Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950)

Tajemnice codzienności… to jedna z ciekawszych ekspozycji stałych w polskim muzealnictwie etnograficznym. Prezentuje życie codzienne ludzi zamieszkujących wsie i małe miasta regionów etnograficznych: Kujaw, ziemi chełmińskiej, Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Pałuk, ziemi dobrzyńskiej i Krajny. Ekspozycja podkreśla pograniczny charakter kultury ludowej, na którą duży wpływ miała kultura mieszczańska i szlachecka oraz zmiany polityczne i cywilizacyjne stulecia 1850-1950. Opowiada o zagadnieniach dotyczących tożsamości, identyfikacji regionalnej oraz o przywiązaniu do „małej ojczyzny”. Akcentuje jednocześnie występowanie na tym terenie różnych grup etnicznych i religijnych. Najcenniejsze zabytki ze zbiorów muzeum pokazano w taki sposób, by ilustrowały codzienność, której wiele aspektów dla współczesnego widza jest zaskakujących, niejasnych, wręcz egzotycznych. Wystawę podzielono na 8 części, które umożliwiają odpowiedź na pytanie: jak żyli ludzie 100 – 150 lat temu Natura i historia, Bliskie ciału. O ubiorach, higienie i jedzeniu, Rytm życia, Praca, Jak świętowano i w co wierzono, W wolnym czasie, Nowe horyzonty oraz Poszukiwanie piękna. Prezentację kultury ludowej na przestrzeni 100 lat znakomicie dopełniają cenne materiały archiwalne (w tym bardzo bogata ikonografia). Atutem jest nowoczesna forma ekspozycji wykorzystująca nagrania audio, zapisy filmowe oraz multimedialne prezentacje. Unikatowe są m.in. filmy o znachorze i o zwyczajach zapustnych. Można posłuchać nagrań pieśni weselnych, pogrzebowych, a także opowieści ludowych w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni. Wyjątkowa oprawa plastyczna – zastosowanie meandrycznego układu, ciekawej kolorystyki poszczególnych części i różnorodny sposób prezentacji – pomaga odkrywać tytułowe tajemnice codzienności.