Zwyczaje i tradycje żydowskie, część 1

Wystawa mieści się na parterze oraz w galerii synagogi Klausena.

Kult i podstawowe źródła judaizmu

Pierwsza część wystawy znajduje się w nawie głównej i porusza kwestie nabożeństw w dni powszednie, szabaty i święta. Zwiedzający zapoznają się najpierw z podstawowymi cechami i źródłami judaizmu, którymi są Biblia Hebrajska i Talmud.

W centralnym miejscu przestrzeni, w miejscu pierwotnego pulpitu zwanego bimą, znajduje się rozwinięty zwój Tory (Pięć Ksiąg Mojżeszowych), którego czytanie stanowi najważniejszą część liturgii synagogalnej. Zwojowi towarzyszą typowe akcesoria – ręka, płaszcz, pieluszki, tarcza i dodatki. W gablotach w części centralnej eksponowane są modlitewniki oraz przedmioty rytualne używane w dni powszednie i w szabat (peleryny modlitewne, pasy modlitewne, nakrycia głowy, świeczniki, słoiki na przyprawy).

Synagoga, jej znaczenie i wyposażenie

Na ścianie wschodniej znajduje się okazałe barokowe tabernakulum, w którym przechowywane są okryte zwoje Tory. Przestrzeń w pobliżu tabernakulum zarezerwowana jest na temat synagogi i jej wyposażenia, do którego należą, oprócz już wymienionych, zasłony i draperie. Szczególną uwagę poświęcono wyjaśnieniu symbolicznego związku synagogi ze Świątynią Jerozolimską.

Święta żydowskie

Witryny rozmieszczone na obwodzie hali przedstawiają zarówno Wielkie Święta (Nowy Rok, Dzień Pojednania), jak i święta pielgrzymkowe (Pascha, Szawuot, Sukkot, Szemini Aceret i Simchat Tora). Do prezentacji tematów wykorzystywano przede wszystkim rękopisy i książki drukowane oraz rzadkie zasłony synagogalne.

Kameralna przestrzeń pod galerią zachodnią poświęcona jest najważniejszym postom i świętom religijnym: Chanuce i Purim. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja świeczników chanukowych i zwojów Księgi Estery.

Przebieg życia I – narodziny, obrzezanie, dorosłość, małżeństwo i rozwód

Część wprowadzająca do drugiej części wystawy zatytułowanej Bieg życia rozpoczyna się w galerii północnej. Zwiedzanie rozpoczyna się w północnej galerii, której tematem jest narodziny Chrystusa. Oprócz tematu narodzin, tematem jest tu przede wszystkim obrzezanie i odkupienie pierworodnych. Wśród eksponatów wyróżniają się iluminowany rękopis przepisów i błogosławieństw dotyczących obrzezania z 1727 r. oraz zdobione zwoje Tory podarowane na cześć narodzin syna.

Innym ważnym momentem w życiu jest osiągnięcie dorosłości. W tym momencie odbywa się ceremonia, podczas której chłopiec zostaje ogłoszony bar micwą (synem przykazania), a dziewczynka bat micwą (córką przykazania).

Zwyczaje zaręczynowe i zaślubin udokumentowane są licznymi eksponatami, w tym iluminowanymi kontraktami ślubnymi oraz cynowymi talerzami wręczanymi wykształconym panom młodym jako prezentami. Rozwód i ceremonia kielicha są zilustrowane aktem rozwodu zwanym getem oraz specjalnym butem.

Gospodarstwo domowe żydowskie

Galeria zachodnia przedstawia żydowskie gospodarstwo domowe, kładąc nacisk na typowe przedmioty rytualne – mezuzę i mizrach. Specjalne gabloty ekspozycyjne przybliżają zagadnienia koszerności i uboju rytualnego, a także specyfikę kuchni paschalnej.

Wystawa Tradycje i obyczaje żydowskie II kontynuowana jest w Sali Ceremonialnej.