XIX wiek w historii polskiej charakteryzował się wzmożonymi dążeniami Polaków do odzyskania niepodległości. Do najważniejszych należały powstanie listopadowe, które przerodziło się w wojnę polsko-rosyjską 1831 roku. Był to zryw, w którym przeciw sobie walczyły regularne armie polska i rosyjska. W kolejnych powstaniach: krakowskim i styczniowym przeciwko armiom zaborczym walczyły polskie nieregularne oddziały partyzanckie.
Przed wybuchem powstania styczniowego nastąpił największy rozwój biżuterii patriotycznej. „Czarna” biżuteria z symbolami męczeństwa, wykonywana z drewna, stali, szkła i emalii, zastąpiła całkowicie biżuterię tradycyjną. Popularne stało się noszenie krzyży, broszek, bransolet i pierścieni z datami krwawych manifestacji – np. obrączek z datami 25 – 27 lutego 1861 i pięcioma krzyżami, symbolizującymi manifestację z okazji 30. rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską oraz pięć ofiar manifestacji z 27 lutego 1861 r.
Muzeum Zamek w Oświęcimiu zaprasza 31 sierpnia 2024 r. o godzinie 17.00 na otwarcie wystawy pt. „Cenne Drogocenne. Pamiątki polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku”.
Otwarciu towarzyszyć będzie:
„Czarna suknia” – prelekcja Justyna Sepiał-Rychlik, Mme Chantberry
Prezentacja wystawy, kurator dr Aleksander Babiński
W dniu wernisażu wstęp wolny.
Na wystawie zaprezentowane zostaną obiekty związane z powstaniami listopadowym, krakowskim i styczniowym. Zwiedzający będą mogli zapoznać się z sylwetkami powstańców z Oświęcimia i okolic, ze strojami, biżuterią oraz bronią używaną przez powstańców. Lokalnym akcentem będą pamiątki po powstańcu styczniowym Romanie Stanko.
Wystawa została przygotowana ze zbiorów: Muzeum Zamek w Oświęcimiu, Muzeum w Chrzanowie, zbiorów cyfrowych Archiwum Narodowego w Krakowie, Muzeum Krakowa, Biblioteki Cyfrowej Polona, Biblioteki PAU/PAN w Krakowie, Pracownia Rekonstrukcji Ubiorów Dawnych i Kostiumów „Nomina Rosae” oraz osób prywatnych.
Ekspozycja prezentowana będzie w Muzeum do 05 stycznia 2025 roku.