Adam Garnek Świetlistość stali. Maszyny, ekrany, instrumenty

Wystawa Adama Garnka jest kolejną propozycją z cyklu wystaw prezentujących twórczość artystów, których prace znajdują się w zbiorach Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.

Artysta studiował rzeźbę w poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie w 1988 roku otrzymał dyplom w pracowni prof. Jana Berdyszaka. Jest twórcą obiektów o rodowodzie dadaistyczno-fluxusowym, w których pobrzmiewa echo mobili Alexandra Caldera czy maszyn Jeana Tinguely’ego. W swoich pracach łączy twórczą wyobraźnię z pomysłowością konstruktora i wyrazistym poczuciem absurdu. Rzeźbiarskie formy o interaktywnym charakterze są odbiciem jego zainteresowania codzienną aktywnością człowieka. Samodzielnie wykonuje niepowtarzalne maszyny, instrumenty i przyrządy. Podstawowym tworzywem, z którym pracuje, jest stal. Wykorzystywał także, zwłaszcza w początkowym okresie twórczości, elementy pochodzące z recyklingu urządzeń mechanicznych.

Inspiracją do zrealizowania nowej pracy jest dla Adama Garnka chęć wykreowania określonej sytuacji, której mobilne obiekty są tylko elementem, a nie celem samym w sobie – mają bowiem ściśle wyznaczoną rolę czy zadanie. To w interakcji z widzem ujawnia się ich funkcja. Paradoksalnie, ich działanie jest jednak kompletnie niepraktyczne. Maszyny w niczym użytkownikowi nie pomagają, a wręcz komplikują i utrudniają wykonanie zadań, do których zostały przeznaczone. Wśród realizacji Garnka są przedziwne pojazdy napędzane siłą ludzkich mięśni, które spowalniają proces poruszania się i tym samym doprowadzają go niemal do absurdu; osobliwe quasi-użytkowe maszyny, których zadaniem jest samo wytwarzanie; skomplikowane urządzenia do przenoszenia, których obsługa jest bardziej czasochłonna i męcząca niż samodzielne przeniesienie jakiejś rzeczy; maszyny do rysowania na piasku lub na papierze, których uruchomienie wymaga wprowadzenia w obrotowy ruch ciężkich tulejek. Nie efekt jest bowiem w tym wypadku ważny, a samo działanie i uruchamianie obiektów przez widzów.

Po okresie konstruowania złożonych wehikułów do poruszania się, maszyn samych w sobie czy intrygujących urządzeń do wykonywania prostych czynności, Adam Garnek rozpoczął prace nad ekranami – coraz bardziej niezbędnymi w codziennym życiu każdego człowieka. Wszechobecna fascynacja płaskim prostokątem, skupienie na jego świecącej powierzchni zaowocowało w twórczości Adama Garnka serią różnej wielkości ekranów ze stali kwasoodpornej. Aby wydobyć z nich energię, artysta wykorzystuje drobne kwadratowe płytki, które wprowadzone w ruch migocą, odbijając światło.

Osobną grupę prac Adama Garnka stanowią instrumenty wizualne, konstruowane od 2009 roku na wzór instrumentów muzycznych, ale pozbawione funkcji tworzenia melodii. Są wśród nich wizualne instrumenty strunowe, klawiszowe i dęte. Każdy z nich za sprawą „grającego” na nim artysty wykonuje prace rysunkowe lub malarskie.

Maszyny, ekrany i instrumenty Adama Garnka proponują określony sposób odbioru pewnych aspektów rzeczywistości, co może przywoływać na myśl wręcz anarchistyczną postawę wobec odbywającej się na naszych oczach rewolucji technologicznej. Nieodłącznym czynnikiem nadającym sens jego pracom pozostaje siła ludzkich mięśni i doświadczenie działania, które nie ma nic wspólnego z efektywnością, za to wiele z użyteczną bezużytecznością.

Kuratorka
Ewa Gorządek