Klucz do sztuki chrześcijańskiej

W czasach, gdy gromadzenie i interpretacja historycznych dzieł sztuki coraz częściej staje się przedmiotem publicznej dyskusji i debaty, uniwersytety i muzea bardziej niż kiedykolwiek stają przed poważnymi wyzwaniami. Dotyczy to zwłaszcza postępowania z dziełami, których tematem są wątki chrześcijańskie. Choć niektóre z nich kojarzone są z najznakomitszymi nazwiskami w historii sztuki, to jednocześnie coraz bardziej świecka i niechrześcijańska publiczność ma dość trudny dostęp do ich tematyki. Współczesny odbiorca sztuki często nie zna już przedstawionych w nich historii świętych, specyficznych kontekstów, w jakich powstawały te dzieła, ani zastosowanych środków artystycznego wyrazu i technik. W związku z tym dzieła sztuki często wydają się dziwnie niedostępne i trudne do zrozumienia.

W związku z tą sytuacją Bode Museum (Kolekcja Rzeźby i Muzeum Sztuki Bizantyjskiej) oraz Gemäldegalerie der Staatlichen Museen zu Berlin rozpoczęły interdyscyplinarną współpracę w ramach projektu "The Visual Commentary on Scripture" z siedzibą w King's College London. Razem podjęli innowacyjne sposoby dostępu do bogatych zbiorów sztuki chrześcijańskiej w Berlinie, łącząc perspektywę historyczną i teologiczną oraz szukając wymiany z tradycjami wiary islamskiej i żydowskiej. Pierwsze rezultaty tej trwającej współpracy są już dostępne w postaci dwóch krótkich serii filmowych, które podejmują wyzwanie (re)udostępnienia tych zbiorów dzisiejszej publiczności.

Jedna z serii 25 filmów nosi ogólny temat "Klucze do sztuki chrześcijańskiej". Seria ta oferuje dwie wycieczki po stałych zbiorach Muzeum Bode i Gemäldegalerie, przedstawiające życie dwóch centralnych postaci wiary chrześcijańskiej: Jezusa Chrystusa i jego matki Marii. Informacje o tych wycieczkach można znaleźć zarówno w zbiorach, jak i w Internecie.

Zwiedzający muzeum mogą rozpoznać eksponaty objęte zwiedzaniem za pomocą specjalnych znaków z kodami QR. Te ostatnie dają dostęp do krótkich filmów z objaśnieniami obiektów przez ekspertów prof. dr Ben Quash (teolog chrześcijański) i dr Jennifer Sliwka (historyk sztuki), oboje z King's College London. Filmy prześledzą najważniejsze wydarzenia z życia każdej z osobowości i omówią, jak zostały one przedstawione na przestrzeni czasu przez artystów z różnych tradycji. Filmy wyjaśniają kluczowe pojęcia z zakresu historii sztuki i religii oraz wskazują na ważne debaty teologiczne, a także krytyczne wydarzenia społeczne, ekonomiczne i polityczne, które odegrały rolę w wizualnej realizacji tych świętych historii.

Druga seria nosi ogólny tytuł "Rozmowy międzyreligijne". W dwóch dotychczasowych filmach konkretne dzieło sztuki z Muzeum Bode służy jako punkt wyjścia do wymiany zdań między przedstawicielami trzech wielkich religii Abrahamowych (judaizmu, chrześcijaństwa i islamu). Prof. dr Ben Quash, prof. dr Mira Sievers (Berliński Instytut Teologii Islamskiej na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie) i rabin Gesa Shira Ederberg (Gmina Żydowska w Berlinie) omawiają różne perspektywy swoich tradycji religijnych na postaci Abrahama i Ewy. Filmy zostaną również udostępnione światowej publiczności za pomocą kodów QR na miejscu i w Internecie.

Rozmowy, prowadzone w języku angielskim, zostały opatrzone napisami w języku niemieckim i tureckim, aby uczynić je jak najbardziej przystępnymi.

"The Visual Commentary on Scripture" to swobodnie dostępny projekt online, który prezentuje teologiczne komentarze do Biblii w dialogu z dziełami sztuki. Umożliwia on użytkownikom (ponowne) odkrycie Biblii poprzez pouczającą interakcję dzieł sztuki, tekstów biblijnych i specjalnie stworzonych komentarzy: www.thevcs.org

Z okazji inauguracji projektu, w czwartek, 20 kwietnia 2023 roku, od godziny 18:00, w Bode-Museum odbędzie się panel dyskusyjny, w którym historycy sztuki i teologowie otworzą nowe perspektywy na historyczne kolekcje sztuki. Podczas wydarzenia będzie można po raz pierwszy poznać nowe wycieczki tematyczne będące efektem współpracy.

Uczestnicy:

Rabin Gesa Shira Ederberg
Rabin Gminny Gminy Żydowskiej w Berlinie
Prof. dr Mira Sievers
Młodszy profesor teologii islamskiej, Uniwersytet Humboldta w Berlinie
Prof. dr Ben Quash
Dyrektor "Centre for Arts and the Sacred" w King's College London
Dr Jennifer Sliwka
Wykładowca "Chrześcijaństwo i sztuka" w King's College London