk, jaki znamy dzisiaj: miejscem spotkań wielu kultur i narodów, strefą krzyżowania się wpływów i źródłem inspiracji.

Na wystawie prezentujemy jedynie procent z tysięcy zabytków odnalezionych w trakcie wykopalisk przy ul. Tartacznej. To wybór przedmiotów najlepiej ilustrujących ten bogaty i wciąż badany zbiór złożony m.in. z biżuterii, ceramiki, rzadkich zabytków organicznych i monet.