Litymbrjon – katowiczanin i przyjaciel Witkacego wystawy czasowe

„Święty Witkacy Męczennik, Autokoprofagita od Gębowzorów à Zośka, Przyszły Mędrzec (patrz Bernanos) z Równi Krupowej" pisał 25 lutego 1929 r. do swojego utalentowanego przyjaciela: „Twoje rysunki są cudne! Ostatni wprost szedewr I kl. pirszej (ale nie od franc. «pire»)". Rysownik ten to urodzony w Katowicach 25 listopada 1889 r. Edmund Strążyski – polonista i filozof, którego z Witkacym połączyły wspólne zainteresowania literaturą, sztukami plastycznymi, teatrem, filozofią oraz tatrzańskimi wędrówkami, a także, co istotne, podobne poczucie humoru, które pozwalało im obu tworzyć pełne surrealistycznego wdzięku Bzduroformy (czasem nawet wspólnie je sygnować). Dziadkiem Edmunda był Ludwig Katz, właściciel dużego przedsiębiorstwa produkującego papę dachową, asfalt oraz inne materiały budowlane dla prężnie rozwijających się Katowic. Niedaleko dzisiejszej siedziby Muzeum Historii Katowic, jakieś 150 m w linii prostej, mieściły się zabudowania firmy i mieszkanie Katzów, gdzie córka Ludwiga, Emma, urodziła pierworodnego syna. Jej mąż, świetny fizyk i chemik Leon Rappaport, w pobliskim Zawierciu zarządzał oddziałem firmy. Interes kwitł, więc w 1892 r. Ludwig odkupił jedną z najbardziej luksusowych rezydencji w Katowicach i tam, w tzw. willi Sachsa z obszernym ogrodem, młody Edmund mieszkał do 13. roku życia. Muzeum Historii Katowic zaprasza zatem miłośników absurdu oraz tropicieli historii miasta na wystawę kilkudziesięciu czarujących prac Edmunda, zwanego przez twórcę Asymetrycznej Damy Litymbrjonem lub Tymbciem. Ekspozycja zostanie otwarta 18 września 2024 r., w 85. rocznicę śmierci Witkacego i trwać będzie niemal do 135. rocznicy urodzin Edmunda, czyli do 24 listopada. Natalia Kruszyna

Wydarzenia towarzyszące

18 września 2024 r. (środa) 18.00
wykład Natalii Kruszyny w 85. rocznicę śmierci Witkacego

„Jestem dość wytrącony z równowagi sytuacją ogólną", czyli opowieść o ostatnim lecie Witkacego i jego rzekomym pogrzebie pół wieku później.

O tragicznej śmierci Witkacego 18 września 1939 r. oraz jego pochówku, mimo rzetelnych naukowych ustaleń, wciąż pojawiają się bałamutne rewelacje. Przypomnimy zatem niezbite fakty i spróbujemy odtworzyć ostatnią drogę artysty w 1939 r., a także przeanalizować fatalny ciąg wydarzeń nieudanej próby sprowadzenia jego szczątków do Zakopanego w 1988 r.

16 października 2024 r. (środa) 18.00
wykład Faustyny Noras

Litymbrjon – przyjaciel Witkacego i katowiczanin.

Edmund Strążyski był postacią o niepospolitej osobowości i szerokich zainteresowaniach. Wykład przybliży uczestnikom jego sylwetkę i odpowie m.in. na pytania: jak brzmiało rodowe nazwisko Edmunda, z jakiej rodziny się wywodził i jakie miejsca w Katowicach wiążą się z jego osobą. Słuchacze będą mogli prześledzić losy Litymbrjona od narodzin, przez dzieciństwo i młodość po dorosłe życie, którego istotną część stanowiła bliska przyjaźń z Witkacym, znajdująca odzwierciedlenie w zachowanych listach, dziełach literackich i plastycznych. Omówiona zostanie także niezwykle barwna twórczość Edmunda, na którą składają się humorystyczne, niekiedy wręcz absurdalne rysunki i obrazy o tajemniczo brzmiących tytułach. Opowieści towarzyszyć będzie prezentacja archiwalnych zdjęć Edmunda, planów i fotografii willi, w których mieszkał, a także wizerunków portretów, które wykonał dla przyjaciela Witkacy.

24 listopada 2024 r. (niedziela) 12.00
Finisaż wystawy i 135. urodziny Litymbrjona

"Edmund Strążyski z domu Rappaport: Wnuk, Syn, Brat, Ojciec i Dziadek."

Spotkanie z jedynym wnukiem Edmunda, Piotrem Strążewskim, profesorem chemii organicznej na Uniwersytecie Claude'a Bernarda w Lyonie, właścicielem dzieł oraz dokumentów prezentowanych na wystawie.