Barwy rzeki Soły

Muzeum Zamek w Oświęcimiu zaprasza 4 maja (sobota) o godzinie 18.00 na otwarcie wystawy czasowej „Barwy rzeki Soły. Historia. Przyroda. Ekologia”. Otwarciu towarzyszyć będzie wykład przedstawiciela Regionalnego Zarządu Wód Polskich w Krakowie, Pawła Franczaka – kierownika zbiornika wodnego Świnna Poręba.

Wystawa prezentować będzie różne fakty i informacje o oświęcimskiej rzece, związane z historią, przyrodą oraz ekologią. Główna narracja ekspozycji skupiać się będzie na terenach związanych z Sołą – najważniejszą przyrodniczą i krajobrazową wizytówką Oświęcimia. Wystawa wzbogacona zostanie o ciekawe eksponaty związane z miastem i rzeką, teksty źródłowe oraz fotografie.

Ekspozycję podzielono na poszczególne sekcje tematyczne: skarby i odkrycia archeologiczne, plany regulacji rzeki Soły z XIX i XX wieku, historię oświęcimskich mostów oraz powodzi, które nawiedziły miasto, a także zapiski historyczne o rzece.

Wśród najciekawszych eksponatów zaprezentujemy znaleziska archeologiczne wydobyte podczas eksploracji mykwy oświęcimskiej w 2023 roku. Ponadto opowieść o rzece Sole wzbogaciliśmy o prezentację kajaka z lat 30-stych XX wieku firmy Piast z Warszawy. Nawiązujemy tym do obchodów Dni Morza organizowanych nad rzeką Sołą przez przedwojenne drużyny harcerskie z Oświęcimia. Dodać należy, iż w 1934 roku, w trakcie międzynarodowych kajakowych mistrzostw Polski na Dunajcu, harcerze z Oświęcimia zdobyli medalowe miejsca na podium: Julian Wilkosz – II miejsce, Erwin Dylik – III miejsce.

Interesującym tematem poruszanym na wystawie będzie prezentacja planów regulacji rzeki Soły, którą już w 1811 roku próbowali okiełznać austriaccy inżynierowie. Zamysł ten zniweczyły wielokrotne wystąpienia Soły ze swojego koryta. Wincenty Pol – polski poeta i geograf tak opisał Sołę w XIX wieku: „Dolina jéj jest poprzeczna…. dziko górskiemi wodami poszarpana, kamieńcem zasuta aż powyżej miasta Kęty…… rozlewa się széroko wyrządzając wielkie szkody”.

Ekspozycję dopełni opis Doliny rzecznej Soły z prezentacją fauny i flory związanej z siedliskami nad rzeką.

Muzealia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów:

– Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie;

– Muzeum Zamek w Oświęcimiu;

– prywatnych kolekcjonerów: Marii Koczur, Aleksandra Babińskiego;

– badań wykopaliskowych prowadzonych przez Pracownię Archeologiczną Turris Grzegorza Mądrzyckiego.

Przy okazji opracowywania scenariusza wystawy nawiązaliśmy współpracę z Bogusławem Chorążym, kierownikiem działu archeologii w Muzeum Historycznym w Bielsku Białej oraz Pawłem Franczakiem z Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, kierownikiem Zbiornika Wodnego Świnna Poręba.

Fauna i flora rzeki Soły została opracowana na podstawie książki J. Żarnowiec, A. Herczek. „Zespól przyrodniczo-krajobrazowy Dolina rzeki Soły. Przewodnik po ścieżce dydaktycznej.” wydanej przez Towarzystwo na rzecz Ziemi (Oświęcim 1999).

Zdjęcia przyrody pochodzą z portali internetowych: Wikipedia oraz Media Nauka.

Wystawa “Barwy rzeki Soły. Historia. Przyroda. Ekologia” prezentowana będzie do 14 lipca 2024 roku w Muzeum Zamek w Oświęcimiu, ul. Zamkowa 1.

Serdecznie zapraszamy.