Tworzymy naSTRÓJ

Chłopski gust, pańska moda i folk-fashion

Zjawiskowe kreacje, zaskakujące zestawienia, szlachetne tkaniny i wyjątkowa dbałość o każdy detal. Styl, szyk, elegancja ze szczyptą dekadencji… Moda sprzed niemal dwustu lat poddana ponownej interpretacji. Strój ludowy widziany jako coś więcej niż tylko eksponat zamknięty w muzealnej gablocie. Przełamując kanon, Muzeum Historii Katowic otwiera nowy rozdział w postrzeganiu ubiorów regionalnych. Przekonaj się czym – pozornie dobrze znany – strój ludowy może Cię jeszcze zaskoczyć.

Wystawa zatytułowana: Tworzymy naSTRÓJ… przygotowywana przez Dział Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic dotyczyć będzie jednego z atrakcyjniejszych wizualnie atrybutów kultury tradycyjnej – stroju ludowego. Narracja ekspozycji skonstruowana zostanie tak, by stanowić formę dialogu tradycji z nowoczesnością. Zapewne działania te niektórzy ocenią jako obrazoburcze, wręcz niedopuszczalne i „depczące świętość”. Inni zaś dostrzegą w nich jedynie próbę „reanimacji trupa”, bowiem w mniemaniu wielu osób stroje ludowe, za sprawą daleko idących zmian zachodzących na płaszczyźnie społeczno-kulturowej, współcześnie nie mają już racji bytu. Znajdą się jednak i tacy, którzy w podjętej przez nas inicjatywie dostrzegą działania innowacyjne, otwierające nowe perspektywy, dające drugie życie strojom utożsamianym najczęściej z cząstką minionego świata (strojnymi pamiątkami z szafy prababki).

Na wystawie zaprezentujemy noszone niegdyś przez mieszkańców wsi stanowiących dziś dzielnice Katowic i miast ościennych stroje. Pojawią się również inspirowane nimi projekty – na wskroś nowoczesne, nie zawsze – na pierwszy rzut oka – w oczywisty sposób nawiązujące do historycznego wzorca. Pokażemy, jak kształtował się miejscowy strój ludowy, z jakich źródeł czerpano, czym się inspirowano przy jego tworzeniu, by następnie prześledzić ewolucję, rozkwit, zanikanie i ponowne jego odradzanie się. Celem tego rodzaju odważnych działań stanie się zwrócenie uwagi na nowe trendy w modzie oraz aktualne perspektywy badawcze związane z dokumentacją współczesnej wiedzy na temat strojów ludowych charakterystycznych dla przemysłowej części Górnego Śląska.

Wystawa będzie czymś więcej aniżeli tylko opowieścią o wybranych typach strojów ludowych, istotne stanie się również ukazanie owych strojów jako nieustanie ewoluującego „fenomenu kultury”. Strój ludowy bowiem nigdy nie był wyłącznie formą ubioru, był to także sprawnie odczytywany komunikat zawierający wiele istotnych informacji na temat osób, które go zakładały. Dziś nadal niesie w sobie ukryte przesłanie, choć brzmi ono już zupełnie inaczej niż dawniej. W przestrzeni publicznej Górnego Śląska wciąż bowiem obserwujemy zjawisko ciągłego funkcjonowania stroju ludowego (tj. formy ubioru posługującej się kodem i kontekstem zrozumiałym przez pryzmat kultury regionu), co znajduje odzwierciedlenie w różnych działaniach kulturotwórczych oraz modowych i designerskich.

Prześledźcie z nami drogę, jaką stój ludowy przebył na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci. Zobaczcie, jak się zmieniał, jak ze scenerii podmiejskich śląskich wsi wkroczył do świata wielkiej mody i sami oceńcie czy folk-fashion to profanacja czy innowacja?

kurator wystawy Magdalena Toboła - Feliks