Dziewiętnastowieczne wnętrza mieszkalne willi górnośląskich przemysłowców

Mieszkalno-reprezentacyjna willa miejska została wybudowana w latach 1882-1885 na zamówienie śląskiego przemysłowca Oscara Caro. Willa jest główną siedzibą Muzeum w Gliwicach i należy do unikatowych przykładów dziewiętnastowiecznych obiektów z niemal całkowicie zachowanym wystrojem wnętrz. Wyposażenie pomieszczeń (zabytki ruchome) jest wtórne i pochodzi ze zbiorów własnych Muzeum. Autentyczny dom sięga pierwszego piętra. Drugie, pozbawione elementów stylowych, piętro zostało dobudowane w latach 20. XX w.

Hol na parterze
Pełni funkcję reprezentacyjną i jest wizytówką pana domu. Na piętro wiodą główne, paradne schody. Zachowały się w całości: oryginalna boazeria, strop oraz drzwi z elementami snycerki – dzieło rzemieślników z Berlina. Rzeźba gryfa przy schodach przedstawia fantastyczne zwierzę, podtrzymujące tarczę z monogramem OC (Oscar Caro).

Jadalnia
Jedno z dwóch największych i najbardziej reprezentacyjnych pomieszczeń parteru willi, położone jest na lewo od wejścia głównego. W sali zachował się w całości eklektyczny wystrój o cechach neobaroku i neorenesansu włoskiego. Boazerie, strop zdobiony sztukateriami i malowidłem na płótnie, stolarka drzwiowa i okienna są oryginalne. Pod jadalnią, w piwnicy znajdowała się kuchnia. Posiłki transportowano windą do pomieszczenia obok jadalni, tak zwanego kredensu, w którym ostatecznie przygotowywano je przed podaniem na stół. Obecnie sala ma charakter użytkowy – odbywają się tutaj koncerty i konferencje.

Duży Salon
Umieszczony jest na osi głównego wejścia do budynku. Obok Jadalni jest najbogatszym pomieszczeniem przeznaczonym niegdyś na oficjalne spotkania towarzyskie. Zachowały się: oryginalny, kasetonowy, neorenesansowy strop oraz stolarka drzwiowa i okienna. Boazerie i parkiet są rekonstruowane. Ściany, jak w większości sal na parterze, pokryto tkaniną o historycznym wzorze. Wnętrze zostało wyposażone w empirowe meble – kanapę, stół, komódkę, fotele i krzesła oraz okrągły stół o blacie z różnokolorowych kawałków marmuru i kamieni półszlachetnych. Przy komponowaniu wystroju wnętrz w XIX w. dopuszczano łączenie różnorodnych stylistycznie elementów – lampa wisząca, kinkiety, lustro z konsolą mają odmienny, neobarokowy i neorokokowy charakter.

Mały Salon (salon dla pań)
Z Dużego Salonu wiedzie wejście do narożnego saloniku przy „ogrodzie zimowym” (otwartej na zewnątrz loggi), przeznaczonego na spotkania towarzyskie kobiet. Zachował się oryginalny strop zdobiony sztukateriami – eklektyczny z elementami neobaroku. Boazerie, parkiet, tkanina na ścianach zostały zrekonstruowane. Wystrój saloniku jest lekki i bardziej kameralny, odbiegający charakterem od pozostałych oficjalnych, „ciężkich” i ciemnych pomieszczeń parteru. Wyposażono go w dziewiętnastowieczne meble – złocony komplet w typie „Ludwika XVI „, francuską barokową komodę, intarsjowaną różnymi gatunkami drewna i zdobioną odlewami z brązu oraz neorokokowe komódki i serwantkę.

Pokój Pana Domu
Mały Salon połączony jest amfiladowo z Pokojem Pana Domu. Gabinet właściciela rezydencji był miejscem pracy, wypoczynku oraz „męskich” spotkań. Zgodnie z tendencją w urządzaniu wnętrz fabrykanckich w końcu XIX w. na terenie Niemiec i Śląska wystrój gabinetu jest „ciężki”, tkaniny ciemne, wyposażenie w postaci neorenesansowych i neobarokowych mebli, akcesoriów myśliwskich i „wschodnich” przedmiotów. Zachował się intarsjowany różnymi gatunkami drewna, oryginalny, neorenesansowy strop. Boazerię i parkiet zrekonstruowano.

Muzeum Pana Domu
W ostatnim pomieszczeniu amfilady zachował się oryginalny strop zdobiony klasycyzującymi malowidłami. Pierwotnie znajdował się tu pokój bilardowy. Obecnie pomieszczenie zaadaptowano na gabinet osobliwości, miejsce ekspozycji cennych i oryginalnych zabytków, zgodnie z dziewiętnastowieczną modą na urządzanie domowych muzeów w ziemiańskich i miejskich rezydencjach mieszkalnych.

Hol na pierwszym piętrze
Umieszczony nad holem parteru, pełnił funkcję komunikacyjną. Przed przebudową willi był połączony z niemal wszystkimi pomieszczeniami piętra: sypialnią, pokojami dziecinnymi i garderobą. Wystrój holu na piętrze jest jeszcze oficjalny, łączy reprezentacyjny parter z kameralnym, mniej oficjalnym pierwszym piętrem, stąd umieszczano w nim cenne obrazy i meble. Drewniany strop holu i tralkowa balustrada schodów są oryginalne, posadzka, boazerie i witraż – rekonstrukcjami.

UWAGA: Z POWODU WYSTAW CZASOWYCH ZMIENNYCH NA I. PIĘTRZE SYPIALNIA, BUDUAR I SALON RODZINNY SĄ NIEDOSTĘPNE DO ODWOŁANIA

Sypialnia
Sypialnia właścicieli willi została wyposażona w holenderskie neorokokowe meble. Niegdyś, obok sypialni znajdowała się łazienka. Obecnie, po przebudowie w latach 20. XX w., w miejscu tym znajduje się klatka schodowa, łącząca pierwsze i drugie piętro. Malowany strop został zrekonstruowany w oparciu o zachowany fragment. Neorenesansowy piec kaflowy przeniesiono z dawnego pokoju śniadaniowego, znajdującego się w bocznej części willi.

Buduar
Kameralny i skromny, jak wszystkie pomieszczenia położone na pierwszym piętrze, przylega do sypialni. Niegdyś służył pani domu jako gotowalnia i miejsce wypoczynku. Zachował się w nim autentyczny strop z ozdobnym dekoracyjnym pasem (bordiurą). Malowane i złocone na profilach boazerie są rekonstrukcjami. Draperie w oknach i drzwiach wykonano z naturalnego jedwabiu.

Salon Rodzinny
Mniej oficjalne, zaciszne miejsce spotkań rodzinnych. W pomieszczeniu zachował się oryginalny strop. Parkiet z ozdobnym fryzem został wiernie zrekonstruowany. Salon wyposażono w meble z epoki biedermeier. Meble te jako wygodne i solidne cieszyły się popularnością przez całe stulecie, mimo zmiennych mód i nowych tendencji w urządzaniu wnętrz.

Kurator wystawy, scenariusz, aranżacja wnętrz i projekty tkanin: Anna Kwiecień